در کشورهای مختلف، قوانین مربوط به سگ‌گردانی متفاوت است و بسته به فرهنگ، شرایط اجتماعی و سیاست‌های شهری، محدودیت‌های خاصی اعمال می‌شود.
توریسم آنلاین: هفت صبح نوشت: سگ‌گردانی در تهران به یکی از موضوعات بحث‌برانگیز تبدیل شده است. برخی شهروندان این رفتار را حق طبیعی صاحبان حیوانات خانگی می‌دانند، در حالی که گروهی دیگر آن را تهدیدی برای بهداشت عمومی و امنیت اجتماعی تلقی می‌کنند.
این اختلاف نظر باعث شده که نهادهای مختلف درباره ممنوعیت یا محدودیت سگ‌گردانی تصمیم‌گیری کنند. این موضوع طی روزهای اخیر بیش از پیش مطرح شده است و دادستانی‌ها در شهرهای بزرگی از جمله اصفهان، ارومیه، تبریز، خرم آباد، همدان، کرمان، قزوین، رباط کریم، گلستان، بروجرد و لواسانات دستور برخورد با پدیده سگ گردانی را صادر کرده‌اند.
برخی نهادهای شهری و قضایی در تهران، محدودیت‌هایی برای سگ‌گردانی در نظر گرفته‌اند. دادستانی تهران اعلام کرده که اجرای قانون منع سگ‌گردانی بر عهده شهرداری نیست و باید دستورالعمل‌های مشخصی برای آن تدوین شود. این در حالیست که رئیس اداره کنترل حیوانات شهری سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران با اشاره به پدیده سگ گردانی در پایتخت، می‌گوید: اجرای قانون منع سگ گردانی باید دستورالعمل‌های خاص خودش را داشته باشد و پیش از آن کارشناسی‌های لازم صورت بگیرد.
داود معظمی گودرزی توضیح می‌دهد: تعیین تکلیف این مسئله بر عهده دادستانی است و با شهرداری تهران نیست؛ با این حال از نظر محیط زیستی و بهداشتی وضع این قانون بدون اعمال جزییات کارشناسی اشتباه است. هر کشوری که سگ‌گردانی انجام می‌دهد، قوانین خاص خودش را دارد و حتی برای مسائل بهداشتی قانون مشخصی دارند و مردم ناچارا آن را اجرا می‌کنند.
او با بیان اینکه باید قانون گذاری به صورت مشخص انجام شود و پیش از اعمال قانون راهکارها باید دیده شود و کارشناسی شود تاکید می‌کند: یعنی اینکه چه کارهایی انجام دهیم تا باعث آلودگی نشود. مثلا در کشورهای دیگر بابت نگهداری و سگ گردانی‌ها مالیات پرداخت می‌شود و اگر در کشور این قوانین اجرا شود بسیاری از مشکلات رفع خواهد شد.
رئیس اداره کنترل حیوانات شهری سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران اضافه می‌کند: اگر اطلاع رسانی لازم انجام شود، هر خانواده‌ای که بخواهد سگ گردانی کند، مسائل مختلفی را در نظر می‌گیرد؛ مثلا اینکه نوع سگ با محیط یا متراژ خانه همخانی داشته باشد. کشورهای دیگر دستورالعمل خودشان را دارند. بنابراین پیش از اعلام ممنوعیت سگ گردانی باید به دنبال راهکارهای اصلی برویم و بعد آن را قانونمند کنیم.
وی با بیان اینکه اجرای قانون منع سگ گردانی باید دستورالعمل‌های خاص خودش را داشته باشد و پیش از آن کارشناسی‌های لازم صورت بگیرد، می‌گوید: حتما پیش از اعمال هر قانونی باید اطلاع رسانی صورت بگیرد و مضرات آن به آگاهی مردم برسد. باید به مردم آگاهی داد تا خودشان قانون شوند و از بی قانونی دیگران جلوگیری کنند.
کشورهایی با قوانین سخت‌گیرانه
در کشورهای مختلف، قوانین مربوط به سگ‌گردانی متفاوت است و بسته به فرهنگ، شرایط اجتماعی و سیاست‌های شهری، محدودیت‌های خاصی اعمال می‌شود. برخی کشورها قوانین سخت‌گیرانه‌ای دارند، در حالی که برخی دیگر با وضع مقررات مشخص، سگ‌گردانی را مدیریت می‌کنند.
هلند یکی از پیشگامان در مدیریت سگ‌های ولگرد است. در هلند، هیچ سگ بدون صاحبی وجود ندارد و صاحبان سگ‌ها موظف به پرداخت مالیات، واکسیناسیون و عقیم‌سازی حیوانات خود هستند. همچنین، رها کردن سگ در خیابان‌ها جرم محسوب می‌شود و مجازات سنگینی دارد.
در آلمان، سگ‌گردانی در فضاهای عمومی مجاز است، اما صاحبان سگ‌ها باید از قلاده و ابزارهای کنترلی استفاده کنند. همچنین، برخی مناطق شهری دارای محدودیت‌های خاص برای ورود سگ‌ها به پارک‌ها و اماکن عمومی هستند.در فرانسه هم سگ‌گردانی در بسیاری از مناطق شهری مجاز است، اما صاحبان سگ‌ها باید مسئولیت تمیز نگه داشتن محیط را بر عهده بگیرند. در برخی شهرها، مالیات ویژه‌ای برای نگهداری سگ‌ها اعمال می‌شود.
راه چاره؛ تعامل میان نهادهای شهری و شهروندان
سگ‌گردانی در تهران همچنان یک موضوع بحث‌برانگیز است که نیاز به قوانین مشخص و مدیریت صحیح دارد. در حالی که برخی شهروندان خواستار آزادی بیشتر در نگهداری و گردش حیوانات خانگی هستند، گروهی دیگر بر محدودیت‌های قانونی و رعایت اصول بهداشتی تأکید دارند. به نظر می‌رسد که تعامل میان نهادهای شهری و شهروندان می‌تواند به یافتن راه‌حلی مناسب برای این مسئله کمک کند.
جرم سگ گردانی چیست؟
زمانی که شخصی سگ خود را در معابر و مکان‌های عمومی بگرداند، ممکن است این اقدام او موجب مزاحمت برای دیگران شود. جرم سگ گردانی در قانون مطرح نشده است. با این وجود در سال‌های اخیر خبرهایی در مورد ممنوعیت این اقدام اعلام می‌شود که سبب نگرانی و اعتراض صاحبان این حیوان‌ها شده است.
در بعضی از شهرهای بزرگ، نیروی انتظامی با افرادی که مرتکب جرم سگ گردانی شوند، برخورد قضایی می‌کند.
حقوقدانانی هستند که معتقدند جرم سگ گردانی در معابر در قانون مطرح نشده است. به همین دلیل این اقدام را جرم نمی‌دانند. این موضوع در حالی است که فرمانده پلیس بعضی از استان‌ها با صاحبان سگ‌هایی که در معابر مشاهده شوند، برخورد قانونی خواهند داشت. سپس این افراد را به عنوان متخلف به دادسرا معرفی می‌کند.
با توجه به مواردی که گفته شد، مشخص می‌شود که فرمانده پلیس بعضی از شهرها بنا به اقتضائات و شرایط درون استانی، ممنوعیت سگ گردانی را اعلام کرده‌اند و آن را به نوعی جرم سگ گردانی می‌نامند.
جرم سگ گردانی داخل ماشین
در بعضی مناطق جرم سگ داخل ماشین مطرح می‌شود. برای این مورد نیز ماده‌ای قانونی وجود ندارد بلکه تصمیماتی است که به عنوان طرح‌های انتظامی اعلام و اجرا می‌شوند. در مواقعی که شخصی مرتکب جرم سگ گردانی در ماشین شود، ممکن است پلیس راهنمایی و رانندگی جریمه نقدی برای او در نظر بگیرد. البته میزان این جریمه بسیار ناچیز است.
جرم سگ گردانی در ماشین در شرایطی رخ می‌دهد که صاحبش این حیوان را با خودش در ماشین در شهر بچرخاند. این اقدام به دلیل تصمیم نیروی انتظامی، به عنوان یک عمل ممنوع شناخته می‌شود اما در قانون به جرم سگ داخل ماشین تصریح نشده است.
به این مثال توجه کنید
تصور کنید خانمی یک سگ نژاد دار و گران قیمت دارد. او این حیوان را با ماشین خود به بیرون می‌برد. در این شرایط اگر حیوان او موجب هراس و ترس دیگران شود، ممکن است مشکلاتی برای صاحب آن به وجود آید. مطابق قانون با این شخص به دلیل سگ گردانی برخورد خواهد شد.
آیا نگه داشتن سگ در آپارتمان جرم است؟
آیین‌نامه قانون تملک آپارتمان‌ها جرم نگه داشتن سگ در اپارتمان و قسمت‌های مشاع ساختمان را مطرح می‌کند. سر و صدای حیوانات خانگی از جمله سگ و بیماری‌هایی که احتمال بروز آن‌ها وجود دارد، موجب شده است تا نگهداری این حیوان در قسمت‌های مشترک آپارتمان ممنوع اعلام شود.
افراد زیادی به دلیل سروصدای سگ‌هایی که در آپارتمان نگهداری می‌شوند، علیه صاحبان آن‌ها شکایت می‌کنند. جرم نگه داشتن سگ در اپارتمان در دادگاه قابل پیگیری است. در صورتی که پارکینگ، انباری، حیاط، پشت‌بام یا راهروی آپارتمان، قسمت‌های مشترک باشند، نگهداری حیوان در این مکان‌ها نیز ممنوع است.
اگر یکی از ساکنان این ساختمان سگی را در قسمت‌های مشترک که مورد استفاده تمام ساکنان است، نگهداری کند، مرتکب جرم شده است.
به این ترتیب زمانی که فردی در قسمت‌های مشترک ساختمان، سگ خود را نگهداری کند، این اقدام او مطابق آیین‌نامه قانون تملک آپارتمان‌ها ممنوع است.
به این چند مثال توجه کنید
تصور کنید شخصی یک سگ را در واحد مسکونی خودش نگهداری می‌کند. این سگ هیچ آزار و اذیت یا سر و صدایی برای همسایه‌ها ندارد. همچنین این حیوان ویروس یا بیماری خاصی هم ندارد و ساکنان او را نمی‌بینند. این موضوع جرم نیست. چون صاحبش آن را در قسمت‌های مشترک نگهداری نکرده و این حیوان موجب آزار و اذیت همسایه‌ها نشده است.
از طرف دیگر، تصور کنید خانمی سگی دارد که هر روز آن را به حیاط ساختمان مشترک می‌برد. وجود این حیوان در حیاط سبب ترس و وحشت ساکنان به خصوص کودکان می‌شود. در این حالت اقدام این خانم جرم سگ گردانی است و موجب مجازات او می‌شود.
بعضی از حیوانات خانگی از جمله سگ به دلیل شرایطی که دارند، ممکن است ایجاد سر و صدا کنند. تصور کنید سگی در یک آپارتمان نیمه شب تا صبح با ایجاد سروصدا موجب مزاحمت برای همسایه‌ها می‌شود. در این حالت همسایه‌ها می‌توانند برای طرح شکایت علیه صاحب آن اقدام کنند.
گاهی شخصی سگ خود را در پاگرد ساختمان قرار می‌دهد. این موضوع موجب می‌شود تا ساکنان این ساختمان به دلیل هراس نتوانند از راه پله رفت و آمد کنند. در این حالت ساکنان می‌توانند با اعلام این موضوع علیه صاحب حیوان شکایت کنند. چنانچه این حیوان در ساختمان به فردی حمله کند و به او آسیب برساند، صاحبش ضامن است.
نحوه پیگیری جرم نگهداری سگ توسط همسایه‌ها
برای اعلام این موضوع ساکنان علیه شخصی که در قسمت‌های مشترک ساختمان سگ نگهداری می‌کند، شکایت می‌کنند. در این شرایط تحقیقات مقدماتی راجع به این موضوع آغاز می‌شود. چنانچه مقام تحقیق این ادعا را تأیید کند، قرار جلب دادرسی صادر خواهد شد. اگر قاضی وقوع این جرم را تشخیص دهد، می‌تواند در صورت صلاحدید، مجازات مرتکب را به جریمه نقدی تبدیل کند. همچنین امکان تخفیف مجازات مرتکب نیز وجود دارد.
مجازات جرم سگ گردانی
بر اساس ماده 522 قانون مجازات اسلامی، صاحب حیوانی که از احتمال حمله آن آگاه است، باید آن را حفظ کند. چنانچه به دلیل تقصیر او این حیوان به شخص دیگری صدمه برساند، صاحب حیوان ضامن است. اگر صاحب این حیوان از حمله او آگاه نباشد، ضامن نیست.
تصور کنید صاحب حیوان می‌داند که سگ او نسبت به کودکان واکنش شدید نشان می‌دهد یا نسبت به یک رنگ خاص، حساسیت دارد. اگر او حیوان خود را به محل بازی کودکان در پارک ببرد و سگ به کودکی حمله کند، صاحب حیوان ضامن است. در شرایطی که صاحب حیوان از احتمال حمله او آگاه نباشد، ضامن نیست.
تصور کنید سگی که همیشه آرام و بدون آزار کنار افراد مختلف قرار می‌گیرد، در یک حرکت غیر منتظره به یک خانم حمله کند. در این حالت صاحب آن ضامن نیست.
چنانچه در مکان‌های عمومی این موضوع رخ دهد، جرم سگ گردانی انجام می‌شود با صاحب حیوان برخورد قانونی خواهد شد.
ماده 501 قانون مجازات اسلامی
مهمترین ماده‌ای که در رابطه با سگ در قانون مطرح شده، ماده ۵۰۱ قانون مجازات اسلامی است. بر اساس این ماده، اگر شخصی حیوان خود را برای حمله به دیگری و ایجاد هراس در او برانگیزد، مرتکب جرم شده است. اگر طرف مقابل به دلیل هراس یا حمله سگ صدمه ببیند و فوت کند، حسب مورد صاحب حیوان به قصاص یا پرداخت دیه محکوم می‌شود.
تصور کنید شخصی سگی دارد که آن را در خانه خود نگهداری می‌کند. این شخص به عنوان شوخی سگ را برای ترساندن دوست خود برمی‌انگیزد. در این حالت اگر دوست او به علت ترس از حمله این حیوان فوت کند یا به او آسیب جسمی برسد، صاحبش باید دیه بپردازد یا قصاص شود.
این مواد قانونی، صرفا مجازات حمله سگ هستند. همانطور که بیان شد، ما ماده قانونی برای جرم بودن سگ گردانی نداریم.
