پایگاه ملی حسنلو نقده اثری منحصربه‌فرد در تمدن بشری
میراث آریا: یکی از درخشان‌ترین تمدن‌های موجود در فلات ایران، تمدن ارزشمند حسنلو است که در ۹ کیلومتری شمال‌شرقی نقده بین دهکده‌های امینلو و حسنلو و در ۸۰ کیلومتری ارومیه واقع شده است.
قدمت محوطه تاریخی حسنلو به بیش از ۶ هزار سال قبل از میلاد می‌رسد، معروف‌ترین اثر باستانی یافت شده از این محل جام طلای حسنلو است که حدود ۳۰۰۰ سال قدمت و ۹۵۰ گرم وزن دارد.
این کشف در تاریخ باستان‌شناسی ایران و جهان یکی از مهمترین اکتشافات علمی و از نادرترین آثار تاریخی، دینی و هنری دنیای باستان به شمار می‌رود.
آغاز حفاری از سال ۱۳۳۴
عمدۀ حفاریهای علمی و دامنهدار این تپه بین سالهای ۱۳۳۴ تا ۱۳۵۵ خورشیدی از سوی هیئت مشترک ایرانی و آمریکایی به سرپرستی پرفسور «رابرت هنری دایسون» از دانشگاه پنسیلوانیا انجام شده است.
در سالهای شروع حفاری، این هیئت اقدام به حفر گمانهای در مرکز تپه و تقریباً در پست‌ترین قسمت تپه کرد این گمانه در عمق ۱۸ متری از سطح تپه به خاک بکر و آب رسید.
کشف سکونت انسان از هزاره ششم قبل از میلاد
در این گمانه ۱۰ دوره(طبقۀ) استقراری شناسایی شد که معرّف استقرار و سکونت انسان از هزارۀ ششم قبل از میلاد تا اوایل دورۀ اسلامی بر روی محوطۀ مذکور است.
محوطه باستانی حسنلو با ارایه توالی فرهنگی دشت‌های سولدوز و اشنویه از اواسط دوره نوسنگی به بعد که در بیشتر موارد قابل اطلاق بر تمام حوزه فرهنگی دریاچه ارومیه است.
به خاطر یافته‌ها و داشته‌های دوره‌های سوم، چهارم و پنجم خود، ملاک گاه‌نگاری و طبقه‌بندی عصر آهن در بخش اعظم ایران به حساب می‌آید.
علاوه بر این، تعداد و تنوع آثار به دست آمده از قبیل جام زرین، ساغر نقره، پلاک‌های سینه، انواع اشیای سفالی، استخوانی و مفرغی و همچنین معماری آنکه قدیمیترین تالارهای ستوندار ایران را شامل میشود، این محوطه را تبدیل به یک اثر منحصر به فرد کرده است.
کشف بیش از ۱۴هزار اثر باستانی
در اثر کاوشهای صورتگرفته، بیش از چهارده هزار اثر باستانی از حسنلو به دست آمده که مهمترین آن‌ها جام زرین حسنلو بوده که کشف این جام رازها و شگفتی‌های بسیاری در مورد تمدن بشری در روزگاران گذشته را آشکار کرده است.
به همین دلیل این جام به مثابه شاهکار نبوغ خلاقانه بشر، گواه و شاهدی استثنایی بر تمدن بسیار عظیمی است که در دشت سولدوز شکل گرفته بوده است.
منطقه تاریخی حسنلو در سال ۱۳۴۴ به شماره ۴۸۵ در فهرست آثار ملی ثبت شده است و از سال ۱۳۸۲ برای انجام فعالیت‌های علمی، فنی و پژوهشی به پایگاه ملی تبدیل شده و یکی از آثار مهم گردشگری آذربایجان‌غربی به شمار می‌رود و همه روزه شاهد بازدید گردشگران داخلی و خارجی از این مجموعه ارزشمند هستیم.
افتتاح موزه اختصاصی منطقه تاریخی حسنلو
موزه اختصاصی این پایگاه در سال ۱۳۹۲ در محل پایگاه ملی منطقه تاریخی حسنلو افتتاح شد این موزه جزو موزه‌های باستان شناسی استان آذربایجان‌غربی است که ۱۲۲ قلم از اشیای تاریخی مکشوفه از تپه حسنلو و نیز سایر تپه‌های تاریخی دشت سولدوز که میراث تمدن ارزشمند ایران باستان و آذربایجان را نشان می‌دهند را در خود جای داده است.
این موزه حدود ۲۰۰ مترمربع( ۱۰*۲۰ متر ) مساحت دازد و در یک طبقه احداث شده است و محل نمایش اشیای تاریخی از قبیل ظروف سفالی مختلف، اشیای استخوانی، شیرهای برنزی، ابزارآلات جنگی مفرغی، دهانه‌های اسب، زیورآلات، ابزارآلات سنگی، مولاژ آثار مهم از قبیل جام زرین، پلاک‌های سینه ،تابلوهای عکس از محوطه و … است.
* گزارش از حسن شیری، مدیر پایگاه ملی حسنلو نقده
