ببینید : چشم نوازی آرامگاه پسر پوریای ولی

 آرامگاه پسر پوریای ولی از نام‌دارترین پهلوانان ایرانی، خوارزم ازبکستان/عکس: صادق میری

توریسم آنلاین: مقبره پهلوان محمود (پوریای ولی) یکی از یادگاری‌های معماری شهر «خیوه» است. این مقبره متعلق به سال‌های 1810-1913 میلادی است.  طبق منابع موثق، پهلوان محمود قتالی فرزند پهلوان پوریای ولی بوده و با عنوان محمود قتالی بن پوریای ولی از او نام برده شده است.  برخی از منابع کلمه «ابن» به معنی «فرزند» را حذف کرده‌اند و منابع معاصر نیز هر دو شخصیت را یکی فرض کرده‌اند.

این اشتباه در دائره‌المعارف بزرگ اسلامی نیز تکرار شده است؛ اما باید توجه کرد که پهلوان محمود قتالی هرچند که عارف و پهلوان نامداری بود، هرگز در شهرت و نام‌آوری به پدرش پهلوان پوریای ولی نرسید.  پس با اطمینان زیاد می‌توان گفت که آرامگاه پهلوان محمود قتالی، فرزند پوریای ولی، در شهر خیوه در ۲۵ کیلومتری جنوب شهر اورنگ مرکز خوارزم ازبکستان قرار دارد.

مقبره‌ دیگری نیز در شهر خوی در آذربایجان غربی وجود دارد که مردم شهر آن را با نام مقبره پیر ولی یاد می‌کنند در سال‌های اخیر یادمانی بر فراز مقبره پوریای ولی ساخته شده است که شامل چهار ستون سنگی با سقفی روی آن می‌شود. در کنار این یادمان انگشتری با حکاکی پوریای ولی قرار دارد که جلوه زیبایی را به وجود آورده است.

در بسیاری از اسناد مهم تاریخی در رابطه با این مقبره که از جاهای دیدنی استان آذربایجان غربی در خوی به شمار می‌رود، صحبت‌هایی به میان آمده است. در طوماری قدیمی که در عهد صفویه روی پوست آهو نوشته شده بود، صراحتا آمده است که پهلوان پوریای ولی از شهرستان خوی بود. متن کامل و تصویر این طومار در کتاب «ورزش باستانی ایران» نوشته دکتر پرویز ور جاوند وجود دارد. در کتاب «مرآت الشرق» زندگینامه پهلوان پوریای ولی و وجود مزارش در گورستان «پیر ولی» خوی ذکر شده است.

در گیلان و در نزدیکی فومن و صومعه سرا نیز مقبره‌ای به نام پوریای ولی وجود دارد. در این میان با توجه به سند موثق بدست آمده از عهد صفوی پهلوان پوریای از اهالی خوی و سلماس بوده و در نهایت در همین شهر از دنیا رفته است و احتمالا مقبره منسوب به پوریای ولی در شهر خیوه نیز متعلق به پسر پوریای ولی محمود قتال بن پوریای ولی است که در طول تاریخ به اشتباه به مقبره پوریای ولی منتسب شده است.

مقبره موجود در فومن نیز در واقع تنها یک مرکز یاد بود برای پوریای ولی است که در طی قرون گذشته ساخته شده است.

این مقبره در نزد اهالی شهر خوی به مقبره پیر ولی شهره است  .