فصل شیرین شیره پزی در مانیزان ملایر

توریسم آنلاین : پاییز مانیزان پرازشادی و شیرینی است. فصل برداشت انگور است و اهالی با آیین ها و مراسم خاص به استقبال مراسم برداشت انگور و شیره پزی می روند.

مانیزان در ملایر است وشیره پزی در این شهر قدمتی دیرینه دارد .. در کنار پخت شیره انگور ؛نشاط ؛شادی و صمیمیت دستاورد های مهم دیگر این رسم کهن است. همه اهالی دست به دست هم می دهند تا بهترین شیره را تواید کنند. وسایل و ابزار خاص این کار که از پاییز سال گذشته در انبار بوده اند دوباره برای پخت شیره سال جدید به کار می آیند. همه اعضای خانواده بخصوص بانوان در انجام این کار نقش مهمی دارند. شیره پزی کاری جمعی است و همه باید کمک کنند. بهترین شیره انگور ایران در ملایر تولید می شود و شهرتی فراوان دارد.

شیره پزی در مانیزان، بعد از برداشت انگور و معمولا در پایان شهریورماه انجام می‌شود که علاوه بر تامین مواد غذایی مورد نظر جهت فروش، در تامین مالی خانواده نیز موثر است. برای پخت شیره از انگور کشمشی استفاده می‌کنند، چون آب‌ دارتراست. از آب انگور علاوه بر شیره پزی، شربت و شیرینی نیز درست می‌کنند.علاوه بر ویژگی های منحصر به فرد شیره انگور ملایر؛ به ابعاد مختلف فرهنگی و آیینی این مراسم پرداخته می شود.

داشتن زمین مساعد و محصول کشاورزی به وافر، از ویژگی‌های خاص منطقه است. وجود انواع انگور و سنت پیشین گذشتگان مبنی بر وجود مراسم شیره پز از شاخص‌های این منطقه است .

تهیه و پخت شیره انگور:

در ابتدا انگورهای کشمشی را از باغ چیده و در سبدهای مخصوص حمل انگور، از باغ به خانه می‌آورند. انگورها را شسته در حوض مخصوص ریخته، روی آن با چکمه می‌روند و به اصطلاح لگدکوب می‌کنند تا کاملا آب انگور گرفته شود .

آب انگور بدست آمده، از دریچه کوچک حوضچه خارج شده و در ظرفی جمع می‌گردد .سپس همه آب انگور را در ظرف‌های پلاستیکی ریخته، و به آن  مقداری پودر اهک اضافه می‌کنند و تا صبح فردا به آب انگور دست نمی‌زنند. دلیل اضافه کردن پودر اهک، شفافیت و به اصطلاح محلی جهت حلال شدن آب انگور می‌باشد .

صبح روز بعد آب انگور زلال شده را، در دیگ‌های مخصوص شیره پزی ریخته و آن را روی کوره می‌گذارند تا کاملا بجوشد. در حین جوشیدن آن را کاملا هم می‌زنند تا نسوزد و هم شیره خوش‌رنگ گردد.بعد از اینکه شیره پخته و کاملا خوش‌رنگ شد، می‌گذارند تا سرد شود. به این نوع شیره، شیره عسلی می‌گویند.

نوع دیگر شیره، شیره سفید و سیاه است.شیره عسلی را، با چوب یا دست به مدت چند ساعت هم می‌زنند تا کاملا به رنگ سفید درآید و تقریبا غلیظ می‌شود که شیره به دست آمده را شیره سفید می‌نامند .تفاله انگور را، در کیسه‌ای می‌ریزند و آب به دست آمده آن را می‌جوشانند که به آن شیره سیاه می‌گویند. معمولا کیفیت شیره سفید و عسلی، بهتر از شیره سیاه است .

انواع دیگر فرآورده‌های شیره:

با شیره انگور در تابستان، شربت درست می‌کنند و در زمستان، شیره را با برف مخلوط می‌کنند و می‌خورند که به آن در اصطلاح محلی ” برف دیشو ” می‌گویند و یک نوشیدنی گوارا و دلجسب است.علاوه بر درست کردن شربت ،از شیره در پخت و درست کردن انواع شیرینی‌های خانگی نیز استفاده می‌کنند.

انواع انگور :

تهیه انواع کشمش، از انواع انگور نیز مرسوم است که به دو صورت انجام می‌شود : 1- تیزابب ، 2- سایه و خشک

تیزابی: انگور کشمشی و فخری را، در ظرف‌های مخصوص که در آن تیزاب هست قرار می‌دهند و سپس انگورها را روی زمین پهن می‌کنند تا خشک شوند.

سایه و خشک: انگور را به نخ کشیده از سقف آویزان می‌کنند تا خشک شوند.باسلوق: نوعی شیرنی خانگی است، که شیره نیمه داغ و نشاسته را مخلوط کرده روی اجاق هم می‌زنند تا مایه غلیظ شود. بعد از اینکه مایه سرد شد، آن را با دست کمی ورز داده و کمی از مایه را برداشته در دست آن را بشکل بیضی کوچک درآورده روی سینی می‌چینند و برای تزیین روی آن مغز بادام یا پسته می‌گذارند.

شیرینی‌ها را در آفتاب خشک می‌کنند تا به رنگ سفید درآید و از آن در مهمانی‌ها استفاده می‌کنند.در گذشته که شیرینی به مصرف خانگی می‌رسید؛ ولی در حال حاضر باسلوق و انواع شیره‌ها و انواع کشمش، به عنوان مهم‌ترین سوغات استان همدان به فروش می‌رسند.