دم نوروز گرم!/ نوروز رقم بازدید از اماکن تاریخی را چند میلیونی کرد اما…

وجه آزاردهنده سفرهای نوروز سهل انگاری و غفلت در بهره برداری شایسته از ظرفیت میراث فرهنگی ، عدم برنامه ریزی های خاص برای حفاظت از آنها ، نادیدن گرفتن تاب آوری بناهای تاریخی و در نتیجه زمینه سازی برای  آسیبهای عمدی یا غیرعمدی گردشگران ، عدم توجه به  ارتقا کیفیت سفر و گردش در این اماکن  با نورپردازی ، صدا و استفاده از ابزارهای دیجیتال است.

توریسم آنلاین: هما حاصلی دبیر تحریریه روزنامه توریسم در شماره آغازین 1404 این نشریه نوشت : نوروز 1404 هم آمد و به پایان رسید ؛ مثل همیشه سربلند ، امید بخش و شادی آفرین. نوروز، میراثی که نه متولی دارد ، نه بودجه ای برای آن تعریف شده و نه دبیرخانه ای دارد و خودش هست و خودش . اما در طول هزاره ها ی تاریخ آمده کار خودش را کرده و رفته است و مردم خودجوش آن را پاس داشته اند.

وسط معرکه بزرگترین تهدیدات نظامی واقتصادی علیه ایران ، صفهای طولانی مردم مقابل اماکن تاریخی و باستانی ایران ، سفره های هفت سین و دید وبازدیدهای نوروزی وسیزده بدرو یک کلام فستیوالی ملی که خانواده ایرانی برای برگزاری آن ازجان و دل مایه می گذارد، نمایشی است باشکوه از اصالت و آشتی جویی فرهنگ ایرانی که می توان با آن، به فرهنگ اصیل ایرانی بالید و آن را به رخ دنیا کشید.

گر چه استانداری ها ، ادارات کل میراث فرهنگی استان ها ، موزه‌ها ، اورژانس ، هلال‌احمر و پلیس راه و شهرداری ها و دهداری ها در ایام نوروز پای کار هستند و در ساماندهی مسافران نوروزی تلاش و کوشش می کنند و جا دارد به آنها خدا قوت گفت ، اما در نهایت بزرگترین متولی برگزاری  نوروز مردم  هستند .

نوروز انگار فصل رهایی از کرختی است و روز نو برای رفتن . از این رو گردش و سفر جزو لاینفک آیین های نوروزی ایرانیان است و ما در این مقال به عنوان روزنامه تخصصی گردشگری به سفرهای نوروزی و اقبال ویژه مسافران به مقاصد تاریخی و ناگفته های آن خواهیم پرداخت.

طبق اعلام ستاد مرکزی خدمات سفر ۵۴ میلیون و ۷۳۱ هزار نفر اقامت تا ۱۲ فروردین ماه ثبت شده و جالب اینجا است که بنابر اعلام وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، آمار تجمیعی بازدیدها از ۲۹ اسفند ۱۴۰۳ تا ۱۳ فروردین ۱۴۰۴ نیز نشان می‌دهد که در این مدت، ۴ میلیون و ۶۱۶ هزار و ۸۵۹ گردشگر از اماکن فرهنگی، تاریخی و موزه‌های کشور بازدید کرده‌اند و در این میان  تخت جمشید و حافظیه بیشترین میزان بازدید را در تعطیلات عید داشته‌اند.

این رقم میلیونی  و اقبال مردم به بازدید از اماکن میراثی و تاریخی نشان از آن دارد که سرزمین ایران دارای ظرفیت های بی شمار گردشگری است و مردم ایران نسبت به میراث تاریخی خود دلبستگی و عِرق دارند.

با این حال وجه آزاردهنده سفرهای نوروز سهل انگاری و غفلت در بهره برداری شایسته از ظرفیت میراث فرهنگی ، عدم برنامه ریزی های خاص برای حفاظت از آنها ، نادیدن گرفتن تاب آوری بناهای تاریخی و در نتیجه زمینه سازی برای  آسیبهای عمدی یا غیرعمدی گردشگران ، عدم توجه به  ارتقا کیفیت سفر و گردش در این اماکن  با نورپردازی ، صدا و استفاده از ابزارهای دیجیتال است.

به عنوان مثال طبق مشاهده عینی گردشگران نوروزی  پاسارگاد،  نحوه حفاظت و بهره برداری از مقبره و کاخ های کوروش بزرگ ، مانند بسیاری دیگر از اماکن تاریخی در استان های مختلف کشور جای تامل و بازبینی دارد. تعداد اندک  نیروهای حفاظتی میراث فرهنگی در این مجموعه تاریخی خصوصا در ایام نوروزی بسیار مشهود بوده  است  تا جایی که گردشگران در سایه عدم نظارت و نبود نیروی حفاظتی به راحتی با عبور از روی فنس های کشیده شده روی آثار از محدوده ها گذشته و یا به گفته یکی از مسافران ، در «نقش رستم » گردشگران برای عکسبرداری، به راحتی  وارد  محدوده های شده  واین تخلفات از چشم  تعداد اندک نیروهای میراثی دور مانده است !

بی سلیقگی در جانمایی نوروزگاهها ، موسیقی های کاملا  ناموزون  با حال و هوای آثارتاریخی که هیچ سنخیتی با جایگاه عظیم این اماکن ندارد ، همچنین نبود افراد راهنما و درهای بسته مکان آشنایی گردشگران با این اثر باستانی،  که درهمان ابتدای ورود گردشگران آنها را در خصوص حفاظت و اهمیت این اماکن روشن سازند، نشان از نوعی رهاشدگی  و غفلت در  حفاظت از آثار باستانی کشور است.

شاید هیچ چیز مایوسانه تر از آن نیست که در بازدید از مقبره کوروش، در فاصله چند ده متری از آن در حالی که غرق در ابهت و شکوه امپراطوری قدرتمند ایران باستان هستی و مشغول بازگویی آن برای فرزندت ، تا عزت نفس نسلی را که قرار  است میراثبان آینده این سرزمین شود  ، صدای دایره و دمبک و آهنگ های ناموزونی را در محدوده کاخ های پاسارگاد از باندهای بزرگ که در کنار نوروزگاهها و غرفه فروش محصولات محلی که  برای جلب توجه گردشگران گذاشته شده بشنوی!

گرچه به اصل غرفه های فروشمحصولات محلی  و موسیقی های شاد نقدی نیست ،اما جانمایی نامناسب وعدم مطابقت موسیقی و صداها  و بی توجهی  به اهمیت اماکن باستانی جای تامل دارد.

جدا از موارد مذکور، دربیشتر اماکن تاریخی کشور همچنان وضعیت بد پارکینگ ها و سرویس های بهداشتی آزاردهنده است. در حالی که با یک حساب سرانگشتی از رقم بازدیدهایی که  طیق اعلام مراجع رسمی از این اماکن صورت گرفته  و در نظر گرفتن هزینه ورود و پارکینگ،  رقم بزرگی به دست می آید  که با آن می توان به ارتقا کیفیت گردش و تامین زیرساختهای حفاظتی و رفاهی این مجموعه ها پرداخت.

و سرانجام آنکه در بازدید از اماکن میراثی و تاریخی کشور به این نتیجه می رسی که کشور ما با وجود ظرفیت های بسیار فرهنگی و تاریخی همچنان عزمی برای بهره برداری شایسته از آنها ندارد و بناهای تاریخی به سان عروسان زیبا، اما بدون زر و زیور با ظاهری فرتوت و مندرس مقابل چشم بازدیدکنندگان جا خوش کرده اند.

دم نوروز گرم که  محرک بزرگ  گردشگرانی است که بی توقع و مطالبه خاصی  بیشتر دلی و احساسی  و با عشق به میراث ایران زمین با به جان خریدن گاها حتی  سختی هایی نمایش بزرگ بازدید از اماکن تاریخی و سایت های جهانی کشور را رقم می زنند.