ارسال ۵ پرونده میراث ناملموس به یونسکو/ صدور مجوز بازگشت ۱۷۸۰ قطعه از الواح هخامنشی از امریکا
محمدحسن طالبیان معاون میراث‌فرهنگی کشور در سومین روز از هفته میراث‌فرهنگی با چند خبر خوش در این حوزه به جمع خبرنگاران آمد.
میراث‌آریا: نشست خبری روز جهانی موزه و گرامیداشت هفته میراث‌فرهنگی با حضور محمدحسن طالبیان معاون میراث‌فرهنگی و مدیران کل این معاونت امروز دوشنبه ۳۰ اردیبهشت ۹۸ برگزار شد.
طالبیان در این نشست گفت: «در هفته میراث‌فرهنگی برنامه‌های متنوعی با موضوع مرمت، افتتاح موزه‌های خصوصی و دولتی و نشست‌ها و هم‌اندیشی‌های تخصصی در سراسر کشور در حال برگزاری است.»
او تصریح کرد: «برگزاری تورهای گروهی بازدید از بافت‌های تاریخی، برگزاری کارگاه‌های آموزشی، اجرای برنامه‌هایی با محوریت کودک، تجلیل از موزه‌داران، بازگشایی موزه‌ها، نمایشگاه عکس و برنامه‌های متنوع دیگر در هفته میراث‌فرهنگی در سراسر کشور اجرا می‌شود.»
معاون میراث‌فرهنگی یادآور شد: «حدود ۶۸۰ موزه در قالب ۲۶۶ موزه دولتی، ۲۴۸ موزه که توسط سایر ارگان‌ها اداره می‌شود، ۱۲۹ موزه خصوصی، و ۳۷ موزه مشارکتی در کشور فعال هستند. این نشان‌دهنده رشد خوبی در این حوزه است و شاهد افزایش همکاری و مشارکت مردم نسبت به حفاظت از آثار تاریخی و افزایش مکان‌های فرهنگی هستیم.»
طالبیان افزود: «در سال‌های اخیر خوشبختانه ایران توفیق زیادی در حوزه استرداد آثار تاریخی داشته، که این مهم به کمک بخش‌های مختلف کشور انجام شده است، مجوز بازگرداندن ۱۷۸۰ قطعه از الواح هخامنشی از موسسه شرق‌شناسی شیکاگو صادر شده است و ما تلاش می‌کنیم مجوز بازگرداندن تمام این اشیا را دریافت کنیم.»
معاون میراث‌فرهنگی تصریح کرد: «نمایشگاه آثار موزه‌ای نیز به‌صورت مشارکتی در حال برگزاری است، نمایشگاه موزه‌ای مشترک با موزه لوور، هلند، اسپانیا برگزار شده و در حال حاضر ۱۵ اثر تاریخی ایران در چین به نمایش درآمده است، موزه ملی ایران یکی از موزه‌های فعال در این حوزه بوده است.»
او در مورد پرونده‌های ثبت جهانی حوزه میراث ناملموس گفت: «پنج پرونده میراث ناملموس قبل از نوروز آماده و برای یونسکو ارسال شد تا مورد ارزیابی قرار گیرد، در صورت داشتن نقص این پرونده‌ها بازمی‌گردد تا کامل شود، پرونده یلدا به‌صورت ملی، پرونده عود مشارکتی با سوریه، پرونده جشن مهرگان مشترک با تاجیکستان، مینیاتور مشترک با چند کشور ترک‌زبان، مراسم زیارت تادئوس مقدس مشترک با ارمنستان به یونسکو ارسال شده است، این یک اتفاق مهم است که این تعداد پرونده میراث ناملموس به‌صورت یکجا ارسال شده است.»
طالبیان اضافه کرد: «در حوزه میراث ملموس هم پرونده جنگل‌های هیرکانی ارسال شده است، ارزیابی این پرونده انجام شده و تیرماه در اجلاس یونسکو در باکو مطرح می‌شود، کشور آذربایجان هم در این موزد اقدام کرده بود که با نارضایتی ایران این پرونده بازگشت خورد، احتمال اینکه این پرونده دچار چالش شود وجود دارد، اما مناقشه همیشه وجود داشته است، ما باید محکم بایستیم و از این میراث طبیعی حفاظت کنیم.»
معاون میراث‌فرهنگی تصریح کرد: «در حوزه میراث طبیعی جنگل‌های هیرکانی اهمیت بسیار زیادی دارد، تمام دستگاه‌ها وظایف و نقش خود را در این حوزه می‌دانند، استان‌های سمنان، مازندران، گیلان و گلستان در حفاظت از جنگل‌های هیرکانی نقش اصلی را بر عهده دارند، مسئول پرونده سازمان میراث‌فرهنگی است و تهیه این پرونده یک کار جمعی بسیار قوی بود.»
طالبیان ادامه داد: «تعداد آثار ثبت‌شده در فهرست آثار ملی ۳۲هزار و ۴۷۸ اثر است، ۱۹۸۳ اثر ناملموس، ۵۷۰ میراث طبیعی و ۱۳۲۲ میراث منقول تاکنون در فهرست میراث ملی به ثبت رسیده است.»
او افزود: «موضوع تعیین حریم آثار تاریخی و فرهنگی به همت همکاران به نسبت گذشته رشد خوبی داشته است، ۳۴۹۰ حریم آثار تاریخی تا اردیبهشت ۹۸ به تصویب رسیده که از این تعداد ۱۳۶۸ حریم در دولت‌های یازدهم و دوازدهم تعیین شده است، تعیین حریم کار سخت و پیچیده‌ای است و زمان زیادی را می‌طلبد، کارشناسی در این حوزه بسیار مهم است و در حال حاضر ساختار خوبی برای تعیین حرایم پیش‌بینی شده است.»
معاون میراث‌فرهنگی ادامه داد: «ایران در حوزه ثبت جهانی میراث ناملموس در جهان رتبه ۹ و در آسیا رتبه ۴ را در اختیار دارد. ۱۳ میراث ناملموس ایران در فهرست میراث جهانی به ثبت رسیده است. در حوزه ثبت جهانی آثار ملموس و تاریخی ایران در آسیا رتبه ۳ و در جهان رتبه ۱۱ را به خود اختصاص داده است.»
طالبیان اظهار کرد: «در حوزه حفظ و احیای بناها، بافت‌ها و محوطه‌های تاریخی ۲۲۰۰ کارگاه مرمتی فعال در کشور وجود دارد که در این حوزه با افزایش ۲۰درصدی مواجه بودیم، بیش از ۱۰۰ هزار هکتار بافت تاریخی در کشور شناسایی شده و ضوابط اختصاصی و عمومی برای آن‌ها تعیین شده است.»
معاون میراث‌فرهنگی یادآور شد: «طرح حمایت از مالکان و بهره‌برداران آثار تاریخی موضوعی بسیار مهم است و ما امیدواریم در شورای نگهبان نیز این طرح به تصویب برسد، خوشبختانه در مجلس اتفاق‌نظر خوبی در این حوزه وجود دارد، دیروز یکشنبه با ۱۸۹ رأی موافق این طرح تصویب شد، همچنین اولین سامانه پرونده الکترونیک مرمت آثار به‌صورت آنلاین در حوزه اداره‌کل حفاظت آماده شده است و به‌زودی رونمایی می‌شود.»
طالبیان افزود: «۸۵ پایگاه ملی و ۲۳ پایگاه جهانی در سطح کشور داریم که در قالب ۴۷ مکان به‌صورت چند رشته‌ای فعالیت دارند، ۱۰ پایگاه جدید نیز به‌تازگی تأسیس شده است، کارهای خوبی در این حوزه انجام شده که می‌توان به اتمام مرمت عالی‌قاپو، مرمت ۱۳ ارگ از مسجد امام اصفهان، مرمت چینی‌خانه شیخ صفی‌الدین، شروع مرمت سر در عالی‌قاپو و… اشاره کرد، خوشبختانه همکاری‌های جهانی نیز در برخی پایگاه‌های ما وجود دارد.»
معاون میراث‌فرهنگی افزود: «قانونی به‌تازگی تصویب شده و در سال ۹۸ اجرایی می‌شود که طی آن، صاحبان سرمایه و صنایع در صورت مشارکت حضور در حوزه میراث‌فرهنگی می‌توانند از اسناد مشارکت خود در این حوزه به‌عنوان اسناد مثبت در اظهارنامه مالیاتی خود استفاده کنند.»
طالبیان اضافه کرد: «موضوع اداره هیئت‌امنایی آثار تاریخی نیز در دست انجام است، هیئت‌امنای ۱۲ مجموعه باید سال گذشته تشکیل می‌شد که به‌دلیل طولانی شدن روند، این کار امسال نهایی می‌شود و امسال هم ۸ مجموعه دیگر در این روند قرار می‌گیرند و هیئت‌امنای آن‌ها تعیین می‌شود. تخت جمشید، حافظیه، سعدیه، کاخ گلستان، باغ فین، نیاوران، سعدآباد، موزه ملی ایران و مجموعه‌هایی که درآمد بالایی دارند در اولویت این طرح هستند.»
رشد ۲۵۰درصدی موزه‌های غیردولتی
محمدرضا کارگر مدیرکل امور موزه‌ها در این نشست گفت: «شرایط کشور شرایط خاصی ازنظر اعتبارات و تخصیص‌هاست، ما در این اداره‌کل دو باور داشتیم اول اینکه نمی‌توانیم توسعه اجتماعی را صرفاً توسط دولت ایجاد کنیم چراکه هر میزانی که دولت اعتبار بگذارد جوابگوی نیازهای این بخش نیست، مجموعه‌ها و کلکسیون‌های زیادی وجود دارد که در اختیار بخش خصوصی است، مجموعه‌داران فرش، کتب، نقاشی‌ها که مجموعاً میراث‌فرهنگی ما را تشکیل می‌دهند و دولت توان این را ندارد که این تعداد موزه ایجاد کند.»
او افزود: «تلاش کردیم این میراث ارزشمند از سوی خود مردم و در قالب موزه خصوصی حفظ و معرفی شود، این موزه‌های غیردولتی برخی منشأ شخصی دارد و برخی را تشکل‌ها یا مردم یک روستا ایجاد می‌کنند، ما شاهد یک نهضت در حوزه موزه‌داری هستیم، عمده سیاست و اهداف ما این است که موزه‌ها اجتماعی شود و مردم دخالت داشته باشند، خوشبختانه شاهد رشد ۲۵۰درصدی در موزه‌های غیردولتی هستیم، در حوزه مرمت اشیا و حفاظت از اشیای تاریخی هم اداره‌کل موزه‌ها به‌صورت روتین کار خود را انجام می‌دهد.»
رسانه‌ها از طرح حمایت و توانمندسازی مالکان بناهای تاریخی حمایت کنند
سیدهادی احمدی رویینی مدیرکل حفظ و احیای بناها و بافت‌های تاریخی در این جلسه گفت: «طرح حمایت از بناهای تاریخی و توانمندسازی مالکان بناهای تاریخی پس از پنج سال کار سخت و جلسات متعدد رأی آورده است، در این مورد رایزنی‌های خوبی صورت گرفته و ما امروز نیازمند کمک رسانه‌ها هستیم تا این قانون مورد تصویب نهایی قرار گیرد.»
فهرست‌بهای میراث‌فرهنگی تهیه شد
او افزود: «در صورت تصویب نهایی این قانون، فتح بابی برای بازنگری قوانینی که ضعف دارند ایجاد می‌شود، دومین موضوع که در این حوزه اتفاق افتاده موضوع فهرست‌بها در حوزه میراث‌فرهنگی است، ۱۳ سال پیش مصوبه‌ای به نام آیتم‌های میراث‌فرهنگی بدون قیمت وجود داشت، اما در حال حاضر میراث‌فرهنگی، نوزدهمین فهرست‌بهای کشور را در اختیار دارد، ۹۸۳ آیتم در ۱۲ فصل تنظیم شده است، ۲۵درصد با فهرست‌بهای ابنیه و ساختمان مشترک است، ۴۵درصد از فهرست‌بها ویژه بناهای تاریخی است و ۳۰درصد ستاره‌دار است که به آثار تاریخی نفیس و پایگاه‌های جهانی مربوط می‌شود که با هیچ جای دیگر قابل‌مقایسه نیست.»
او ادامه داد: «حدود ۲۳۰۰ ساعت کار کارشناسی برای تهیه این فهرست‌بها انجام شده است، همچنین ۴۰۰ نفر ساعت کار در سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور انجام شد و ۸ استان معین در نظر گرفته شد، امیدواریم امسال این فهرست‌بها اجرا شود.»
حضور در حوزه میراث‌فرهنگی برای صاحبان سرمایه و صنایع جزو اسناد مثبت شد
احمدی رویینی ادامه داد: «اقبال عمومی از سوی شرکت‌های عمومی و خصوصی داشتیم برای حوزه میراث‌فرهنگی، به همین دلیل از معاونت میراث‌فرهنگی این پیشنهاد مطرح شد که تمام صاحبان صنایع و سرمایه اگر بخواهند هزینه‌ای در این حوزه داشته باشند، جزو اسناد مثبت آن‌ها محسوب می‌شود، و خوشبختانه این طرح در مجلس تصویب شده است.»
احمدی رویینی ادامه داد: «بسیاری از اقدامات باید با حمایت و همراهی بخش خصوصی پیش برود هر سال با تخصیص کم بودجه در نظر گرفته شده مواجه هستیم و در بسیاری از نقاط کشور بدهکار هستیم، این آگاه‌سازی در ارکان نظام تا آحاد جامعه باید صورت بگیرد که میراث‌فرهنگی ثروتی است که باید حفظ شود.»
پایگاه‌ها شبکه منسجمی دارند
فرهاد عزیزی مدیرکل امور پایگاه‌ها هم در این نشست گفت: «مسائل و مشکلاتی در حوزه پایگاه‌ها وجود دارد اما به‌رغم این مسائل تلاش می‌کنیم تا وظایفمان را درست انجام دهیم و در راستای برنامه‌ها گام برداریم، پایگاه‌ها در کشور به‌رغم مشکلات شبکه منسجمی دارند و اقدامات مؤثری انجام می‌دهند.»
عزیزی یادآور شد: «برخی از مسائل پایگاه‌ها خارج از اختیار ماست، موضوع اعتبارات یکی از آن مسائل است، برای برون‌رفت از این مشکلات ما به استان‌ها گفتیم از هر راهکاری برای جذب اعتبارات استفاده کنند، همچنین از همکاری‌های بین‌المللی هم استفاده می‌کنیم.»
مدیرکل دفتر امور پایگاه‌ها تصریح کرد: «پروژه‌هایی در حوزه پایگاه‌ها انجام و رونمایی شده است، معرفی فناورانه و بلیت الکترونیک در برخی پایگاه‌ها در دستور کار است.»
در ادامه این نشست، معاونان و مدیران کل میراث‌فرهنگی با سؤالات خبرنگاران پاسخ دادند.
احمدی رویینی در پاسخ به سؤال خبرنگار چمدان در مورد عمارت مسعودیه گفت: «صندوق احیا به‌عنوان متولی بنا طی سال‌های گذشته در فرآیندی این بنا را به بخش خصوصی واگذار کرد و بعد پس از انجام نشدن تعهدات از سوی این بهره‌بردار، صندوق احیا این عمارت را پس گرفت، در حال حاضر دعوای حقوقی در مورد عمارت مسعودیه ادامه دارد، مرمت اضطراری بنا در دست انجام است اما تا زمانی که مسائل حقوقی به‌طور کامل حل نشود اقدامات اساسی امکان‌پذیر نیست.»
محمدحسن طالبیان معاون میراث‌فرهنگی در پاسخ به سؤال خبرنگار ایلنا در مورد پرونده جنگل‌های هیرکانی گفت: «ما به مسائل فنی این پرونده ایمان داریم اما ممکن است کارشناسان جهانی ایراداتی به آن داشته باشند، پرونده جنگل‌های هیرکانی با همکاری و مشارکت بسیاری از بخش‌ها تهیه شده و ما تمام تلاش خود را برای ثبت جهانی آن به کار می‌بندیم.»
ثبت ۵۰۰هزار شیء در سیستم جام
محمدرضا کارگر مدیرکل امور موزه‌ها در پاسخ به سؤال خبرنگار دنیای اقتصاد در مورد استانداردهای موزه‌های خصوصی گفت: «۶۸۰ موزه فعال امروز در کشور داریم، نباید توقع داشته باشیم که تمام موزه‌ها در یک رده باشند مفهوم موزه به تکنولوژی نیست بلکه تأثیرگذاری مهم است، ما برای تمام موزه‌دارها کلاس‌های آموزشی با استفاده از بهترین استادان باتجربه برگزار کردیم.»
او تصریح کرد: «ما اعتقاد داریم که موزه‌ها باید رشد پیدا کنند، مجوز موزه‌های خصوصی یک‌ساله است و باید در طول یک سال استانداردها را افزایش دهند وگرنه مجوز تمدید نمی‌شود، ما در این حوزه سیاست‌های تشویقی و تنبیهی را به‌صورت یکجا داریم.»
کارگر در مورد تعداد آثار تاریخی ثبت‌شده در سیستم جام گفت: «تاکنون ۵۰۰هزار شیء وارد سیستم جام شده است، ما یک‌میلیون و ۸۰۰هزار شیء داریم که در دفاتر اموالی ثبت شده، تمام این اموال تا یک سال آینده باید در سیستم جام ثبت شود.»
