خط بطلان بر حقوق مسافر

هفته گذشته شوک افزایش ناگهانی و غیرقانونی نرخ بلیت هواپیما چنان با واکنش جدی وزیر راه و سازمان هواپیمایی همراه شد که مسافران هوایی باور کردند که افزایش 40 درصدی بلیت موقتی است و با دلگرمی به اظهارات مقامات مبنی بر توقف فوری و جریمه ایرلاین های متخلف حتی به استرداد مبلغ اضافی پرداختی هم امیدوار شدند.

اما علی الظاهر این خط و نشان ها بی اثر بوده وهمچنان بلیت های نجومی در سایت های فروش دست مسافران را زیر سنگ نگه داشته است؛ در این شرایط مسافران هوایی مانده اند دم خروس را باور کنند یا قسم حضرت عباس را ! وقتی با ورود به سامانه حقوق مسافر سازمان هواپیمایی برای شکایت نیز دوباره به خود ایرلاین حواله می شوند!
طبق مصوبه سازمان هواپیمایی مصوب شورای عالی هواپیمایی در ۲۵ آبان‌ماه سال۹۹ نرخ بلیت هواپیما حدود ۱۰ درصد افزایش یافت ضمن آنکه در خرداد ماه امسال هم کف قیمتی نرخ‌های بلیت برداشته شده و بر این اساس ایرلاین‌ها می‌توانند تا سقف تعیین شده اقدام به فروش بلیت هواپیما به مسافران کنند.
طبق رصد خبرنگار ما از سایت فروش بلیت «علی بابا » نرخ بلیت مسیر تهران- شیرازدر تاریخ 5 تیرماه تا سقف 800 هزار تومان افزایش یافته است این نرخ در روزهای دوشنبه 7 تیرماه ،سه شنبه 8 تیرماه و چهارشنبه 9 تیرماه حتی به 942 هزار تومان می رسد حال آنکه نرخ مصوب آبان ماه برای پرواز تهران-شیراز ۶۷۳ هزار و ۷۰۰ تومان است.
در همین سایت فروش در حالیکه حداکثر قیمت بلیت برای پرواز تهران-مشهد ۷۷۱ هزار و ۲۰۰ تومان تعیین شده است ، اما شرکت‌های هواپیمایی برای تاریخ 5 تیرماه آن را تا یک میلیون و 237 هزار و ۵۰۰ تومان می‌فروشند.
گزارش های میدانی حاکی از آن است که شرکت‌های هواپیمایی وارش، سپهران، ساها، آتا، تابان، قشم‌ایر، فلای پرشیا، کاسپین، معراج و زاگرس، اقدام به افزایش نرخ بلیت پروازهای خود در همه مسیرهای داخلی کرده‌اند و شرکت‌های هواپیمایی ماهان، آسمان و ایرتور هنوز تغییر نرخی نداشته‌اند.
طی روزهای گذشته اظهارات مختلفی از سوی مسئولان سازمان هواپیمایی کشوری و حتی وزیر راه و شهرسازی مطرح شده که با این افزایش قیمت‌ها مخالفت کرده‌اند.
ذبیحبخش سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری در این خصوص گفت : به دنبال افزایش ۴۰ درصدی سقف نرخ بلیط پرواز‌های داخلی از تاریخ ۱۴۰۰/۰۳/۲۲ و دستور وزیر راه و شهرسازی، سازمان هواپیمایی کشوری شرکت‌های هواپیمایی را ملزم کرد گزارشی از بهای تمام شده هر ساعت-صندلی به تفکیک ناوگان فعال در کشور به‌همراه مستندات مربوط به اقلام آماری خود را به این سازمان ارسال کنند تا در جلسه آتی شورایعالی هواپیمایی کشوری بررسی شود.
به گفته وی هرگونه افزایش نرخ قبل از طی شدن فرآیند فوق از نظر این سازمان فاقد وجاهت قانونی بوده و با شرکت‌های هواپیمایی متخلف برابر قانون و مقررات مربوطه رفتار خواهد شد.

مقصرکیست؟

عجیب این جاست که محمد اسلامی وزیر راه و شهرسازی که طبق گفته خودش از طریق رسانه ها درخصوص افزایش قیمت بلیت هواپیما مطلع شده ضمن غیر قانونی دانستن این اقدام ایرلاین ها را بی تقصیر معرفی کرد و گفت: الزاماً شرکت‌های هواپیمایی مبادرت به افزایش قیمت بلیت نمی‌کنند و آژانس‌ها بیشتر در این امر دخالت می‌کنند.
حرمت الله رفیعی رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات گردشگری هم در واکنش به این اظهار نظر پاسخ داد: برخی از مسئولان ادعا می‌کنند که آژانس‌ها خود قیمت بلیت را افزایش داده‌اند اما باید اعلام کنم که آژانس‌های مسافرتی این اختیار را ندارند که حتی یک ریال نرخ بلیت را گران‌تر به مسافران بفروشند. آژانس‌ها هیچ دخالتی در افزایش قیمت بلیت هواپیماها ندارند، در روزهای اخیر قیمت‌ها در تمامی سایت‌ها به شکل تقریباً هماهنگی بین خود ایرلاین‌ها افزایش یافته است .

مسافران به کجا شکایت کنند؟

آنچه از اظهارات مقامات بر می آید افزایش نا گهانی قیمت بلیت بدون هماهنگی با شورای عالی هواپیمایی کشوری بوده و به عبارتی گرانفروشی محسوب می شود و ایرلاین های متخلف مشمول جریمه و ملزم به بازگرداندن وجه اضافی از مسافران هستند.
به گفته مدیحی طامه رئیس گشت تعزیرات حکومتی تهران در صورتی که سازمان هواپیمایی کشور نام آژانس و تعداد تخلفات صورت گرفته و مبلغ اخذ شده غیر مجاز از شهروندان را به سازمان تعزیرات گزارش دهد، واحد‌های گشت بلافاصله به محل‌های مورد نظر خواهند رفت و
پس از رویت تخلف، آژانس متخلف به میزان دو برابر تخلف صورت گرفته جریمه خواهند شد. وی اذعان داشته که تاکنون گزارش تخلف در این خصوص از سوی شرکت هواپیمایی یا مردم دریافت نکرده اند.
با این حال وزیر راه و شهرسازی با اعلام توقف فوری این اقدام درباره بازگرداندن مابه التفاوت نرخ‌های آن دسته از مسافرانی که بلیت را با قیمت‌های بالا خریداری کرده‌اند، گفت: این دسته از مسافران می‌توانند با مراجعه به سامانه رسیدگی به شکایات از شرکت‌های هواپیمایی در وب سایت سازمان هواپیمایی کشوری، این اتفاق را پیگیری کنند.

مراحل شکایت

اما نکته اینجاست که برای شکایت از چنین تخلفاتی در گام اول باید به شرکت هواپیمایی مربوطه مراجعه کرد و گزارش داد. مراحل ثبت شکایت به این صورت است که در ابتدا مسافر باید به سایت سازمان هواپیمایی به آدرس https://www.cao.ir/ مراجعه و وارد لینک سامانه حقوق مسافر شود. در این صفحه با انتخاب گزینه ثبت درخواست مسافر، شاکی سه گزینه پیش رو دارد شکایت از شرکت هواپیمایی ، شکایت از آژانس و شکایت از فرودگاه. در اینجا مسافر به شرکت هواپیمایی مورد شکایت ارجاع داده می شود و با ورود به سایت شرکت مورد نظر یا تماس با نماینده شرکت درخواست خود را مطرح می کند. چنانچه پاسخی دریافت نکند آنگاه فرم شکایت از آژانس یا شرکت هواپیمایی را در سامانه حقوق مسافر تکمیل و منتظر رسیدگی می ماند.
با این حساب مسافر اول به خود شرکت هواپیمایی حواله می شود آن هم شرکت هایی که خود عامل گرانی و بانی گرانی هستند!

حرف آخر

حال سوال این جاست که تا زمانی که مسافر مجبور است بلیط گران بخرد و بعد تازه با یک جفت کفش آهنین به دنبال پس گرفتن مبلغ اضافه باشد چیزی به اسم حقوق مسافر چه معنایی دارد و در این میان نقش نظارتی سازمان هواپیمایی بر اجرای درست نرخ مصوب و نیزسازمان های حاکمیتی و حمایت از حقوق مصرف کننده چیست ؟ قوانین و اقدامات بازدارنده برای جلوگیری از چنین اقدامات خودسرانه ای از سوی ایرلاین ها که در نهایت دود آن به چشم مسافر می رود کجای این داستان تاسف بار هستند ؟ تکذیب و انکار برای مسافر «بلیت با نرخ مصوب » نمی شود آنچه ازمسئولین و نهادهای حاکمیتی انتظار می رود اقدامی سریع و بازدارنده برای توقف این گرانفروشی سرسام آور است.