در بوشهر بیراهه بروید!

«بیراهه» نام دره‌ای است زیبا با طبیعتی بکر در چهارکیلومتری غرب روستای «آبگرمک» شهرستان جم در استان بوشهر. مکانی که مردم آن را با نام «پیر بیراهه» یا در لفظ عامیانه «پیر بره» می‌شناسند

توریسم آنلاین: «بیراهه» نام دره‌ای است زیبا با طبیعتی بکر در چهارکیلومتری غرب روستای «آبگرمک» شهرستان جم در استان بوشهر. مکانی که مردم آن را با نام «پیر بیراهه» یا در لفظ عامیانه «پیر بره» می‌شناسند. دره‌ای با درختانی بلند و زیبا و آبگیرهایی که در تمام فصول سال پر از آب است. احتمالاً نام «بیراهه» از آن جهت بر این دره گذارده شده که مسیر دستیابی بدان در گذشته بسیار سخت و دشوار بوده است، هرچند امروز نیز سفر به بیراهه، به دلیل کوهستانی بودن مسیر چندان آسان نیست.

مردم جم، بیراهه را محل دفن امام زاده جعفر از نوادگان امام موسی کاظم«ع» می‌دانند. در گذشته آرامگاهی گنبدی شکل با چهارطاق کمانی در آن وجود داشت که بعدها توسط مردم بازسازی و به شیوه کنونی درآمد.  این مکان همچنین به دلیل تقدسی که دارد، به محل برگزاری مراسم مذهبی و پخش نذورات تبدیل شده است.

هر ساله در ایام بهار، هزاران نفر از سراسر کشور برای گردش و تفرج به این مکان زیبا می‌آیند تا از آب و هوای مساعد و طبیعت زیبای آن برخوردار شوند. این درحالی است که «بیراهه» در تمام ایام سال، میزبان گردشگران و مسافرانی است که بعضاً حتی شب را نیز در این مکان زیبا می‌گذرانند. نسیم خنک در فصول گرم سال به دلیل وجود آبگیرها و جریان آب در «بیراهه»، محیطی آرام جهت تفریح و استراحت و همچنین شرایطی مناسب برای کوهنوردی فراهم آورده است.

از کنگان به سمت جم

از مسیر کنگان به سمت جم در کیلومتر 5 به قله‌ای زیبا، بلند و استوار می‌رسید که به نام پوز پدری (پردیس) مشهور است. در زیر قله و در کنار اتوبان، چشمه‌ای است بسیار شگفت‌انگیز که در تمام فصول سال مقدار آب آن به یک اندازه، نه کم می‌شود نه زیاد. البته اگر اغراق نکرده باشیم، به مقدار خیلی کم شاید تغییر کند. از جم به سمت کنگان، حدود 200 متر که چشمه را پشت سر گذاشتید، سمت راست، جاده آسفالته فرعی شما را به روستای «غربه» می‌برد.

نقطه اول بوشهر، نقطه آخر فارس!

شاید خیلی‌ها تا زیر گوش جم هم بیایند، اما به طور ناخودآگاه، سفر به این شهر را از دست بدهند. جم، فاصله‌ی اندکی با عسلویه دارد، اما مسیر دوم از شیراز می‌گذرد. اگر از مسیر جنوب شهر شیراز، به مقصد جم راه بیفتید، بعد از سه ساعت به این شهر می‌رسید.

جم، نقطه اول بوشهر و نقطه آخر فارس است. البته راه آسان‌تری هم هست، یعنی سفر هوایی، چون جم فرودگاه هم دارد. یک فرودگاه جمع و جور که معمولاً در هفته یک پرواز از تهران به آن صورت می‌گیرد.

«جم»، خنک‌ترین شهر استان بوشهر است و میزان رطوبتش هم از شهرهای همسایه‌اش بسیار کمتر است. شهرهای استان بوشهر، ارتفاعی کمتر از 100 متر از دریا دارند، اما جم با ارتفاع 700 متری، نسبت به همسایگان دریاهای آزاد، آب و هوای مساعد و بارش بیشتری دارد.

«چون کاسه» بر فراز «چگاسه»!

بومی‌های جم تا بفهمند غریبه‌ای، مسافر دیارشان شده است، با آب و تاب فراوان و با همان لهجه‌ی شیرین خود، از تاریخچه شهرشان می‌گویند، اما هر چه این بومی‌ها در توصیف «جم»، واژه ها را به هم گره بزنند، شما نمی‌توانید تصویر کاملی از این شهر داشته باشید. در عوض می‌توانید راهی «چِگاسه» شوید و در چند ثانیه، جم را زیر نظر بگیرید!

«چگاسه»، نام تپه ای در این شهر است که اگر بالای آن بروید، کل شهر را می بینید. البته لطفی که این تپه در شب دارد، هرگز در روز عایدتان نمی‌شود. بنابراین، حداقل چند ساعت از شب را به مهمانی «چگاسه» اختصاص دهید.

اگر به دنبال معنا و ریشه «چگاسه» هستید، کافی است چند حرف آن را جا به جا کنید تا به «چون کاسه» برسید! تپه چگاسه که از دور به یک ظرف یا همان کاسه خودمان می‌ماند، کاملاً نا نامش هماهنگ است، چون کاسه در گویش جمی‌ها، به چگاسه تبدیل شده است.

اگر دلتان آمد بی‌خیال این تپه شوید، روی نقطه‌های مختلف شهر تمرکز کنید. آن وقت کوه بلندی را می‌بینید که گاهی شبیه یک بستنی قیفی می‌شود که انگار طبق قاعده، خورده نشده است! این کوه، «پوز پدری» یا «پردیس» نام دارد.

بوشهری‌های این منطقه ادعا می‌کنند گویش آنان، نزدیک‌ترین گویش به زبان فارسی اصیل ایرانی است، مردمی که کنار تخت پادشاهی جمشید سکونت دارند، یعنی درست کمی دورتر از قلعه ضحاک و مارهایی که حالا چند هزار ساله شده‌اند. جم، نزدیک ترین نقطه به خورشید است، شهری که در میان بومیان منطقه، «مرکز عالم» لقب گرفته است.

جنگل «گلوبردکان»

یکی از مناطق نمونه‌ی گردشگری شهرستان جم، جنگل گلوبردکان واقع در بخش «ریز» این شهرستان است. این جنگل با داشتن درختان بسیار سایه‌گستر و رود تقریباً دائمی، همه ساله پذیرای مهمانان بسیاری است. جنگل گلوبردکان «ریز» از جمله مناطقی است که در فصل بهار، بسیار پر تردد و مهمان‌پذیر است.

لباس محلی زنان شهرستان جم

زن، آفریده پروردگار بلند مرتبه و یکی از مظاهر زیبایی خلقت است و لباس، یکی از عناصر مکمل زیبایی زن نیز بوده و به مراتب از نظر پیچیدگی، بر لباس مردان تقدم داشته و حائز جنبه‌های زیبایی‌شناسانه بیشتری است.

شهرستان جم به خاطر برخورداری از طبیعتی زیبا و بکر، علاوه بر زیبایی‌های طبیعی، از جلوه‌ای خاص در پوشاک زنان این دیار نیز برخوردار است. لباس محلی زنان، از جمله جذابیت‌های شهرستان جم به شمار می‌آید، طوری که هر تازه واردی به این شهرستان در همان نگاه اول متوجه این جلوه‌های رنگین می‌شود .

شایعات خیلی خیلی تاریخی!

*  پدر جمشید پیشدادی بعد از تولدش در منطقه جم، همین جا شستشو داده شده است.

* اولین جایی که نفت در آن سوزانده شد، اینجاست.

* قدیمی‌ترین آتشکده زرتشتیان، در این منطقه قرار داشت.

* شما الان روی اولین نقطه خاکی زمین ایستاده‌اید!

* اینجا، نزدیک ترین نقطه به خورشید است، اما آفتابش نمی‌سوزاند!

همه این جملات را از زبان جمی‌هایی می‌شنوید که از خدا خواسته راهنمای افتخاری تان در شهر شده‌اند و برای تمام گفته‌هایشان دلیل و مدرک دارند.

پوز پُدری، نام کوه تاریخی و البته اسرارآمیز این منطقه است. کوهی بلند که باید حتماً تجربه کوهنوردی داشته باشید تا بتوانید از ارتفاعاتش بالا بروید.

بومی‌ها می‌گویند، قلعه ضحاک داخل همین کوه بوده و محل تولد پدر جمشید پیشدادی است. به همین دلیل، نام شهر، واژه «جم» را یدک می‌کشد.

اسرارآمیز بودن «پوز پدری» که جمی‌ها یکی از مکان‌های مقدس قلمدادش می‌کنند، به همین جا ختم نمی‌شود. جمی‌ها توضیح می‌دهند که اینجا، یک میدان مغناطیسی است و وقتی فرد بیماری سراغ اهالی این دیار می‌آید، شفا می‌گیرد.

مردم جم، برای اثبات حرف‌هایشان، یک آزمایش عینی را هم پیشنهاد می‌کنند؛ ماشین مسافرها را روی جاده کنار کوه خاموش می کنند و ترمز دستی را پایین می‌کشند. با این که شیب جاده به سمت مخالف کوه است، اما ماشین بدون اغراق به سمت «پوز پدری» کشیده می‌شود!

حرمت کوه پردیس

نکته جالب دیگر، رویش درخت زیتون در دامنه شمالی کوه حد فاصل شهرستان جم تا روستاهای چاهه و دره پلنگی است که با توجه به آب و هوای این منطقه، بسیار بعید می‌نمود. فعلاً سندی برای قدمت چاهه‌ و دره پلنگی وجود ندارد، ولی علائم مشهودی از غار نشینی مشاهده شده است.

در لایه‌های زیرین کوه «پردیس»، معدن عظیمی از آب خنک و فوق‌العاده سالم وجود دارد، آن هم در اطراف عسلویه! مردم چاهه و جم، کوه پردیس را فوق‌العاده مقدس و محترم می‌شمارند و به استناد علائم موجود در آتشکده، احتمالاً یکی از اولین مکان‌هایی بوده که نفت در آن سوزانده شده است.

فرودگاه جم

با افتتاح جاده فیروز آباد به عسلویه، رفتن به این منطقه، بسیار تسهیل شده است. در عین حال، با تأسیس فرودگاه جم، چهارشنبه هر هفته یک پرواز مستقیم از تهران به مقصد جم انجام می‌شود که امکان خوبی برای سفر به این منطقه اعجاب انگیز است.

مناطق دیدنی جم

کوه پردیس، باغ‌های لیمو و زیتون، پیر بی‌بی‌ بانو، پیر بیراهه (باغ‌ها و آبشارهای زیبا)، جنگل گلوبردکان (یک جنگل انبوه با رودی نسبتاً دائمی که از میان آن می‌گذرد)، مناظر زیبای گود لح (چشم‌اندازهایی زیبا در پشت کوه‌های بهرباغ و علی‌آباد)، حمام قاجاریه، آسیاب علی‌آباد (طاحونه حاجی مظفر)، رشته قنات قره چناق، تنگ حنا، بنو تنگمان، باغ پدری، سی‌سواران، باغ‌های بیدخوار، نرگسی، بیدبلند، پهگو، فرامرزی، انارستان، مناطق باستانی دایو و گلو قلات، پیر گلدسته، سد و گورستان تاریخی و باغ‌های روستای غربه، بناهای تاریخی روستای حرمیک و رشته قنات قدیمی روستاهای تشان و درهبان.