وقتی نی‌‌مه مردان دریا درگوش خلیج فارس می پیچد

• توریسم آنلاین: روز و روزگاری، مردم بوشهر برای امرار معاش، همگی ماهیگیری می‌کردند، لنج می‌ساختند و با هر ضربه چکش برتن چوب، با یکدیگر سخن می‌گفتند. آن هنگام که تور می‌انداختند و پارو می‌زدند و ماهی می‌گرفتند، آواز هم می‌خواندند تا شادی کنند و خستگی را از خود دور سازند.

آکا صفوی : آواز بوشهری‌ها، «نی‌مه» نامیده می‌شد. «نی مه»‌ها، ماهیگیران و دریانوردان را به اوج هیجان می‌رساند و نیرو و توان کارشان را افزون‌تر می‌کند، اما امروز «نی‌مه خوانی» در بوشهر کمرنگ شده است و کمتر کسی پیدا می‌شود که با این گونه از موسیقی و نغمه‌های آن آشنا باشد.

امروز، شرایط زندگی و کار در بوشهر هم مانند بسیاری از شهرهای ایران تغییر کرده و این دگرگونی، موجب رنگ باختن بسیاری از آداب و رسوم محلی، از جمله موسیقی بوشهر شده است. برای مثال، با ورود ابزار و ادوات مکانیکی، کمتر از نیروی انسانی استفاده می‌شود و طبیعی است که «نی مه خوانی» از یاد می رود.

• در پی رزق و روزی حلال: نی‌مه خوانی، ویژه همه استان‌های ساحلی در جنوب ایران است. مردم هرمزگان هم به هنگام کار بر دریا، نی‌مه می‌خوانند، اما «نی‌مه خوانی» در بوشهر متفاوت و مهیج تر است و این به ویژگی بارز موسیقی بوشهر که همانا ریتمیک بودن آن است، برمی‌گردد.

«نی‌مه» آوازی است که اشعار و مضامین آن حاوی عناصر بومی و اقلیمی و وصف کرامات و صفات ائمه معصومین«ع» است. هدف از خواندن نی‌مه، نیرو بخشیدن و روحیه دادن به ماهیگیرانی است که دل به امواج خروشان دریا سپرده‌اند تا رزق و روزی حلال خود و خانواده‌شان را از چنگ طبیعت نا آرام دریا باز گیرند.

نی‌مه، همیشه در هنگام کار و تلاش بر دریا خوانده می‌شود. وقتی که جاشوان و ماهیگیران،  قایق‌ها و لنج‌های خود را به آب می‌اندازند  و زمانی‌که پارو می‌زنند، آواز نی‌مه نیز به اوج می‌رسد؛ آوازی دسته جمعی و گروهی ، آوازی مردانه و دریایی، آوازی که واژه واژۀ آن تنیده با نفس گرم جاشوان و پیچیده بر بازوان نیرومند آنان تا دوردستِ سواحل را در می‌نوردد.

• همراهی با «هله مالی»: آواز نی‌مه، یک تکخوان دارد. بقیه افراد در جواب او با «هله مالی» یا «هله» همراهی‌اش می‌کنند. آواز «نی‌مه» در واقع، آواز همگانی جاشوان قدیم است. در روزگاری که هنوز موتورهای پر قدرت، جای بازوان مردان پاروزن دریا را نگرفته بود، روزگاری که هنوز جاشوان و ماهیگیران، بازو در بازو و نفس در نفس داشتند و بدون همیاری و همکاری، قادر نبودند بر امواج خشمناک دریا غالب شوند، روزگاری که لنج‌ها و کشتی‌های بادبانی، مسیر طولانی زنگبار و ملیوار (تانزانیا) را در می‌نوردیدند، این آواز «نی‌مه» بود که گوش‌ها را نوازش می‌داد و بدان معنا نیست که «نی‌مه» دیگر در دل امواج خروشان دریا به گوش نمی‌رسد، چون انسان همیشه نیازمند تلقین و تأیید و «نی‌مه» بالاترین درجه تلقین در روحیه بخشی به افراد است.

• آواز تاریخی مردان دریا: نی‌مه، آواز تاریخی مردان دریاست، آوازی که انسان را در برابر خشونت دریا پاسداری می‌کند. نی‌مه، نگهبان خاطره‌ها و ماجراهای دریادلان جنوب ایران است. نی‌مه، یادگار روحیه مذهبی و نشانه یکتاپرستی نیاکان ماست. تا زمانی که موج‌ها بر کناره ساحل دف می‌زنند و صدای خوش آهنگ شالوها (مرغان دریایی) به گوش می‌رسد، «نی مه» نیز هوای شرجی دریاهای جنوب را می‌شکافد و آرامش و ایمان را برای اهالی دریا به ارمغان می‌آورد.