با اینکه یکی از جاذبه های گردشگری فارس است و جزو آثار تاریخی ثبت شده در فهرست ملی به شمار می رود و محبوبیت خاصی هم بین گردشگران دارد اما آنطور که برخی از فعالان حوزه میراث فرهنگی معتقدند بی توجهی به آن همچنان ادامه دارد.
حاجیه جعفرزاده
از مرمت غیر اصولی و برداشت سنگ بدون مجوز گرفته تا نبود نگهبان و پارک موتور سیکلت و خودرو در این میراث ملی! اینجا غار سنگ شکنان جهرم است، غاری با ۴۰۰ سال قدمت که عنوان یکی از بزرگترین غارهای مصنوعی و دست‌کند جهان را به خود اختصاص داده است . غار سنگ اشکن یا سنگ شکنان در دامنه شمالی البرز کوه در جنوب شهر جهرم قرار دارد. هنوز تاریخ دقیقی برای ساخت و حفر تونل‌های آن معین نشده است اما اغلب کارشناسان و ساکنان محلی، قدمت این غار را متعلق به دوره صفویه و حدود ۴۰۰ سال می‌دانند.
این غار با بیش از ۱۰۰ستون سنگی و دوازده دهانه، با شماره ۱۰۱۱۷، ثبت ملی شده و یکی از جاذبه‌های تاریخی و گردشگری شهرستان جهرم است.
خبر جنوب نوشت:طول غار حدود ۳۵۰ متر و عرض آن ۱۵۰ متر، با وسعتی حدود چهار هکتار است و ارتفاع آن سه تا چهار متر و در انتها به کمتر از یک متر می‌رسد.
به گزارش خبرنگار سرویس گردشگری «خبر جنوب» هم اکنون این غار تاریخی به یکی از جاذبه های گردشگری مهم شهرستان جهرم بدل شده به طوری که در چند سال اخیر ستون های این غار بارها مورد مرمت قرار گرفته و در روزهایی از سال که جزو پیک سفر است و این جاذبه مملو از گردشگر نورپردازی در قسمت های مختلف این مکان انجام می شود . اما این روزها غار خاموش است و به محلی برای پارک خودرو و موتور سیکلت تبدیل شده و از وجود نگهبان و محافظ هم در اطراف این مکان تاریخی خبری نیست .
به گفته مازیار الطافی فعال میراث فرهنگی و مدیر عامل انجمن بچه های شهر باربد، غار سنگ شکنان تنها در ایام نوروز یعنی حدود ۱۴ روز مورد حفاظت قرار می گیرد و نگهبان دارد و مابقی روزهای سال به حال خود رها شده است .
وی در گفت و گو با خبرنگار ما با بیان اینکه این غار هم در تعطیلات نوروزی نورپردازی می شود و هم اکنون خاموش است، افزود: متاسفانه تردد و توقف خودروها و موتور سیکلت همچنان در این غار ادامه دارد و از وجود نگهبان یا کسی که در طول روز از این غار حفاظت کند خبری نیست .
این فعال حوزه میراث فرهنگی و گردشگری شهرستان جهرم ادامه داد: در حال حاضر نبود سازوکار مناسبی برای کنترل ورود موتورسیکلت و خودروها در نزدیکی غار سنگ‌اشکن سبب شده که یکی از بزرگترین غارهای دست‌ساز جهان در وضعیت نامطلوبی باشد، به طوری که ترس آن وجود دارد که هر لحظه آسیبی به این بنای تاریخی وارد شود.
بنابر این گزارش در غار سنگ شکن یا سنگ شکنان بیش از ۱۰۰ ستون سنگی دیده می شود که غار را شبیه به تالاری مجلل کرده. پژوهشگران معتقدند که تعداد و قطر ستون‌های داخل غار در گذشته بیشتر از حال بوده است. اما سنگ شکنان نسل‌های بعدی به دلیل آن که در حمل سنگ‌های استخراج شده بزرگ دچار مشکل می‌شدند، ستون‌های نزدیک به دهانه غار را تراشیده‌اند و نتیجه این تراش مداوم، لاغر شدن ستون‌ها و کم شدن توان بارپذیری آنها بوده است.
سنگ‌های سفید آهکی و شکل پذیری که در آن زمان از این غار به دست می‌آمد، صرف تزئین سردرها و بناهای باشکوه و مهمی می‌شد، که یا به اشراف تعلق داشتند و یا به حکومت.
مرغوبیت این سنگ‌ها به حدی زیاد بود که آوازه شان حتی در شهرهای مجاور هم پیچیده بود و معماران بناهای شیراز هم در ساخت و سازهایشان از این سنگ‌ها استفاده می‌کردند. سنگ‌های نمای مسجد جامع عتیق شیراز می تواند گواهی بر این مطلب باشد.سنگ شکنان جهرمی در زمان برداشت سنگ سعی می‌کردند طوری پیش‌روی کنند که غار تخریب نشود و به این ترتیب در گذر زمان ستون‌هایی به‌جا ماند که زیبایی غار را بیشتر می کرد.
