نوشیدنی نشاط آور گردشگران

توریسم آنلاین: یکی از خاصیت‌های مهم قهوه، رفع رخوت و خستگی است و بدن را نیز در سفر، نیرو و نشاط می‌بخشد.

مهسا مقدم: می‌گویند: یک روز بز چران و چوپان نوجوانی به نام «کلدی» در یمن از نشاط فوق‌العادۀ گلۀ خود دچار حیرت شد و چون دانست که بزها از برگ‌های بوته‌ی به هم پیوسته گیاه خاصی چریده‌اند، خود نیز از آن گیاه خورد و نشاط خاصی به او دست داد و  قهوه از آن لحظه به دنیا آمد!

مورخین، اما نوشته‌اند که گیاه قهوه در قرن چهارده میلادی از کافا یا کفای حبشه به یمن برده شد. ظاهراً اولین کسی که آن را به یمن برد، یکی از مشایخ فرقۀ دراویش طریقت شاذلیه بود. از آن زمان مصرف قهوه در مجالس ذکر صوفیان رواج یافت. به همین جهت، در الجزایر به این قهوه، شاذلیه می‌گویند.

در آغاز قرن شانزدهم میلادی، به مصریان خبر رسید که نوشابه‌ای به نام قهوه در یمن رواج یافته و مشایخ صوفیه و دیگران از آن می‌آشامند تا در مراسم عبادی، بیدار و با نشاط بمانند. یکی از مورخین می‌گوید: در همان زمان، مسافری که مصرف قهوه را در حبشه دیده و آن را با خود به یمن آورده بود، در عدن مریض شد و یاد قهوه‌ای افتاد که با خود آورده بود. آن را دم کرد، نوشید و خوب شد. او در عین حال، متوجه شد که یکی از خاصیت‌های این نوشیدنی، رفع رخوت و خستگی است و بدن را نیز در سفر، نیرو و نشاط می‌بخشد.

پیش از عصر صفوی، قهوه که در مکه رواج یافته بود، زائران و تاجران، آن را به ایران آوردند، همچنان که به مصر و سوریه و عثمانی بردند و رواج دادند، چنان رواجی که قهوه تا اوایل قرن نوزدهم میلادی در این کشورها، نوشیدنی اعیانی و درجه اول مردم به شمار می‌رفت. در ایران هم قهوه‌خانه‌ها از همین دوره رواج یافتند.

سفرنامه‌نویسان فرنگی که از ترکیه و ایران دیدن کرده‌اند، از مادۀ سیاه رنگی به نام «کفا» یاد کرده‌اند که مردمان در قهوه‌خانه‌ها آن را داغ داغ می‌نوشیدند. به هر حال، مصرف قهوه در غرب از طریق همین مسافرانی که به شرق می‌رفتند، باب شد. نخستین قهوه‌خانۀ غرب در شهر وین اندکی پس از محاصرۀ ترکان عثمانی افتتاح شد. صاحب آن مردی ارمنی بود که حق انحصاری و امتیاز آن را به خاطر خدماتش به ترک‌ها، به دست آورده بود.

به آسانی می‌توان فهمید که چرا قهوه، به ویژه چای، در ایران و کشورهای اسلامی رواج یافت. اسلام بر خلاف یهودیت و مسیحیت، مسکرات را حرام کرده ‌است و در دوره‌هایی که حکام سختگیر حکومت می‌کردند، مکانی به اسم میخانه و میکده وجود نداشت و قهوه‌خانه، آن خلاء را پر می‌کرد.

امروز برزیل بزرگ‌ترین تولید کننده و صادر کنندۀ قهوه است. اگر آن پسرک چوپان، قهوه را کشف نمی‌کرد، فکر می‌کنید چه چیزی جانشین این نوشیدنی جهانی می‌بود؟