با گسترش واکسیناسیون عمومی ولغو محدودیت های سفرسرانجام پس از دو سال رکود چرخ بازارسفردوباره به گردش درآمد ونمودعینی آن موج قابل انتظار سفرهای میلیونی نوروزی بود .
هما حاصلی : موجی که بارقه های رونق رادرجان صنعت به کما رفته گردشگری دمید اما ازدحام در شهرهای گردشگر پذیر ،گرانی نامتعارف و بی ضابطه خدمات گردشگری ، ترافیک در ورودی شهرها و صف های طولانی اماکن توریستی تعطیلات کلافه کننده ای برای گردشگران رقم زد و جامعه میزبان رانیز شاکی کرد. اکنون در آستانه تعطیلات عید فطر و سپس موج سفرهای تابستانی متولیان گردشگری کشور به جای ارائه راهکار برای مدیریت بازاربی نظم و نابسامان سفر با در پیش گرفتن موضعی انفعالی همچنان در شوق ارائه آمارهای سفر هستند وطبق معمول باید منتظر تعطیلات نابسامان دیگری برای ایرانگردان در سایه عدم مدیریت صحیح بود. تعطیلاتی که تنها آمارهای دهان پر کن خواهد داشت و در پشت آن نه منفعت اقتصادی چندانی عاید ارائه دهندگان خدمات گردشگری می کند و نه کیفیت مقبولی در شان خانوار ایرانی خواهد داشت.
آنچه بازار نابسامان سفر بر سر مسافران نوروزی آورد
مروری بر گزارشات ارائه شده از وضعیت مسافران در مشهد مقدس به عنوان یکی از محبوبترین مقاصد سفر نوروزی حاکی ازآن است که ضعف سیستم اطلاع‌رسانی به زائران، هزینه‌های بالای اسکان در مراکز اقامتی، نبود پارکینگ مناسب در برخی اماکن اقامتی؛ اعمال محدودیت های ترافیکی پیرامون حرم مطهر رضوی، دور بودن برخی از اماکن اسکان معرفی شده از مرکز شهر و معطلی زیاد برای دریافت معرفی نامه اسکان وکمبود بلیت وسایل حمل و نقل برای برگشت از جمله گلایه های مشترک بسیاری از زائران و گردشگران امسال در سفر به مشهد بود.
کمبود امکانات اقامتی و نظارت های سهلگیرانه در شهرهای گردشگرپذیری چون شیراز ، مازندران و گیلان در تعطیلات سال نو نیزعرصه را برای سودجویان گشود و درسرمای ناشی از برودت یا بارندگی مسافران را وادار به پرداخت هزینه های گزاف ، اقامت در اماکن غیر مجاز و نامناسب یا بازگشت به مبدا کرد. مشکلی که عزت الله ضرغامی وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نیز در مازندران بر آن صحه گذاشت و اعلام کرد: هم‌اکنون شهرهای بزرگ زیارتی و سیاحتی کشور با مشکل اقامت و اسکان مسافران و گردشگران مواجه هستند.
در استان ها و شهرهای کم برخوردارتری مثل لرستان و آبادان نیز باید مشکل مسیرهای خطرناک جاده های بدون تابلو و صف های عریض و طویل دسترسی به اماکن گردشگری وکمبود امکانات بهداشتی را به این مشکلات اضافه کرد.
ریشه مشکلات بازار سفرکجاست؟
با این وصف نیاز به اطلاعات، وسایل حمل و نقل، محل اقامت مناسب، برخورد اصولی و مبتنی بر احترام، امنیت و آسایش از جمله نیاز‌های مسافر می‌باشد که صرف نظر ازاشتیاق برای آمار کمی باید برای هر یک از آنها برنامه‌ریزی دقیقی صورت بگیرد.
مونا اسالم نژاد، جامعه شناس و عضو هیات علمی دانشگاه گیلان در این خصوص می گوید: به نظر ما در زمینه گردشگری و سفر هم به مانند بسیاری از مفاهیم و موضوعات اجتماعی و فرهنگی دچار نوعی عقب ماندگی مدیریتی هستیم؛ اگر دقت کنید، در بسیاری از مسائل همچون ترافیک تا بیکاری و طلاق و مواردی از این دست ابتدا مشکل و مسئله ایجاد می شود و سپس به دنبال راهکار آن می گردیم.
به گفته این جامعه شناس در ابتدا باید روشن کرد که آیا گردشگری ما یک گردشگری پایدار است یا یک گردشگری ناپایدار و متناوب که رسیدن به جواب این سوال میتواند مدیران را در جهت دهی ها و تصمیم سازی ها راهنما باشد.
این جامعه شناس معتقد است که هنگامی که گردشگری ما شکل ناپایدار به خود بگیرد حتماً دارای فواید کوتاه مدتی نظیر ایجاد اشتغال، بالا رفتن هم پذیری، افزایش انسجام و نظایر آن خواهیم بود، اما به عنوان مثال در زمینه ایجاد اشتغال، در صورتی که نتوان به شکل مستمر روی درآمد ناشی از حضور گردشگران حساب کرد، امکان تثبیت و تقویت زیرساخت های لازم برای بهره برداری از ظرفیت های نهفته در گردشگری نیز وجود ندارد؛ در نتیجه، مزایای کوتاه مدت گردشگری دارای خصوصیاتی همچون عدم تداوم، بی ثباتی و عدم جامعیت خواهد بود.
عملکرد ضعیف وزارت میراث فرهنگی در مدیریت سفرهای نوروزی
رحیم یعقوب‌زاده مدرس دانشگاه و کارشناس گردشگری هم می گوید : قابل تأمل اینجاست که ضعف عملکردی و نابسامانی سفرهای نوروزی دقیقاً به جایی برمی‌گردد که وزارت میراث فرهنگی باید با انجام وظایف ذاتی و قانونی خود که شامل مدیریت و نظارت بر تخلفات تأسیسات گردشگری، برنامه‌ریزی و جهت‌دهی به سفرهای نوروزی و همچنین جلوگیری از ایجاد مشکلات اقامتی و ترافیکی بود، مانع از ایجاد مشکلات عدیده شود.
وی در گفتگو با تسنیم ضمن انتقاد از عملکرد وزارت میراث فرهنگی در ارتباط با کنترل سفرهای نوروزی، مدیریت صورت گرفته در این خصوص را ضعیف دانسته و با تأکید بر ضرورت توجه به توسعه زیرساخت‌های گردشگری از جمله هتل‌ها و اتخاذ تدابیر لازم برای توزیع زمانی و مکانی مناسب سفر در سطح کل کشور با توجه به افزایش سفرها در تعطیلات عید فطر و تابستان پیشرو خواستار انجام برنامه‌ریزی‌ها و هماهنگی‌های لازم از هم‌اکنون است.
این مدرس دانشگاه علت گران شدن بی‌حد و حصر هتل‌ها و اقامتگاه‌ها، خصوصاً در شهرهای مسافرپذیر را عدم اعمال نظارت کافی و لازم توسط وزارت میراث فرهنگی عنوان می کند و می گوید: هرچند مسافران مجبور به پرداخت مبلغ گزاف جهت اقامت خود شدند اما تداوم این موضوع در میان مدت یقیناً موجبات نارضایتی مردم را به همواره خواهد داشت.
توزیع زمانی و مکانی علاج واقعه
در اینجا باز هم به توزیع زمانی و مکانی سفر می رسیم . مساله مهمی که می تواند مانع ایجاد مشکلات اقامتی و ترافیکی در شهرهای پرمسافر شود.یعقوب زاده در این خصوص معتقد است که : وزارت میراث فرهنگی باید ضمن انجام تبلیغات و اطلاع‌رسانی مناسب و همچنین حمایت از رسانه های گردشگری و پایگاه‌های اطلاع‌رسانی که به معرفی مقاصد گردشگری ایران می‌پردازند، با توزیع مکانی سفر در تمامی مقاصد گردشگری ایران مانع ازدحام در شهرهای خاص شود.به گفته این کارشناس کشورهای پیشرو درصنعت گردشگری همواره با برگزاری رویدادها، جشنواره‌‌ها و حتی اطلاع‌رسانی دقیق و منسجم به نحوی عمل کرده‌اند که با توزیع مطلوب مکانی سفر مانع از انباشت جمعیت گردشگران در چند مقصد محدود و به وجود آمدن مشکلات بعدی ناشی از آن می‌شوند.به علاوه حضورمدیریت شده وپایدار گردشگر نیاز به زیرساخت و تشویق سرمایه گذاران برای ایجاد آنها را درپی خواهد شد .
