روستای هیر پرجمعیت ترین روستای منطقه الموت غربی است که هم خانه‌هایش در پناه صخره‌های بلند بافت سنتی دارند، هم از نظر فرهنگی دارای رسوم محلی و باغ‌های چند طبقه با چشم اندازی زیباست؛ آسمان‌اش هم شب‌ها پر از ستاره است.
توریسم آنلاین: هیر، روستایی است در الموت غربی، در فاصلع ربع ساعت از دژ لمبسر که خود ربع ساعتی با رازمیان فاصله دارد؛ در پای کوه‌های بی‌پایانی که تمام ناحیه را دربر می‌گیرد و از قزوین تا سواحل خزر ادامه می یابد.
پیش از آنکه جاده قزوین به رحیم‌آباد ساخته شود، هیر و ویار که آخرین روستاهای الموت غربی در همسایگی اشکور به شمار می‌آیند، در بن‌بست قرار داشتند. اما امروزه از بن‌بست درآمده‌اند. یک جاده پرپیچ‌وخم به طول حدوداً دویست کیلومتر که قزوین را به صفحات شمالی کشور وصل می‌کند، از کنار همین روستاها می‌گذرد، اما یک جاده خاکی ۲۸ کیلومتری هنوز میان قزوین و شمال کشور فاصله می‌اندازد؛ شیب زیاد این بخش خاکی و ناهمواری‌های زیادتر آن سبب می‌شود جاده جز در تابستان‌ها قابل استفاده نباشد.
پیش از اینکه این جاده ساخته شود نه، حتی پیش از روزگار خودرو و جاده، زمانی که تمام بار و بنه انسان به همراه فرهنگ و تجارت بر پشت اسب و استر حمل می‌شد، دکانداران اشکور که بار به قزوین می‌بردند و سورسات مردم ده را می‌آوردند، سه روز باید راه می‌رفتند تا به قزوین برسند. آنها بر سر راه خود یک شب را در همین ده هیر یا ویار (بسته به اینکه کجا آشنا داشتند) سر می‌کردند.
امروز اما اگر مساله جاده خاکی حل شود، از صفحات شمال تا قزوین سه چهار ساعت راه بیشتر نیست و مردمانی که در روستاهای میانه راه زندگی می‌کنند تا قزوین دو سه ساعت و تا کناره خزر یک ساعت راه بیشتر ندارند. هر چه هست به هر حال، هیر و ویار دیگر از بن‌بست خارج شده‌اند، هرچند این خروج زمانی صورت گرفته‌است که شیوه زندگی روستایی دگرگون شده‌است.
چشمه جوشان «وگل»
«هیر» در استان قزوین، بزرگترین تولید کننده زغال اخته در بین روستاهای ایران است. زغال اخته این روستا از مرغوب‌ترین زغال اخته‌ها در کشور است که در این روستای کوهستانی و خوش آب و هوا، به وفور یافت می‌شود.
این روستا با طبیعت بکر، در ۷۰ کیلومتری شمال قزوین که به مفهوم آتش معنی شده، روستایی زیبا با اقلیمی خوش آب و هوا، دارای رودخانه‌ای زیبا به نام «نینه رود» است که در کنار کوه سنگی «لتر تله» قرار دارد.
این صخره سنگی بسیار دیدنی که تقریبا ارتفاع آن به حدود ۷۰۰ متر می‌رسد در شرق و جنوب شرقی روستا قرار دارد از نمادهای انحصاری این روستا محسوب می شود. یقینا هیچ بیننده ای نمی تواند عظمت و استواری آن را فراموش کند.
باغستان‌های زیبا و سرسبز، چون نگینی این روستا را در بر گرفته است. «وگل» چشمه‌ای جوشان و دارای آبی گوارا و مفید و فوق العاده سبک و بی‌نظیر است که آب آن با برند «وگل» و به صوررت بسته بندی شده به سراسر ایران ارسال می‌شود. چشمه «وگل» سرمنشأ رودخانه نینه‌رود است. نینه رود، رودی خروشان با آبی گوارا و خنک در طول قرون همواره مورد تمجید مورخین قرار داشته و از آن به عنوان رود شفابخش یاد شده است.
جشن زغال اخته
جشن زغال اخته که هرسال در واپسین روزهای مرداد در «هیر» برگزار می‌شود، جشن شکرگزاری است که شامل موسیقی و آواهای محلی، بازی‌های سنتی و توزیع محصول زغال اخته است و هرساله مورد استقبال گردشگران بسیاری قرار می‌گیرد.
سرتاسر راههای دسترسی به باغ های روستا هیر از داخل نهرهای آب می گذرند که با تکه سنگ های بزرگ و کوچک انباشته شده است. بنابراین قدم زدن به کُندی صورت می گیرد و حتماً باید در هنگام حرکت بسیار مراقب بود تا ضمن کمتر خیس شدن، پاها نیز صدمه نبینند.
سختی راه را به سرعت فراموش می‌کنی وقتی زیبایی و سرسبزی مسیر بسیار لذت بخش تو را مجذوب می کند که خوشبختانه تاکنون شکل طبیعی آن از هرگونه تغییرات و ساخت و ساز جدید دور مانده و به همان سبک قدیمی حفظ شده است.
با اشتیاق جلوتر می‌رویی تا به باغی بزرگ با محوطه‌ای باز وارد می‌شوی که در وسط آن درخت تنومند گردو با شاخ و برگ فراوان خودنمایی می‌کند. صاحب باغ حتما به شما توضیح خواهد داد که این درخت گردو حدود هزارسال عمر دارد و قطر آن بیش از 9 متر و نیم است، یعنی به اندازه 16 نفر انسان بالغ اگر دست در دست هم دهند و گرد آن حلقه بزنند تازه می‌توانند درخت را کامل در بغل بگیرند.
گردوی این درخت تنومند بسیار خوشمزه و روغنی است. سال های قبل که جوان‌تر بود. بین 20 تا 30 هزار عدد گردو از آن برداشت می‌شد، اما الان پیر شده و به حدود 10 هزار عدد رسیده است.
روستای هیر پرجمعیت ترین روستای منطقه الموت غربی است که هم خانه هایش بافت سنتی دارند هم از نظر فرهنگی دارای رسوم محلی و باغ های چند طبقه با چشم اندازی زیباست؛ آسمان‌اش که شب ها پر ستاره است؛ صخره بلندش با گیاهان دارویی متنوع و رودخانه پرآب اش از دیگر جلوه‌های مهم طبیعی آن است.
برای شب مانی بهتر است به دلیل سرمای بیش از حدروستا حتی در تابستان از خانه‌های سنتی روستا که امکانات مناسبی دارند استفاده کنید و از این سفر شب‌های بیادماندنی روستای هیر را هم تجربه کنید.
