راز سربه مهر نرخگذاری اقامتگاه های بومگردی «شهر راز»

توریسم آنلاین: یک دهه از فعالیت اماکن بومگردی و اقامتگاه‌های سنتی شیراز که با هدف حفظ و احیای بافت‌های فرهنگی تاریخی وافزایش تخت های اقامتی تغییرکاربری داده اند گذشته است اما نرخگذاری و رتبه بندی در این اقامتگاه ها هنوز سامانی نیافته است.

فاطمه مقدم : یک دهه از فعالیت اماکن بومگردی و اقامتگاه‌های سنتی شیراز که با هدف حفظ و احیای بافت‌های فرهنگی تاریخی وافزایش تخت های اقامتی تغییرکاربری داده اند گذشته است اما نرخگذاری و رتبه بندی در این اقامتگاه ها هنوز سامانی نیافته است از دروازه دولت تا دروازه شاپور، از بالاکفت تا اسحاق بیگ و از آنجا تا درب شازده و دیگر محلات قدیمی بیش از 60 اقامتگاه سنتی،بوتیک هتل واقامتگاه بومگردی شهری وجود دارد.

به گزارش توریسم آنلاین، در  تغییر خانه های سنتی شیراز به اقامتگاه لازم بود استاندارد اتاق های هتل که هر اتاق باید دارای یک سرویس بهداشتی وحمام باشد لحاظ می شد اما مساحت اکثر خانه هایی بافت تاریخی شیراز که تغییر کاربری داده بودند زیر300 متر بود .

از این رو به سبب کوچکی مساحت خانه ها و معماری خاص آن به ناچار برای تبدیل این خانه ها به اقامتگاه، استاندارهای اقامتگاه های بوم گردی که در واقع اقامتگاه های مختص روستا و عشایر است در ایجاد اقامتگاههای شیراز پیاده شد.

مساحت کم خانه وکوچکی اتاق ها موجب شد برای هر 5 تا 6 اتاق یک سرویس بهداشتی ویک حمام در نظرگرفته شد. برخی از خانه ها نیز که هر اتاق یک پستو داشت همان پستو به سرویس بهداشتی و حمام تبدیل شد .

البته خانه های تجار و حکام و افراد سرشناس شیراز بزرگتر بوده است از این رو خانه های بالای 300 متر به سبب آنکه میتوانستند شرایطی نزدیک به هتل برای هراتاق فراهم کنند به اقامتگاه سنتی  وخانه های کوچکتربه اقامتگاه بومگردی تبدیل شدند.

یک سری از اقامتگاه های بافت نیز مسیر سنتی تا مدرن را طی کردند وبه بوتیک هتل ارتقا یافتند نظیر اقامتگاه راد که متعلق به نصیر نظام راد فرمانفرمای اسبق فارس و وزیر نظامی دوره قاجار است (که گذر پر اقامتگاه نصیرنظام در بافت نیز به نام اوست) وخانه بزرگی است به بوتیک هتل تبدیل شده است و اتاق ها جز سرویس بهداشت حمام و جکوزی هم دارد.

با این حساب تنها تفاوت اقامتگاه سنتی و بومگردی درشیراز تفاوت دراندازه اتاق ها وخدماتی چون سرویس بهداشتی و حمام اختصاصی بود. بومگردی ها نیز از دیگر ویژگی های خاص اقامت های بومگردی تهی بودند .

ازاین ناچار به ابداع  عنوانی چون اقامتگاه بوم گردی شهری شده اند حال انکه اقامتگاه بومگردی ذاتا روستایی و عشایری است. اقامتگاه های بومگردی روستایی نیز با وجود انکه در رتبه بندی ها همگی درجه دو و سه طبق بندی شدند اغلب خدماتی به مسافران میدهند نظیر موسیقی زنده سنتی، گشت های طبیعی, غذای سنتی ، نوشیدندی سنتی و عرضه صنایع دستی منطقه و…که بومگردی های شهری به کل فاقد آن هستند وتنها هتلی هستند که درخانه سنتی بنا شده اند.

این اقامتگاه ها گرچه که خود برکتی برای گردشگری شیراز و امیدی برای نگهداشت بافت تاریخی ارزشمند این شهر به شمار می روند به سبب تازه تاسیس بودن هنوزاز تشکیلات منسجم وقدرمتمندی برخوردار نیستند که ضوابط حساب شده وکاملا استانداری تعیین ونظارت بر اجرای ضوابط را با قدرت اجرایی پیگیری کند.

نبود تشکیلات قدرتمند آشفتگی در نرخگذاری وحتی مجوز ها ایجاد کرده است. از سوی دیگرتفاوت میان اقامتگاهی که بومگردی خوانده می شود و اقامتگاهی که سنتی است چندان روشن نیست  اگرچه بر اساس قانون اداره میراث فرهنگی دیگرمجوز تاسیس بومگردی در شیراز را نمی دهد اما بومگردی های که سابق براین مجوزگرفته اند هنوز به کار خود ادامه میدهد درجه بندی این اقامت گاه ها به درجه یک تا سه یکی دیگراز عواملی است که آشفتگی نرخ ها وخدمات در این اقامتگاه ها می افزاید ومسافران وگردشگران را سردرگم می کند.

به طور مثال در یک کوچه در بافت تاریخی اقامتگاهی وجود دارد که بومگردی شهری است وچند متر پایین تر یک اقامتگاه سنتی است فرق میان این دواقامتگاه نیز برای مسافران محسوس نیست بر همه این موارد باید فعالیت برخی اقامتگاه های بدون مجوز رانیز اضافه کرد.

نظارت ناصحیح میراث فرهنگی وتعزیرات بر قیمت ها

یک تور گردان در گفت وگو با خبرجنوب با گلایه از عدم نظارت برقیمت گذاری اقامتگاه ها در فارس گفت: هر صنف به صورت عرفی در سال یکبار افزایش قیمت دارد اما بومگردی ها در یکسال گذشته (از فرودین1401 تا فروردین 1402) سه بار افزایش قیمت داشته اند. در اسفند سال 1400 قیمت هر تخت در این اقامتگاهها 218 هزار تومان بود که اتاق دوتخته 436 هزار تومان با صبحانه قیمت داشت. در نوروز1401قیمت هر تخت به 300 هزارتومان افزایش یافت درشهریور 1401 هر تخت به بیش از 400 هزار تومان افزایش قیمت یافت با روی کار آمدن اعضای هیات مدیره انجمن اقامتگاه‌های سنتی قیمت پیشنهادی برای هر تخت به 800 هزار تومان رسید.

وحیدپارسایی با اشاره به اینکه این افزایش قیمت دوبرابری صدای اعتراض گرداندگان تور را درآورد افزود: این اعتراض ها منجر به درجه بندی اقامتگاه ها برای تعیین نرخ شد اما مسئله این بود که درجه بندی ها معیار درستی نداشت. بر اساس قانون باید با یک شرکت مشاور هتل ها قرار داد بسته میشد تا این شرکت استاندارد سازی ها رافراتر از مسائل میان صنفی انجام دهد و به هر اقامتگاه رتبه ای درخور دهد حال انکه این استاندردها برای رتبه بندی اجرا نشد.

اینطور بومگردی ها از یک تا سه درجه بندی شدند و برخی از  اقامتگاه های بومگردی داخل شیراز نیز به اقامتگاه سنتی درجه سه تبدیل شد. بعد از این درجه بندی قیمت ها برای هرتخت در اقامتگاه درجه یک 600 هزارتومان تعیین شد.

این فعال حوزه گردشگری در ادامه عنوان کرد: این درجه بندی هم برای کنترل قیمت و هم برای تعیین خدمات بود که از هر دو کار باز مانده است.

نکته آنست که فلسفه تاسیس این اقامتگاه ها آن این بوده که به عنوان اقامتگاه اقتصادی درکنار سایر اقامتگاه ها قرار گیرند تا مسافری که توان رفتن به هتل را ندارد ونخواهد به مسافرخانه هم برود به این اقامتگاه ها بیاید اما اکنون می بینیم که قیمت اقامت گاه های بومگردی وسنتی با هتلهای 3 ستاره تاپ وحتی 4 ستاره برابری می کند.

در حال حاضر یک خانواده چهار نفره اگر بخواهند دوشب درشیراز بمانند برای اقامت دریکی از این اقامتگاهها سنتی باید 6 میلیون هزینه کنند. درحالی که این رقم به ضررمسافران است وروشن است که مسافران را از شیراز میراند چنانکه بعد از تعطیلات نوروز توری در شهر شیراز دیده نمی شد چون با این قیمت ها نمی شود توربست. درهمین در نوروز از تهران تور زمینی وان ترکیه ارزان تر از تور زمینی شیراز بود!

اکنون نظارتی بر قیمت گذاری اقامتگاه های بومگردی واقامتگاه های سنتی وجودندارد ودر اتاق های پذیرش این اقامتگاه ها نیزلیست قیمتی به چشم نمیخورد زمانی که مسافرمی آید هر قیمتی که به اوگفته شود می پذیرد حال آنکه قیمت برخی هتل های 3 ستاره تاپ از اقامتگاه های سنتی کمتر است.

درحالی که این هتلها کادری مجرب و چندین خدمات رایگان دارند. هنوزنیزعدم نظارت وجود دارد ومیراث تنها به نصب تابلوی لطفا حجاب را رعایت کنید حساسیت دارد!

پارسایی در پایان تاکید کرد: باید روشن شود که این درجه بندی بر چه اساس بوده اقامتگاه های درجه یک ها چه خدماتی بیشتر از درجه سه ودو میدهند؟ آیا فرهنگ خاصی را اشاعه میدهد آیا چیزی را در فرهنگ وتاریخ شهر زنده نگه میدارد؟! البته برخی از اقامتگاه ها این میان استثنا هستندوخوشبختانه راه خوبی را طی کردندو رویداد محور شده اند وهفته ای یک یا دو رویداد خوب نظیر شاهنامه خوانی، ورکشاپ های رایگان وقصه خوانی که درانها برگزارمیشود که به اشاعه فرهنگ وهنر کمک می کند.

تنها راه حل شفافیت قیمت و خدمات تبدیل وضعیت اقامتگاه های بومگردی شهری به سنتی است

گرچه با این گرانی های روزافزانی که برتمام اقلام سایه انداخته، گرداندن یک اقامتگاه باهزینه های افزوده چون هزینه مرمت، نگهداری، پرسنل ومواد اولیه برای خود سرمایه گذاران نیز چندان نمی صرفد اما این دلیلی برعدم ثبات در نرخگذاری نمی شود چون ثبات وشفافیت تنها چیزی است که میتواند به رونق گردشگری کمک کند. روشن است که گرانی اقامتگاه ها که ریشه سفر را میزند و رونق گردشگری را از شهر می برد.

خانواده ای که دوشب با هزینه ها 6 میلیون تومانی درشیراز بمانند پشت دستشان را داغ می کند که دیگربه شیراز بیاید با نیامدن مسافر چرخ این اقامتگاه ها نیز نمی چرخد و در اغلب ایام سال ناچارند با  20 درصد ظرفیت فعالیت کنند و برای آنکه اموراتشان بگذرد ناچار به تکیه بردرآمد کافی شاب و رستوران اقامتگاه و برگزاری مراسم های وکرایه اقامتگاه برای جشنهای خصوصی هستند. حال انکه این درامد همواره فرع بر درآمد اقامتگاه ها به شمار میرود و برخی از آنها نیز خارج از گردونه خدمات گردشگری هستند.

رئیس انجمن اقامتگاه‌های سنتی و بوتیک هتل‌های فارس درگفت وگوبا خبر جنوب با اشاره به اینکه متاسفانه اقامتگاه سنتی و بوتیک هتل با خانه‌های بومگردی اشتباه گرفته می‌شود حال انکه این دو واحد، از نظر ابعاد، زیربنا، معماری، خدمات و …. با یکدیگر تفاوت دارد و بنابراین نرخ‌ها هم متفاوت است گفت:  تنها راه حل تناقضات موجود میان اقامتگاه های سنتی وبومگردی در شیراز چه از لحاظ مسائلی که تورگایدها را درگیر می کند وچه از لحاظ خدمات و قیمتها برای مسافران، تبدیل وضعیت بومگردی ها به اقامتگاه سنتی  است.

کارهای لازم برای تبدیل وضعیت بوم گردی های شهری -که نه از لحاظ منطقی نه از لحاظ ضوابط قانونی جزو بومگردی به شمار میروند-  انجام شده است اما چون انجمن قدرت اجرایی ندارد در عمل کاری برای اجرای آن نیزاز سوی میراث صورت نمی گیرد اگر تبدیل وضعیت این اقامت گاه ها به سنتی تسهیل شود سرگردانی مسافران و تشتت قیمت ها نیز رفع خواهد شد.

مجتبی رحمانیان نظارت بر عملکرد اقامتگاه های سنتی را وظیفه انجمن خواند و افزود:  مسئله این است که زمانیکه انجمن ابزار اجرایی لازم چون جریمه و اعمال قانون را ندارد خب روشن است که در  این وضعیت نظارت مثمرثمرنخواهد بود.در نظارت هایی که بر اقامتگاه ها توسط اداره میراث وتعزیرات صورت می گیرد نیز گاه دیده می شود که سلیقه ای عمل می شود اقامتگاهی اکنون مشغول به کار است که نه نرخنامه دارند نه مجوز اما یکسال ونیم است که فعالیت می کند و اتاق هایش را میلیونی می فروشد وما هم این میان نمی توانیم کاری کنیم.

وی در ادامه عنوان کرد: انجمن تنها کاری که میتواند انجام دهد اطلاع رسانی است اداره کل میراث وسایر دستگاه هایی که قدرت اجرایی دارند نظیرتعزیرات برای اعمال قانون باید ورود کنند که یا ورود نمی کنند یا سلیقه ای عمل می کنند. هماهنگی بین انجمن واداره های اجرایی نیز وجود ندارد در حالی که جامعه هتلداران به سبب قدمت وسازوکاری که دارد دچار این مشکلات نیست واگر تخلفی شود ادارات اجرایی به حرف اعضای جامعه هتل داران عمل می کنند برای رفع تخلف اقدام می کنندهمین نظارت ها فعالیت هتل ها را شفاف تر از اقامتگاه های سنتی و بومگردی می کند.

رئیس انجمن اقامتگاه های سنتی فارس با اشاره به اینکه 37 اقامت گاه سنتی در شیراز وجود دارد و همین تعداد هم بومگردی شهری در شیراز به خدمت رسانی مشغولند اظهار داشت: درجه بندی اقامتگاه های سنتی طبق فرم امتیاز دهی که توسط 4 نفر از فعالین  با سابقه این حوزه وجود داشت به هر اقامتگاه داده شده وبا ارزیابی حضوری اقامتگاه های درجه بندی موقت شدند اما حالا میراث خود اقدام به درجه بندی کرده است که درجه ها را هم تنها بر اساس تعداد اتاق و متراژ می دهد وکاری به کیفیت ندارد وهمین باعث عدم شفافیت بیشتر در این خصوص می شود.

وی درخصوص نرخ گذاری اقامتگاه ها گفت: این نوع اقامتگاه ها به سبب آنکه در مکانی که از پیش وجود داشته با فرمتی خاص که چندان قابل دگرگونی نسیت تاسیس می شوند. چون هتلها نیستند که که اغلب طبق استاندار یکسان و وضعیت مشابه بنا شده اند که بتوان  برای آنها نرخ یکسانی درخدمات دهی تعیین کرد به این سبب نرخها در اقامتگاه های سنتی بین دو بازه قیمتی درنوسان هستند برای نمونه نرخ اتاق های دو تخته برای اقامتگاه درجه سه بین 850 تا 950 هزار تومان وبرای درجه دو 1 میلیون100 تا 1 میلیون 200 برای درجه دو و 1 میلیون400 تا 1 میلون 500 برای اتاق دو تخته درجه یک تعیین شده است.

درپایان باید گفت با همه این حرفهای گفته شده آنچه همچنان برای مسافر غریبه ای که به شهر راز واردمی شود چون رازی سربه مهر می ماند این است که از اقامتگاهی که انتخاب کرده دقیقا باید دریافت چه خدماتی را طلب کند و بابت این خدمات چه مقدار هزینه درهرکدام از اقامتگاه باید بپردازد؟!