کاربری یخدان در گذشته نگهداری یخ برای ایام تابستان مردم شهر بوده‌است. مؤیدی نام محله‌ای درشهرکرمان است و شامل بخشی از زمین‌ها و قنات قدیمی واقع درمحدوده میدان تختی و خیابان‌های خورشید و ابوحامد است.
به گزارش«توریسم آنلاین»: شرایط ویژه زندگی در کویر سبب شده تا انسان‌ها برای تطبیق خود با شرایط گرم و خشک،مجبور به استفاده از خلاقیت و نوآوری باشند.
ساخت قنات‌ها، آب انبارها، سیستم‌های آبرسانی و یخدان‌ها از جمله این ابتکارات است
که زندگی را برای مردم پهنه‌های کویر ساده‌تر می‌کرد.
از زمان ساخت اولین یخدان‌ها اطلاعات زیادی در دسترس نیست اما از آنجا که ساخت یخدان‌ها کار چندان آسانی نبوده،
یخ در بسیاری از شهرها به کالایی لوکس و در اختیار افراد مرفه تبدیل شده بود،
هرچند در شهرهای زیادی ساخت یخ توسط تمامی افراد روستا انجام می‌گرفت و بنابراین یخ به تمامی افراد روستا تعلق می‌گرفت.
کرمان به عنوان یکی از شهرهای کویری، قنات‌ها و یخدان‌های زیادی داشته است،
یخدان‌هایی که با خشت و گل ساخته شده بودند و یخ را در گرمای طاقت فرسای تابستان هم نگاه می‌داشتند.
عناصر تشکیل‌دهنده‌ی یخدان‌ها عبارتند از: مخزن، حصار، استخر و چاله‌ی یخ. پلان، مخزن دایره شکل است
که گنبدی از نوع “بَستو”(نوعی قوس بیضی شکل که نسبت فاصله‌ی کانونی به دهانه ۴به ۳ است) روی آن احداث کرده‌اند.
استفاده از مصالح خشت به دلیل عایق حرارتی بودن آن است به صورتی که گرما را به داخل عبور نمی‌دهد.
حصار آن نسبتا بلند و ۱۲ متر ارتفاع دارد. مصالح بنا خشت خام و ملات گل است.
کاربری یخدان در گذشته نگهداری یخ برای ایام تابستان مردم شهر بوده‌است.
ویژگی‌های فنی معماری
در خصوص نحوه ساخت یخ در این یخدان‌ها اینگونه گفته شده است که نحوه تهیه یخ این یخچال بسیار جالب
و از این قرار بوده که در پشت دیوارهای بلند و قطور آن سطوحی صاف تعبیه می‌کردند.
وظیفه دیوار بلند این بود که در طول روز از تابش آفتاب روی آب‌های منجمدشده قبلی جلوگیری کند.
در صورتی که در شرق و غرب کمی آفتاب روی سطوح یخ‌گیری می‌تابید،
آن وقت در این نقاط هم دیوارهای جانبی بنا می‌کردند.
مقدار آبی که هر شب روی توده‌های منجمد از یخ‌های قبلی هدایت می‌شد تا حدودی بود که سرمای یک شب بتواند آن را منجمد سازد
و یا به عبارت دیگر ارتفاع آب روی سطوح یخ‌گیر از چند سانتیمتر تجاوز نمی‌کرد.
این شرط فنی به خوبی می‌رساند که یخچال‌سازان مجبور بودند با کمال دقت سطوح یخ‌گیری را طراز کنند.
پس از آن تقریبا قطر یخ به ۳۰ تا ۴۰ سانتیمتر می‌رسید، یخ‌ها را قطعه قطعه کرده و به داخل منابع یخ می‌ریختندو انبار می کردند
که به مثابه همان آب‌انبارهای مدور تعبیه شده بود و در مجاورت سطوح یخ‌گیری قرار داشت.
بعضی که ذوقی هم داشتند، دانه های یاقوتی رنگ انار راروی یخ‌های پاک می‌ریختند
و درتابستان یخ زیبا و دلفریبی زینت بخش سفره ثروتمندان بود.
در کف انبار یخ، یک یا چند چاه مخروطی شکل پیش بینی شده بود
تا آب‌هایی که احتمالا در فصل گرما از آب شدن یخ‌ها بوجود می آمد، به وسیله آبراهی که در کف یخدان وجود داشت به آن منتقل می‌شد.
دسترسی به یخدان موئدی در کرمان
آدرس: استان کرمان، شهر کرمان
به منظور دسترسی به یخدان موئدی در شهر کرمان،
باید به سمت باغ ملی در این شهر بروید و یخدان موئدی در میدان تختی قرار دارد.
اگر هم می خواهید با تاکسی یا اتوبوس به سمت یخدان موئدی بروید
می توانید از تاکسی های خطی بخواهید که شما را به سمت یخدان موئدی ببرند.
