جشن‌ها، آیین‌ها و رسم و رسوم سنتی از سپیده دم تاریخ تا به امروز، یکی از پویاترین و ماندگارترین جشنواره‌هایی است که توانسته‌اند هویت ایرانی‌ها را از ورطه فراموشی رهایی بخشند.
مهسا مقدم
توریسم آنلاین : ایران، سرزمین سنت‌ها و آیین‌های به جا مانده از تاریخ کهن این مرز و بوم است؛ سنت‌هایی به رنگ طبیعت و فرهنگ و پاسداشت برکت زمین به شکرانه برداشت محصول که نتیجه زحمات مردمانی است که با خاک و گیاه الفتی دیرینه دارند
جشن‌ها، آیین‌ها و رسم و رسوم سنتی از سپیده دم تاریخ تا به امروز، یکی از پویاترین و ماندگارترین جشنواره‌هایی است که توانسته‌اند هویت ایرانی‌ها را از ورطه فراموشی رهایی بخشند؛ اگرچه بن مایه‌های اصلی و بنیادین این جشن‌ها ریشه در اقتصاد، معیشت و کسب و کار دارند، اما نوع اقلیم و فرهنگ و قومیت نیز در شکل گیری آنها دخیل است.
جشن تاریخی شکرگزاری گندم
جشن تاریخی شکرگزاری گندم همزمان با آغاز برداشت این محصول پربرکت از اواخر تیرماه تا اوایل مردادماه در گوشه و کنار ایران برگزار می‌شود و روستاییان زحمتکش، برای خیر و برکت وفراوانی محصولات کشاورزی خود دعا می‌کنند.
آیین جشن برداشت گندم، شاید یکی از پر شکوه‌ترین و زیباترین جشن‌های روستایی برای کشاورزان گندم کار باشد؛ زیبایی خاصی که در آن به شکرانه یک سال زحمت و مرارت، سجده بر خاک می‌نهند و تلاش می‌کنند به نحوی شایسته، شکرگزار برداشت بهترین محصول خود باشند.
همه ساله با آغاز فصل برداشت گندم در سرتاسر کشور، کشاورزان با برپایی جشن و سرور، به شکرگذاری ایزد یکتا می‌پردازند؛ جشنی که در آن سازهای محلی به شکرانه برداشت این محصول گرانبها، به زیبایی نواخته می‌شوند و اشعاری برای سپاسگزاری از خداوند، به خاطر محصول پربرکتشان، خوانده می‌شود. همراه با نوای این سازهای سنتی زیبا و دلنشین، بوی نان محلی و انواع غذاهای سنتی همه جا می‌پیچد و گندم‌کاران زحمتکش به پاس برداشت محصول پربرکت خود، همگان را به ضیافت خویش فرا می‌خوانند.
تابستان، فصل پر برکتی است که مزارع گندم با درخشش رنگ طلایی‌شان و با صدای خش خش خوشه‌های گندم، آماده برداشت می‌شوند و روستائیانی را می‌بینی که در گوشه و کنار شهرهای مختلف کشور، به سوی مزارع و گندمزارها روانه می‌شوند تا حاصل یک سال زحمت خود را درو کنند.
آرزوی بارش باران: ذبح گوسفند، بازی‌های محلی، نواختن سازهای مختلف، پایکوبی و آوازهای محلی، از جمله جاذبه‌هایی است برای این شکرانه بزرگ. هدف از برگزاری این مراسم، احیای هویت تاریخی، پاسداشت میراث معنوی و «آرزوی بارش باران» در سال زراعی جدید است.
امروز دیدن برخی از سنت‌ها و آیین‌های بومی در زیر تیغ شهرنشینی، تبدیل به یک رؤیا شده است. از این رو، برای احیای مراسم سنتی و قدیمی در مناطق مختلف کشور، به ویژه گیلان و مازندران، طی چند سال اخیر جشن خرمن همزمان با پایان برداشت محصول در گوشه و کنار این دو استان برگزار می‌شود تا نسل جدید را در کشاکش انواع هجمه‌ها، با گذشته غنی‌اش پیوند زند.
جشن خرمن در مازندران، از آداب قدیمی و سنتی شالیکاران و کشاورزان این دیار بوده که آیینی برای شکرگذاری، شادمانی و احیای فرهنگ بومی است. در این جشن آیینی، زنان با لباس‌های محلی و مجمعه بر سر و همچنین مردان با ابزار و ادوات کشاورزی، به اجرای برنامه‌های شاد و مفرح می‌پردازند و سرنا نوازان، نوای شادی سر میدهند.
در حاشیه این جشن، زنان دهکده آش و پلوی برکت زمین را تدارک می‌بینند و به عنوان تبرک، به حضار میدهند تا از بلایا دور بمانند.
جشنی که از دیرباز، همزمان با چینش دسته‌های پر برکت گندم و شالی و شروع خرمن کوبی برپا می‌شود، ریشه در تاریخ ایران دارد. ایرانیان قدیم هر روز را به نامی می‌خواندند و معیار ایام را سی روزه محاسبه می‌کردند. تقارن نام روز و ماه، موجب برگزاری جشنی ماهانه بود که به مناسبتی خاص برگزار می‌شد.
شکرانه‌ای به پاس برکت زمین
در آیین باشکوه جشن خرمن، به صورت نمادین و با حرکاتی موزون، کاشت و داشت و برداشت برنج انجام می‌شود و در انتها، زنان روستا مجمعه‌ای حاوی دانه‌های برنج بر سر خود می‌گذارند و رو به آسمان، پروردگار را سپاس می‌گویند.
جشن خرمن، از دیرباز به پاس برکت زمین و شکرگذاری در زمان جمع آوری محصولات کشاورزی و همچنین توسط بزرگان محلی، برای تهیه زکات و تقسیم آن بین فقرا، در شهرستان‌های کناره ساحلی دریای خزر، از جمله شهرستان رامسر برگزار می‌شود.
در گیلان، زمان پیش از جشن عروسی اگر با موعد وجین شالیزار همزمان شود، خانواده داماد با خانواده عروس به کار در شالیزار می‌پردازند. در این سنت که به آن «گیشه یاور» یا «یاوری عروس» می‌گویند، خانواده داماد هدایایی همچون «کمردود»، «دستانه» و «پابره» برای عروس می‌برند. این هدایا در واقع لباس کار گیلانی‌ها است که به نوعی، وظایف عروس جوان را نیز به او یادآوری می‌کنند.
آئین‌ها، شکلی نمادین و رمزی از رفتارهای جمعی یا گروهی است که بنیاد آن بر مفاهیم اسطوره‌ای و مقدس جامعه سنتی بنا شده و با لایه‌های زیرین اسطوره‌ای جوامع بومی ارتباط می‌یابد.
بنابر یک آیین دیگر، بعد از برداشت شالی، نوبت به درو کردن شالی و کوفا کردن شالی می‌رسد. در این مراسم با اجرای مرحله خرمن‌کوبی توسط اسب و دواندن اسب‌ها در خرمن‌ها، دانه‌های از کاه جدا شده را در مسیر باد قرار میدهند. در اثر وزش باد، کاه‌ها از دانه‌های شالی که سنگین‌تر است، جدا می‌شود و به این ترتیب، حاصل دسترنج کشاورزان به بیشترین رنج تبدیل به برنج می‌شود.
پایکوبی در جشن انجیرپزان گلوگاه
شهرستان گلوگاه واقع در شرقی‌ترین قسمت استان مازندران، هم مرز استان گلستان و سمنان است .از مهمترین مواهب خدادادی طبیعت گلوگاه، می‌توان به جاده جنگلی توسکا اشاره کرد که مسیر انتقال مسافران از شمال به کویر است و دوستداران کویرنوردی هم با عبور از این مسیر، جنگل‌های توسکا را پشت سر می‌گذارند و به شهرستان دامغان می‌روند.
در سفر به گلوگاه، با اطمینان می‌توانی چشم از بسیاری مناطق دیگر بپوشی و مهمان مردم مهربان این شهر باشی، به خصوص که در این وقت سال، انجیر نوبرانه گلوگاه از نوع رقم زودرس در این شهرستان در حال برداشت است.
انجیرهای گلوگاه، به عنوان یکی از تولیدکنندگان عمده انجیر کشور، بدون هیچ گونه مواد شیمیایی، با درصد قند بیشتری تولید می‌شود و کاملا ارگانیک است. انجیر سیاه و زرد با پوست پیازی و انجیر سبز، ارقام برداشت انجیر گلوگاه است که از اواسط مرداد تا نیمه دوم آبان ادامه دارد و مردادماه که فصل انجیرپزان گفته می‌شود، جشنواره انجیر در میان شادی و پایکوبی روستاییان برگزار می‌شود.
از اواسط مرداد به بعد، بازار فروش انجیر در گلوگاه، بسیار داغ است و آنقدر طرفدار دارد که برخی از بازاریان شهرهای اطراف، انجیرهای شهر خود را به نام گلوگاه به فروش می‌رسانند. از انجیرهای گلوگاه، معمولا خوردنی‌های مختلفی تهیه می‌شود؛ مثل سرکه، ترشی‌جات، شیره، بُرشتَک، کیک، شکلات، لواشک، مربا، شربت، مارمالاد، کمپوت و آش مخصوص انجیر!
جشنواره هندوانه در «چاف» لنگرود
این روزها اگر گرمای تابستان شما را به سمت سواحل خزر، به خصوص شرق گیلان و لنگرود کشانده باشد، قطعاً صفوف طولانی وانت‌هایی که بار هندوانه دارند را دیده‌اید؛ این بی‌دلیل نیست، چراکه فصل هندوانه است و چاف و چمخاله، دو ایستگاه اصلی کاشت هندوانه در گیلان است.
هر سال در زمان برداشت این محصول، جشنواره شکرگزاری هندوانه در «چاف» برگزار می‌شود. این جشنواره با هدف توجه مسئولان به بخش کشاورزی، جذب توریست و پرکردن اوقات فراغت و ایجاد انگیزه و نشاط در بین مردم برگزار می‌شود. منطقه «چاف» یکی از بزرگترین تولید کنندگان هندوانه کشور به حساب می‌آید که محصولات کشاورزی دیگری نظیر برنج، گوجه و خیار نیز در باغات صیفی این شهر برداشت می‌شود.
«چاف» از نظر موقعیت جغرافیایی و طبیعی، دارای اهمیت ویژه‌ای است. تالاب زیبایی که این روستا از آن بهره‌مند است، چهره طبیعی این منطقه را دگرگون کرده است. این درحالی است که این تالاب، زیستگاه بسیاری از پرندگان مهاجر، به ویژه «چنگر» و «خوتکا» و مرغابی‌های وحشی است که زمستان به این سامان، زیبایی خاصی می‌بخشند.
جشن زغال اخته در دیار چشمه‌ها
روستای «هیر» در استان قزوین، بزرگترین تولید کننده زغال اخته در بین روستاهای ایران است. زغال اخته این روستا از مرغوب‌ترین زغال اخته‌ها در کشور است که در این روستای کوهستانی و خوش آب و هوا، به وفور یافت می‌شود.
«هیر»، روستایی با طبیعت بکر، واقع در ۷۰ کیلومتری شمال قزوین که به مفهوم آتش معنی شده است؛ روستایی زیبا با اقلیمی خوش آب و هوا و دارای رودخانه‌ای زیبا به نام «نینه رود» است که در کنار کوه سنگی «لتر تله» قرار دارد. باغستان‌های زیبا و سرسبز، چون نگینی این روستا را در بر گرفته‌اند. «وگل» چشمه‌ای جوشان و دارای آبی گوارا و فوق‌العاده سبک و بی‌نظیر است که آب آن با برند «وگل» و به صوررت بسته بندی شده به سراسر ایران ارسال می‌شود. چشمه «وگل» سرمنشأ رودخانه نینه‌رود است. نینه رود، رودی خروشان با آبی گوارا و خنک در طول سالیان دور، همواره مورد تمجید مورخین قرار گرفته و از آن به عنوان رود شفابخش یاد شده است.
جشن زغال اخته که در واپسین روزهای مرداد در «هیر» برگزار می‌شود، جشن شکرگزاری است که شامل موسیقی و آواهای محلی، بازی‌های سنتی و توزیع محصول زغال اخته است و هرساله مورد استقبال گردشگران قرار می‌گیرد.
شوق حضور در جشن پر شور «فندق چینی»
«تیر روز» برابر با سیزدهم مرداد در گاهشماری ایرانی، با جشنی به نام «جشن فندق» یا جشن «فندق چینی» همراه است که هر سال در بسیاری از روستاهای استان قزوین ، به ویژه در الموت برگزار می‌شود.
این جشن، نمادی پرشور از سرزمین کهن قزوین و تبلور سختکوشی و ساده‌زیستی کشاورزان دیار کهن الموت است که با شور و شوق فراوان و پایکوبی در زمان برداشت فندق در باغستان‌های سرسبز منطقه الموت برگزار می‌شود.
جشن فندق‌چینی، یکی از برنامه‌های به یاد ماندنی، پرنشاط و زیبای مردم این منطقه است که باغستان‌های سرسبز الموت را پر از نشاط و شادی می‌کند. اجرای موسیقی فولکلوریک، همچنین لافند بازی، آتش بازی، ورزش‌های بومی و دیدار از جاذبه‌های طبیعی، از برنامه‌های این جشن پرشور است. در حاشیه جشن، نمایشگاهی از محصولات محلی و صنایع دستی به شکل بازارچه‌های ویژه ترتیب داده می‌شود.
فندق، درختی است از تیره پیاله‌داران که در مناطق گرم و معتدل نیمکره شمالی می‌روید. برگ‌هایش دارای بریدگی‌های مضاعف بوده و پهنک برگ‌ها در سطح خلفی دارای پرز است.
استان قزوین پس از استان گیلان، دومین تولیدکننده عمده فندق در کشور محسوب می‌شود.در بیش از 70 روستای منطقه الموت، نهال‌های بارور فندق وجود دارد که چهار نوع زرآبادی، بادامی، سیاه بومی و سفید در آن به عمل می‌آید. به جز فندق بادامی، بیشتر گونه‌های فندق، به شکل گرد و دو پهلو و دارای مغزی سفید با طعمی شیرین و معطر است.
در بسیاری از روستاهای الموت، در اواسط مرداد ماه جشن فندق برپا می شود. برای حضور در این مراسم، اهالی روستا در روز معینی با هم به باغستان‌ها می‌روند. در ابتدا، شخصی به صورت بداهه، به خواندن ترانه‌هایی شورانگیز می پردازد و دیگران تکرار می کنند و سپس مشغول چیدن فندق می‌شوند. دخترانی که نامزد شده‌اند، معمولا برای همسران خود از هسته فندق گردنبندهای زیبایی درست می‌کنند؛ آنها زمانی که هسته‌های فندق هنوز خشک نشده‌اند، آنها را با سوزن سوراخ کرده و نخ محکمی از داخل آن رد می‌کنند و سپس دو سر نخ را به هم گره می‌زنند. این گردنبند را «گلوانه» می‌نامند و آن را در پایان جشن «فندق چینی» به شوهرانشان هدیه میدهند.
جشن فندق چینی، سومین جشن محصولات کشاورزی استان قزوین است؛ جشنی که مردم را با منظره‌های درختان پرحاصل فندق به وجد می‌آورد.
«انبوه» گیلان غرق در شادی و نشاط
هر یک از اقوام ایرانی در جای جای این سرزمین پهناور، به فراخور نوع محصولاتی که در طول یک سال برداشت می‌کنند، جشنی زیبا برپا می‌دارند. این جشن‌ها چندان در قید جغرافیای شهرها نیست و در بسیاری از نقاط ایران، هنوز هم برگزار می‌شود.
زادگاه انار، ایران است و آن را میوه‌ای بهشتی می‌نامند؛ اناری که هر دانه‌اش علاوه بر خواص طبیعی، زیبایی و رنگی جان بخش دارد، اما چرا همیشه فکر می‌کنیم این میوه زیبا فقط در ساوه یافت می‌شود یا باید آیینش در کازرون، قزوین و تفت برگزار شود. جشنواره انار یا جشن انارچینی، یکی از سنت‌هایی است که سابقه برگزاری‌اش به هزار سال می‌رسد و در برخی از روستاهای انارخیز ایران برگزار می‌شود، اما یکی از جالب‌ترین آن که باعث شده است به یک آیین ملی تبدیل شود، در روستایی دورافتاده در انتهایی‌ترین نقطه گیلان دیده می‌شود. قدمت روسـتای «انبوه» به 3 هزار و 500 سال پیش بازمی‌گردد و ساکنان آن نسل به نسل از این آیین پیروی کرده‌اند.
جشن انار معمولا در کنار انبوهی از گردشگران و روستاییانی برگزار می‌شود که گویی سالیان سال با هم زندگی کرده و یکدیگر را می‌شناسند. در این جشن که از شهریورماه برگزار می‌شود، تنورها داغ است و زنان روستا مشغول پخت نان و شیرینی می‌شوند و مردان روستا، در حال چیدن انار، به جشن و پایکوبی و نواختن موسیقی می‌پردازند و کودکان و نوجوانان، به ویژه دختران کوچک، با پوشیدن لباس‌های رنگارنگ و زیبا، شادی می‌کنند و در کنار بزرگان روستا، برداشت محصول را جشن می‌گیرند.
آوای شادی با «شانادر» در تاکستان‌ها
برداشت محصول در گوشه و کنار دنیا با رسم و آیین‌های ویژه‌ای همراه است، چرا که لذت به بار نشستن زحمات کشاورزان و باغبانان آنقدر زیاد هست که می‌توان آن را با دیگران نیز تقسیم کرد و جشنی برای سپاس از زمین بخشنده برپا کرد.
از مردادماه به بعد، در بسیاری از مناطق کشور، برداشت انگور با آوای شادی همراه می‌شود؛ چنان که از قدیم در بسیاری از شهرهای ایران در زمان انگورچینی، مراسم ویژه‌ای برگزار می‌شد که این رسم تا به امروز در برخی از مناطق کشور همچنان برقرار است.
مراسم انگورچینی بین آذربایجانیها به «شانادر» معروف است که با خوردن غذاهای مخصوص و پوشیدن لباس‌های محلی، همراه می‌شود. شاید جشن برداشت محصول در هر منطقه تفاوتهایی داشته باشد، اما همگی در یک چیز مشترک است و آن شکر نعمت و احترام به طبیعت است.
جشنواره انگور «هزاوه» نیز هر سال با حضور مردم و مسئولین استان اراک برگزار می‌شود. این جشنواره با اجرای برنامه‌های موسیقی محلی، بازی‌های بومی و تجلیل از تولیدکنندگان برتر انگور همراه است.
ساکنان روستای هزاوه که در فاصله 18کیلومتری شمال غربی شهرستان اراک قرار دارد، با بهره‌گیری از شیوه‌های سنتی و ابزار و ادوات بومی، در پرورش انگور فعالیت دارند. انگور، کشمش، مویز، شیره، ترخینه شیره و شربت رب انگور از سوغاتی‌های هزاوه است.
منطقه قزوین نیز از دیرباز به پرورش انگورهای فراوان و مرغوب شهرت داشته است. جهانگردان اروپایی در گزارش‌ها و سفرنامه‌های خویش، قزوین و انگورش را به نیکی ستوده‌اند، چنانکه «شاردن» تأکیده کرده است: «در قزوین بهترین انگور ایران به دست می‌آید.» فلاندن هم گفته است: «خاک قزوین، حاصلخیز و مزروعی و انگوری فراوان و اعلا دارد که آن را شاهانه می‌نامند».
سطح زیر کشت انگور در استان قزوین به 35 هزار هکتار بالغ می‌شود که با تولید 40 نوع انگور، پس از استان‌های فارس و خراسان، سومین استان کشور در تولید انگور به شمار می‌رود و از نظر تولید انگور نیز رتبه نخست را داراست. برگزاری جشن انگور در شهر قزوین، همه ساله با اجرای موسیقی فولکلوریک و سروده‌های بومی آغاز می‌شود و از تولیدکنندگان انگور و پدید‌آورندگان مرغوب‌ترین و بیشترین انگور و نوآوری در کاشت، داشت و برداشت انگور، تجلیل به عمل می‌آید.
شکرانه‌ای شیرین در جشنواره شکر قرمز
شکر قرمز از پختن نیشکر تهیه می‌شود و از سالیان گذشته تا به امروز، به صورت سنتی در صومعه سرا پخت می‌شود. نیشکر در کارگاه‌های سنتی این شهر فرآوری شده و علاوه بر شکر، دوشاب آن نیز گرفته می‌شود.
شکر حاصل از نیشکر، به رنگ قهوه‌ای یا به زبان محلی سیاه شکر، خواص زیادی دارد که از جمله می‌توان به رفع خستگی مزمن، پاک کننده ضایعات کبدی، رفع گرمی دهان و زبان و التهابات لثه اشاره کرد. همچنین برای درمان فاویسم، کم خونی، یرقان و ناراحتی‌های عصبی، بسیار مفید است. در گذشته‌های نه چندان دور، صومعه‌سرا ۱۰۰ هکتار اراضی داشت که در آن نیشکر تولید می‌شد، اما سختی تولید شکر سیاه موجب شد که تدریجاً اراضی زیر کشت نیشکر به شالیزار تبدیل شود.
گفتنی است، کشت این محصول امروزه در گیلان غربی فقط مختص شهرستان صومعه‌سرا است و برخی از روستائیان، کاشت آن را برعهده دارند. استحصال سنتی شکر قرمز از این گیاه تاریخی، رونق فراوانی به سبد غذایی خانواده‌های گیلانی می‌بخشد. شکر قرمز یا نیشکر، علاوه بر آنکه خاصیت دارویی دارد، همراه با چای مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای تهیه قند قرمز که اصولاً اشتهاآور نیز است، بعد از این که نیشکر کوبیده و آبگیری می‌شود، آن را داخل دیگ‌های بزرگ می‌ریزند و پس از ساعت‌ها جوشیدن، آماده مصرف می‌شود. هرسال در صومعه سرا، جشنواره شکر قرمز با شکوه خاصی با شکوه خاصی برگزار می‌شود که هدف از برگزاری آن، قرار گرفتن محصولات گیلان و به خصوص شکر قرمز در سبد سوغات گردشگران و مهمانان است.
هلهله شادی و پایکوبی در پای خرمن
فلسفه جشن محصول در روزگاران پیشین، این بود که اولاً از دومین ماه تابستان، محصولات کشاورزی جمع آوری می‌شد و چون معمولاً برای به دست آوردن نتیجه هر کاری، جشن و شادی لازم بود، بنابراین جشن خرمن، به مناسبت نتیجه گرفتن از نعمت کشت و کار و به دست آمدن محصول فراوان، به خصوص برای کشاورزان، بهترین جشن و شادی به شمار می‌رفت.
از سوی دیگر، در واپسین روزهای تابستان، کار کشت و زرع پاییزه کشاورزان نیز شروع می‌شود و چون معمولاً هر کار نیکی را با شادی آغاز می‌کنند، از این لحاظ جشن شهریورگان هم آغاز فصل جدید دیگری برای کشت و زرع است و روستائیان، آن را مورد احترام قرار میدهند.
جشن خرمن، به خصوص برای کشاورزان غرب کشور، از لحاظ جمع آوری محصول و به دست آوردن برکت خرمن و همچنین از نقطه نظر شروع به کاشت محصول پائیزه، بهترین جشن و شادمانی محسوب می‌شود و به همین دلیل، روستائیان مناطق مختلف کشور، احترام زیادی برای این جشن قائل هستند و با شادی هرچه بیشتر، این مراسم را برگزار می‌کنند.
نوای عاشیق‌ها در آئین «دوشاب پزان»
جشن انگور و آیین «دوشاب‌پزان» در آذربایجان غربی و خصوصاً شهر ارومیه، یکی از مراسمی است که ریشه در اقتصاد و وضعیت معیشتی مردم استان دارد. این جشن و آیین مربوط به آن، به لحاظ تاریخی از سابقه بسیار دیرین برخوردار است.
از زمانی که مردم این دیار انگور را به عنوان محصول ویژه و ممتاز انتخاب کردند و دست به ایجاد تاکستان زدند، این جشن و آیین، به مرور به عنوان یک سنت در میان مردم رواج پیدا کرد. در جشن برداشت انگور، اغلب میهمانان بنا بر سنت دیرین، لباس سفید می‌پوشند و با اذن و اجازه صاحب باغ، با ذکر دعا و ادعیه پا در تاکستان می‌گذارند و با شادی و شعف وصف‌ناپذیر، خوشه‌های طلایی انگورهای رسیده را یکی‌یکی در سبدهایی که با ترکه‌های بید بافته شده‌اند، می‌گذارند. در تمام مدت چیدن انگور، آنهایی که خوش‌صداترند، ترانه‌های عاشیق‌ها را می‌خوانند تا میهمانان، با شور و حرارت بیشتری انگورها را بچینند و در سبد بگذارند.
آن روز همه باغداران برای صرف ناهار، آبگوشتی از گوشت خروس‌های جوان تهیه می‌کنند که این نیز از سنت‌های دایمی جشن انگور در آذربایجان است. از مهمترین نکاتی که در این روز مورد توجه همه شرکت‌کننده‌ها قرار دارد، این است که با تمام وجود سعی می‌کنند دانه‌های انگور از خوشه جدا نشود و روی زمین نیفتد، زیرا این امر را ناشکری از نعمات پروردگار می‌دانند. هنگام عصر، کم‌کم سبد‌های انگور را به مکانی دیگر انتقال میدهند تا در آنجا از انگورها شیره انگور تهیه کنند.
پس از تهیه شیره انگور که توسط پسرهای جوان صورت می‌گیرد و پس از جداکردن تفاله‌ها، شیره انگور را در ظرف‌های بزرگی که «چرز» گفته می‌شود، می‌ریزند. در حین ریختن شیره انگور به داخل ظرف، خاکی معدنی که به خاک سفید معروف است، به آن می‌افزایند تا عملیات صافی و جدا شدن ناخالصی‌ها انجام بگیرد.
پس از انجام این کار، شیره‌های صافی شده را داخل ظرفی دیگر به نام «تیان» می‌ریزند تا آن را برای تهیه دوشاب بپزند. پس از تهیه دوشاب، زنان خانه از تفاله‌های به جا مانده از انگورها، سرکه تهیه می‌کنند. این آیین در میان مردم آذربایجان به «شانادر» و در میان مسیحیان جلفا به «اوشانا» شهرت دارد.
