بزرگترین آب‌انبار ایران در گراش استان فارس قراردارد نه در قزوین
توریسم آنلاین : آب‌انبار بزرگ و تاریخی ایران را به اشتباه آب‌انبار سردار بزرگ قزوین می‌دانند، در حالی که دو آب‌انبار بسیار بزرگ‌تر از آن در جنوب ایران وجود دارد: برکه گنج‌البحر (در زبان محل کَل) در شهر گراش استان فارس، و برکه دریادولت در بندر کنگ استان هرمزگان.
علی ناجی *: برکهٔ کل توسط حاج‌اسدالله که از نیکوکاران نامی گراش در دوران قاجاریه به‌شمار می‌رود ساخته شده‌است. جانمایی این بنا به گونه‌ای است که در فصول بارندگی از آب پر شود و آب مورد نیاز در فصول خشکسالی و گرما را تأمین کند. این جانمایی به قدری هنرمندانه صورت گرفته‌است که امروزه و با وجود ساخت و ساز در اطراف بنا و تخریب قسمت‌های قابل‌توجهی از مسیرهای آبگیری آب‌انبار، پس از بارش‌های فصلی مخزن آب‌انبار پر می‌شود.
هیچ کتیبه‌ای بر این بنا وجود ندارد که بتوان تاریخ دقیق ساخت برکه را از آن استخراج کرد، اما با استناد به اسناد تاریخی مربوط به ساخت آب‌انبار آسدالله (که در نزدیکی برکهٔ کل قرار دارد و توسط یک شخص ساخته شده‌است) می‌توان دوران ساخت آب‌انبار را به دورهٔ قاجاریه نسبت داد.
نامگذاری
در مورد نامگذاری این برکه به کل، دو فرضیه وجود دارد. نخست، در زبان اچمی، واژهٔ کل معادل کر در زبان فارسی و به معنی ناشنواست. این فرضیه با توجه به نبود سقف در این برکه و عدم پژواک صدا در آن که در ظاهر به نظر می‌رسد برکه کر است و صداها را نمی‌شنود، مطرح شده‌است. فرضیهٔ دوم اما با استدلال به این که در زبان اچمی به گوسفند بدون شاخ، کل گفته می‌شود، این برکهٔ بی‌سقف را نیز ناقص دیده و نام کل بر آن نهاده‌است.
آب‌انبار بزرگ و تاریخی ایران را به اشتباه آب‌انبار سردار بزرگ قزوین می‌دانند، در حالی که دو آب‌انبار بسیار بزرگ‌تر از آن در جنوب ایران وجود دارد: برکه گنج‌البحر (در زبان محل کَل) در شهر گراش استان فارس، و برکه دریادولت در بندر کنگ استان هرمزگان.
حجم مخزن این سه برکه، بیان از این واقعیت دارد که برکه کل بزرگترین آب انبار تاریخی در کشور است. برکه کل بیش از 13800 متر مکعب، برکه دریادولت بیش از 8600 متر مکعب ،برکه سردار بزرگ نزدیک به 4900 متر مکعب گنجایش دارد.
دو برکه‌ی اول هنوز آبگیری می‌شوند و مورد استفاده‌اند، اما برکه سردار بزرگ به موزه تبدیل شده است.این برکه در تاریخ 27 دی ماه 1379 با تلاش گروه گردآورندگان فرهنگ گراشی با شماره 3292 در فهرست آثار ملی ثبت شده است. نخستین توصیف عظمت این برکه در مقاله‌ای با عنوان «برکه کل» (1371) نوشته عزت‌الله نوذری آمده است: «این آب‌انبار عجیب‌ترین، باشکوه‌ترین و احیانا بزرگترین آب‌انبار ساخته شده در ایران است.»
لذا اداره کل میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری استان فارس می بایست با یک اطلاع رسانی دقیق به همراه تهیه فیلم مستند و عکس های هوایی ( پهپاد ) این میراث ماندگار را به شکل صحیح و فاخر به اطلاع دوستاران میراث فرهنگی ، گردشگران و جهانگردان برساند .
کارشناس سینما ،پژوهشگر حوزه هنر . فیلمساز
