طبیعت بکر، تالابی آرام و آبی ؛ آنچه می شنوید تنها صدای پرندگان است که از راه دوری آمدند و قرار است یک ماهی مهمان فارس باشند.
گزارش و تصاویر:حاجیه جعفرزاده
پرواز دسته جمعی صدها پرنده و فرود آنها بر روی تالاب؛ منظره‌ای عجیب و دیدنی را به شما نشان می دهند که به راحتی تجربه آن در لابه لای زندگی شهری دیده نمی شود. اینجا تالاب بین المللی «کمجان» است هر چند که این روزها دیگر کم جان نیست! با اینکه در نزدیکی شیراز قرار گرفته و عنوان بین المللی هم دارد و چند سالی است احیا شده و فرصت مناسبی هم برای گردشگران دوستدار پرنده نگری است و می تواند به جاذبه جدید گردشگری فارس تبدیل شود اما همچنان ناشناخته باقی مانده. نبود تابلو معرفی و راهنما در جاده های اصلی و فرعی عمده ترین مشکل این تالاب است حال بگذریم از مسیر دسترسی آن که برای خوردوهای سواری مناسب نیست.به گزارش خبرنگار سرویس گردشگری «خبر جنوب»تالاب بین المللی کمجان باحدود ۴هزار هکتارمساحت درفاصله ۷۰کیلومتری شمال شرق شیراز در روستای کمجان در شهرستان خرامه واقع شده.
کمجان از جمله تالاب های مهم کشور است و در اولین کنوانسیون بین‌المللی تالاب ها در رامسر ثبت شده و هم اکنون نیزدر دنیا به عنوان یکی از تالاب های بین المللی فارس شناخته می شود.
این تالاب در دهه ۶۰ مدتی در فهرست تالاب های در خطر نابودی قرار گرفت و به کلی نابود شد اما چند سال قبل به همت اهالی روستای کمجان با سد کردن چندین قسمت از کانال های احداثی به طور چشم گیری احیا شد. کمجان طی آمارهای گذشته بین ۱۰ تا ۲۰ هکتار بوده که امروز به پنج هزار هکتار رسیده و هزار هکتار آن به همت مردم احیا شده است . تاکنون دراین تالاب حدود ۲۰ گونه پرنده آبزی،کنارآبزی،مهاجر و پرندگان خشکی زی شناسایی شده و گونه‌های متنوعی از گیاهان تالابی و مردابی از جمله نی، لوئی، شوره، درمنه و غیره نیز در این منطقه وجود دارد، که در بعضی نقاطع ارتفاع آنها به شش الی هشت متر هم می رسد.
وقتی در دهه ۶۰ زهکش ها احداث و تالاب خشک شده خیلی از مردم محل بیکار شده و رو به مهاجرت و کارهای دیگر در شهرها آوردند حال اینکه اکنون با احیای تالاب نه تنها ارزش های زیست محیطی تالاب دوباره احیا شده بلکه در گوشه‌ای از آن مردم نیز می‌توانند به شغل خود بپردازند بدون اینکه هیچگونه مشکلی در کار ایجاد شود.بنابر گفته کارشناسان محیط زیست تالاب کمجان در مسیر کوچ پرندگان مهاجر قرار داشته و این قصه به هزار سال گذشته برمی گردد. بنابر این گزارش با توجه به اینکه پرندگان مهاجر به این تالاب آمدنده اند و به گفته برخی از کارشناسان تا یک ماه دیگر هم در منطقه می مانند فرصت جدیدی برای استان فراهم شده که میزبان پرنده نگرها باشد یعنی اجرای یک مدل و تور گردشگری جدید . در این باره محسن عامری کارشناس اداره کل میراث فرهنگی فارس به خبرنگار ما گفت:
پرنده نگری مدلی از تورهای گردشگری است که در فهرست «گردشگری با علایق ویژه» جای می گیرد ، در واقع این نوع گردشگری همانطور که از اسمش پیداست طرفداران خاصی دارد . به گفته وی در این نوع گردشگری محدودیت هایی هم دیده می شود برای نمونه در گردشگری پرنده نگری مانند گردشگری تاریخی با انبوه گردشگران در اماکن فرهنگی مواجه نمی شویم چرا که وارد شدن در دل طبیعت آداب خاصی دارد .
این مدرس دانشگاه افزود :با توجه به اینکه پرنده نگری در اماکنی چون تالاب هاست از این رو باید تدابیر خواصی برای حضور گردشگران هم فراهم شود چرا که پرندگان در این مناطق زندگی می کنند و نباید رفتارها به نحوی باشد که خطری آن ها را تهدید کند.
عامری ادامه داد:در این نوع گردشگری شکار ممنوع می شود و تنها رصد پرندگان و لذت بردن از طبیعت بکر و زیبا مورد تاکید است.
این کارشناس گردشگری فارس بر لزوم برنامه ریزی برای اجرای بسته های سفر به این تالب ها و مناطق فارس تاکید کرد و افزود: با توجه به بارندگی های اخیر و از سویی هم احیا شدن تالابی چون کمجان بی شک شاهد کوچ پرندگان به این مناطق در فصل پاییز هستیم که طبق پیش بینی ها ماندگاری آن ها را تا آخر فروردین ماه داریم.
عامری در ادامه این گفت و گو با بیان اینکه در حال حاضر فرصت خوبی برای فارس به وجود آمده که پرنده نگری را هم در بسته های سفر خود به گردشگران معرفی کند، اضافه کرد: هم اکنون زمان آن رسیده که گردشگران داخلی و خارجی را ترغیب کنیم که این نوع گردشگری را هم در فارس تجربه نمایند.
وی افزود: این بار گردشگران نه برای دیدن محورهای جهانی هخامنشی و ساسانی فارس بلکه برای دیدن تالاب ها و پرندگان می توانند به این استان سفر کنند.
این مدرس دانشگاه با بیان اینکه متاسفانه هنوز کار جدی در این حوزه انجام نشده، گفت: جا دارد از این فرصت پیش آمده برای گردشگری استان بهره لازم را ببریم.
وی ادامه داد: تماشای پرندگان یا «پرنده نگری» به یکی از مهمترین بازارهای روبه رشد اکوتوریسم تبدیل شده. در این رابطه اکوتوریسم به عنوان رویکرد جدید گردشگری های مبتنی بر طبیعت، در دهه های اخیر، از اهمیت به سزایی در برنامه های توسعه گردشگری در بسیاری از کشورهای جهان، برخوردار شده است.
گفتنی است با اینکه ایران به دلیل تنوع زیستگاهی، به ویژه تالاب ها، دو سوم گونه های پرندگان خاورمیانه را در خود جای داده است، اما سهم آن از پرنده نگری دنیا در مقایسه با سایر کشورها بسیار محدود است.
بنابر این گزارش تالاب ها، محل تلاقی آب، خاک و گیاه هستند که بستری بهینه برای گونه های پر شمار و گسترده به شمار می روند، ارزش اکولوژیک زیستگاه ارزشمند تالاب ها به عقیده متخصصان ۱۰ برابر جنگل و ۲۰۰ برابر زمین های زراعی است.
ایران کشوری است که به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی و تنوع اقلیمی کم نظیرش از مجموع ۴۲ نوع تالاب شناخته شده در جهان ۳۹ نوع تالاب را در خود داراست.هم اکنون ۱۲ تالاب در استان فارس موجود است که از این تعداد پنج تالاب آن بین المللی است.
این تالاب ها شامل ارژن و پریشان ، طشک و بختگان و کمجان است و مدیریت بقیه تالاب ها نیز طبق قانون محیط زیست بر عهده محیط زیست استان ها قرار دارد.
تالاب بین المللی کمجان تنها تالاب استان فارس به شمار می رود که هنوز زنده است و بسترش مامنی برای پرندگان و سایر زیستمندان است.
