غربت یار مهربان در غبار روزگاران غفلت
نگاهی به وضعیت تامل برانگیز کتاب و کتابخوانی در 23 آوریل روز جهانی کتاب و حق نشر
توریسم آنلاین :در سال ۱۹۹۵ یونسکو تصمیم گرفت که «روز جهانی کتاب و حق نشر» را که مصادف با سالگرد درگذشت ویلیام شکسپیر و سروانتس است در روزشمار تاریخ ادبیات خود به ثبت رساند .
علی ناجی*: به مناسبت روز جهانی کتاب که یک رویداد سالانه است و ۲۳ آوریل به عنوان یاد آوری و احترام به کتاب و ناشران از سوی یونسکو نامگذاری شده‌است بر آن شدم در چنین روزهای سیاه چاپ و نشر کتاب ، قیمت های نجومی چاپ و تکثیر، دور شدن اشخاص و افکار عمومی از خرید و خواندن کتاب ، توجه به فضای مجازی و …… مقاله ای را در این زمینه به سمع و نظر علاقه مندان برسانم .
در سال ۱۹۹۵ یونسکو تصمیم گرفت که «روز جهانی کتاب و حق نشر» را که مصادف با سالگرد درگذشت ویلیام شکسپیر و سروانتس است در روزشمار تاریخ ادبیات خود به ثبت رساند .ویلیام_شکسپیر (۲۶ آوریل ۱۵۶۴ _۲۳ آوریل ۱۶۱۶ انگلستان)شاعر و نمایشنامه‌نویس و بازیگر تئاتر انگلیسی بود که بسیاری وی را بزرگترین نویسنده در زبان انگلیسی دانسته‌اند. «سخن سرای آون» لقبی است که به خاطر محل تولدش در آون واقع در استراتفورد انگلیس به وی داده‌اند.از جمله بزرگترین و مشهورترین رمان های وی را می توان اتلو ، هملت ، تاجر ونیزی ، شب دوازدهم مکبث رومئو و ژولیت ، هنری پنجم تعدادی از مشهورترین آثار اوست.
سروانتس (دن میگل د سِروانتِس ساآودرا) (29 سپتامبر ۱۵۴۷_۲۳ آوریل ۱۶۱۶) اسپانیا رمان‌نویس، شاعر، نقاش و نمایشنامه‌نویس نامدار اسپانیایی است .رمان مشهور وی دن کیشوت است که یکی از بهترین سریال ها و فیلم های سینمای تاریخ جهان است .
6 پرده غم انگیز از وضعیت کتاب و کتابخوانی
امروزه وضعیت دانش و علوم اجتماعی و فرهنگی در کشور عزیزمان ایران بسیار تحت تاثیر فضای مجازی قرار گرفته است.دانش آموزان ، دانشجویان و اساتید دانشگاها در اکثر موارد به جای رجوع به ماخذ ( کتب تاریخی و فرهنگی ) متاسفانه به سایت ها و بیشتر ویکی پدیا مراجعه می کنند .افزایش چاپ و انتشار کتاب به حدی در کشورکاهش یافته است که تیراژ 2000 جلد به 200 جلد و در دوران تحریم ها به 20 جلد رسیده است.کتاب دیگر یک همدم تنهایی و پرورش فکر و اندیشه در ایران نیست بلکه یک کالای لوکس و بعضا غیر قابل دسترس تبدیل شده است .
مجبور نیستید برای از بین بردن یک فرهنگ کتاب ها را بسوزانید
فقط کاری کنید که مردم آن ها را نخوانند
“ری بردبوری”
امروز سطح مطالعه در کشور ما با توجه به فضای مجازی به کمتر از 3 دقیقه رسیده است و اگر به افراد جامعه امروز رجوع و تقاضا کنید که آخرین کتابی که مطالعه کرده اید چه نام دارد ، نمی تواند حتی نام یک کتاب را به زبان بیاورد و اگر هم در ذهنش عنوان کتابی نقش بسته باشد نام نویسنده و محتوای آن را نمی داند .
خوشبخت، کسی است که به یکی از این دو چیز دسترسی دارد
یا کتاب های خوب یا دوستانی که اهل کتاب باشند
“ویکتور هوگو”
امروزه با توجه به کتاب خوانی مجازی و صوتی ، انتشار کتاب های مجازی در سایت ها و موسسه های نشر کتاب و فروش اینترنتی فضا را برای کپی کردن و دزدی هنری حمرتفع کرده است به نحوی که می توان گفت محتوای اصلی کتاب ها با توجه به سرقت هنری دست کاری شده تا مولف متوجه سرقت هنری نشود .
ما معتقدیم به جای این که اجازه بدهیم کتاب ها دور از چشم مردم
پشت نرده های آهنی بپوسند
بهتر است که اجازه دهیم با خواندن از بین بروند
“ژول ورن“
مشکلات اقتصادی و اجتماعی باعث زیان های جبران ناپذیری به سطح معلومات دانش آموزان ، دانشجویان و حتی اساتید دانشگاه دبیران و معلمان شده است می بایست چاره ای اندیشید.همانگونه که در کشور کافی نت در هر کوچه و خیابان در حال فعالیت است می بایست همین امر در مورد کتاب نیز صورت گیرد . ما احتیاج به کتابخانه محله ای داریم بدین معنا که در هر محله به جای ده ها سوپر مارک و تعویض روغن ، پاساژ های لوکس لباس و غیره یک کتاب خانه در کنار آن افتتاح شود .
نگاهی به یک کتاب می اندازی و صدایی از شخص دیگری می شنوی
شخصی که شاید 1000 سال است که مرده .
کتاب خواندن، سفر از طریق زمان است
“کارل ساگان”
تا زمانی که شیوع ویروس کرونا باعث تعطیلی دانشگاه ها و مدارس نشده بود نه اساتید و نه دانش آموزان و دانشجویان متوجه چنین حجمی از کم سوادی و بی سوادی خود نشده بودند ، نه اینکه این گفته بنده در تمامی مراتب صدق می کند و ما اساتید با سواد و بسیار نخبه نیز کم نداریم اما وقتی متوجه می شوید که استادی که خود را مهندس عمران معرفی کرده نمی تواند با رایانه درست کار کند ، استاد دانشگاه هنر در رشته فیلمبرداری و عکاسی نمی تواند حتی یک دوربین را روشن کند و اصلا استاد نیست بلکه دانشجویی است که فقط مدرک کارشناسی یا کارشناسی ارشد گرفته است .
من هیچ غمی نداشتم که خواندن یک صفحه کتاب از بین نبرده باشد
کتاب، عمر دوباره است
در دنیا لذتی که با لذت مطالعه برابری کند، نیست
“مونتسکیو”
دانش آموزان و دانشجویان امروزه از کتاب فراری هستند طی یک تحقیق و نظر سنجی افکار عمومی در طول 24 ساعت ( یک شبانه روز ) کمترین ساعت گشت و گذار در اینترنت و فضای مجازی 120 دقیقه و بیشترین 180 دقیقه در روز است ( پ . دو ساعت و ب. 3 ساعت ) این فاجعه اجتماعی جدای از اشخاص و افرادی است که اعتیاد به بازی های کامپیوتری دارند که در یک نظر سنجی برخی از این کاربران تا 360 دقیقه ( 6 ساعت ) وقت خود را بیهوده به بازی های رایانه ای بی محتوا می گذرانند.
اگر مادر نباشد، جسم انسان ساخته نمی شود
و اگر کتاب نباشد، روح انسان پرورش نمی یابد
“پلوتارخ”
راهکار چیست آیا با طرح صیانت از اینترنت می توان کتاب و کتاب خوانی رواج داد ؟
تازمانیکه نویسندگان کتاب های علمی ، تاریخی ، رمان و داستان از زیر تیغ سانسور و ممیزی رهایی پیدا نکنند ، آزادی افکار و اندیشه در چهار چوب قانون نه سلیقه شخصی اجرا نشود ، عرض ترجیهی ، یارانه ، حمایت بخش دولتی و خصوصی از چاپ نشر و انتشار صورت نگیرد ، تبدیل مارک ها ، سوپر مارکتهای زنجیره ای ، پمپ بنزین ها ، ادارات دولتی ، بیمارستان ها ، مراکز صنعتی و تولیدی کشور بخشی از هزینه خود را به عنوان حفظ ، ترویج و انتشار کتاب اختصاص ندهند هیچ اتفاق خاصی در روند سیر نزولی حذف کتاب و کتابخوانی محقق نخواهد شد .
کتاب خوان ترین کشور های جهان
ایران در رده 183 جدول است
1.هند- 10 ساعت و 42 دقیقه
- تایلند- 9 ساعت و 24 دقیقه
- چین- 8 ساعت
- فیلیپین- 7 ساعت و 36 دقیقه
- مصر- 7 ساعت و نیم
- جمهوری چک- 7 ساعت 24 دقیقه
- روسیه 7 ساعت و 6 دقیقه
- سوئد 6 ساعت و 54 دقیقه
8 فرانسه- 6 ساعت و 54 دقیقه
10- مجارستان 6 ساعت و 48 دقیقه
10- عربستان سعودی – 6 ساعت و 48 دقیقه
- هنگ کنگ. 6 ساعت و 42 دقیقه
- لهستان- 6 ساعت ونیم
14.ونزوئلا- 6 ساعت 24 دقیقه
- آفریقای جنوبی- 6 ساعت و 18 دقیقه
- استرالیا- 6 ساعت و 18 دقیقه
- اندونزی- 6 ساعت
- آرژانتین – 5 ساعت و 54 دقیقه
- ترکیه- 5 ساعت و 54 دقیقه
- اسپانیا- 5 ساعت و 48 دقیقه
- کانادا- 5 ساعت و 48 دقیقه
- آلمان- 5 ساعت و 42 دقیقه
- آمریکا- 5 ساعت و 42 دقیقه
- ایتالیا- 5 ساعت و 36 دقیقه
- مکزیک- 5 ساعت و نیم
- بریتانیا- 5 ساعت و 18 دقیقه
- برزیل- 5 ساعت و 12 دقیقه
- تایوان- 5 ساعت
- ژاپن- 4 ساعت و 6 دقیقه
- کره- 3 ساعت و 6 دقیقه
…..
183 ایران – 3 دقیقه و 40 ثانیه
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی بروجرد بیان کرد: در بدبینانه‌ترین حالت سرانه مطالعه را باید ۲ دقیقه در نظر گرفت. باید این واقعیت را پذیرفت که متأسفانه فرهنگ کتابخوانی در وضعیت فعلی ایران وجود ندارد و تنها اقشار خاص جامعه، مطابق با سلیقه خود کتاب می‌خوانند.کلیپ کوتاهی از نمونه بی سوادی و بی شعوری در میان یکی از منتقدان سینما و تلویزیون مسعود فراستی که شکسپیر ، ویکتور هوگو ، جیمز کامرون ، آندره تارکوفسکی و…. اورسون ولز را زیر سوال می برد و آنها را یک مشت اشغال و بی سواد معرفی می کند را با هم مشاهده کنیم قضاوت با شما .
روز جهانی کتاب به دوستداران کتاب و ترویج‌کنندگان فرهنگ کتابخوانی مبارک باد .
*کارشناس سینما ، پژوهشگر حوزه هنر ، فیلمساز
