«زام» نام باستانی «تربت جام» است که از دیرباز، علاوه بر آثار باستانی فراوان، در زمینه موسیقی هم قدمت و پیشینه‌ای طولانی در فرهنگ و هنر ایران دارد.
توریسم آنلاین: دوتار، مهمترین و متداول‌ترین ساز در میان مردم تربت‌جام است که آن را با مهارت تمام می‌نوازند و از دوتار نوازان برجسته تربت‌جام، می‌توان به غلامعلی پورعطایی و حسین سمندری اشاره کرد.
سرزمین تربت جام یکی از مهمترین مناطقی است که در آن موسیقی مقامی، جایگاهی شایسته دارد و هنرمندان نام آوری را در این زمینه به دنیای هنر معرفی کرده است. موسیقی تربت جام در گذشته بیش از 300 مقام داشته است.
از میان رقص‌های آئینی معروف تربت جام هم می‌توان به رقص اپر و مراسم تمنای باران اشاره کرد. هنوز هم در گوشه و کنار شهر تربت جام با مراکز تولید صنایع دستی و مشاغل سنتی روبرو می‌شویم.
از مهمترین صنایع دستی این منطقه می‌توان به ساخت سازهای سنتی همچون دف و دوتار اشاره کرد. از آنجا که نواختن موسیقی در میان اهالی تربت جام از رواج چشمگیری بر خوردار است، ساخت ساز دوتار نیز به عنوان یکی از مهمترین صنایع سنتی این سرزمین به شمار می‌رود.
ساز دوتار، که در تار و پود موسیقی خراسان ریشه دوانده از جمله میراث فرهنگی گرانبهایی است که در سال ۲۰۱۹ توسط یونسکو به رسمیت شناخته شد، قدمت این ساز کهن به هزاران سال پیش باز می‌گردد و در گذر زمان نغمه‌های حماسی، عاشقانه و عرفانی مردمان خراسان را به گوش جهانیان رسانده است.
در نواحی مختلف خراسان، از شمال تا جنوب و شرق، دوتار با اندکی تغییر در شکل و نحوه نواختن، نقش محوری در اجرای مقام‌های موسیقی ایفا می‌کند. نغمه‌های دوتار، حکایتگر قصه‌ها و داستان‌هایی هستند که سینه به سینه از نسل‌های گذشته به یادگار مانده‌اند.
استادان موسیقی خراسان، که به آنها «بخشی» یا «خنیاگر» می‌گویند، با نواختن دوتار، آواز خواندن، داستان‌سرایی و سرودن اشعار، گنجینه‌ای بی‌بدیل از فرهنگ و هنر این سرزمین را حفظ و به نسل‌های آینده منتقل می‌کنند.
با این حال، در سال‌های اخیر، به دلیل کم‌توجهی به موسیقی سنتی، این میراث کهن در معرض خطر فراموشی قرار گرفته است. تنوع فرهنگی و قومی استان‌های خراسان، ویژگی بارز موسیقی این منطقه است و حفظ و احیای این گنجینه ارزشمند، ضرورتی انکارناپذیر برای حفظ هویت و اصالت فرهنگی ایران به شمار می‌رود.
