نارنج‌قلعه یادگاری خشتی پارتیان در نائین
توریسم آنلاین: نارنج قلعه، قلعه‌ای باستانی در شهر نائین اصفهان است که به طور کامل از خشت خام ساخته شده است و آتشگاهی باستانی محسوب می‌شود.
آتشگاه پارتیان و ساسانیان نارین قلعه یا نارنج قلعه، قلعه‌ای باستانی در شهر نایین استان اصفهان است که با توجه به نوع مصالح و سبک بنا می‌تواند مربوط به دوران پارتیان یا دوران ساسانیان باشد و به احتمال قوی آتشگاه محسوب می‌شده است.
ابواسحاق اصطخری جغرافیدان و نقشه‌کش قرن چهارم هجری قمری در کتاب خود از وجود پنج هزار قلعه در شهرها و کوه‌های پارس خبر داده و در آن به آتشکده‌ای اشاره می‌کند که در بالای قلعه نارین وجود داشته است بنابراین احتمال می‌رود این قلعه در قبل از اسلام محل نگهداری آتش بوده است.
این قلعه پس از مناره مسجد جامع نایین بلندترین قسمتی است که از بقایای یک قلعه قدیمی بر جای مانده و به طور کامل از خشت خام بنا شده که در میان بافت قدیم شهر به طور کامل نمایان است. درباره کارکرد نارین قلعه که از مهم‌ترین و قدیمی‌ترین بناهای شهر نایین است اطلاع دقیقی در دست نیست، اما گمان می‌رود این قلعه همراه با فضای اطراف آن مرکز اداری نظامی شهر بوده است.
در برخی متون این بنا را عمارتی حاکم نشین دانسته‌اند و برخی با توجه به بناهای مشابه و خندق اطرافش آن را دژی نظامی معرفی کرده‌اند، اما به هر حال این عمارت زیبا در کنار مکان‌های تاریخی و مذهبی متعدد دیگر از جمله مسجد جامع، مصلی، بازار، تکایا، کارگاه‌های عبابافی و موارد دیگر سالانه هزاران گردشگر داخلی و خارجی را به شهرستان نائین در استان اصفهان و در حاشیه کویر می‌کشاند.
ارتفاع این قلعه از سطح زمین 40 متر است که از آن به عنوان دژ کهن یا کهن دژ شهر استفاده می‌شده و جنگ امیر مبارزالدین محمد آل‌مظفر و ملک اشرف چوپانی نیز در این قلعه روی داد.در کتاب تاریخ نایین آمده است که طول خشت‌های این بنا نیم ذرع، عرض آن یک چهارم ذرع و وزن آن هفت الی هشت من است.
بنا به گفته آندره گدار مورخ ساختمان قلعه خیلی پیش از اسلام و شاید در دوره اشکانیان ساخته شده و دورادور قلعه نیز دیوارهای بلندی داشته که امروز فقط قسمتی از آن باقی مانده است.
