توریسم آنلاین :گل گشت در داماش ؛ پیشنهادی برای آنان که عاشق تماشای زیبایی های طبیعت هستند. سوسن چلچراغ، یکی از گونه‌های نادر از تیره سوسن است که به‌صورت طبیعی در نقاطی از ایران می‌روید. این گل که با زیبایی خود، حیرت بیننده را برمی‌انگیزد، به‌عنوان اولین گل ملی ایران از سال ۱۳۵۵ در فهرست آثار ملی کشورمان قرار گرفته است.
به گزارش توریسم آنلاین ، سوسن چلچراغ عمر کوتاهی دارد و برای بازدید از آن باید در زمان رویش این گل، راهی سفر به شمال کشور و روستای داماش شوید.
روستای داماش، رویشگاه اصلی سوسن چلچراغ در استان گیلان در دامنه‌های ارتفاعات البرز و در شهرستان رودبار قرار دارد و یکی از پرطرفدارترین دیدنیهای استان گیلان به شمار میآید. تماشای سوسن چلچراغ، چشم‌اندازهای طبیعی بی‌نظیر، آب و هوای فوق‌العاده و غذاهای محلی خوشمزه، داماش را تبدیل به روستایی بی‌نهایت محبوب در میان گردشگران کرده‌اند.
گلی بازمانده از دوران چهارم زمین‌شناسی
این گل زیبا و شگفت‌انگیز، متعلق به به دوران چهارم زمین‌شناسی است و از لحاظ ژنتیکی یکی از نوادر طبیعی جهان به شمار میآید. سوسن چلچراغ به اصطلاح، تکثیر گریز است و تمایلی به تولیدمثل زیاد ندارد؛ به همین دلیل، این گل در معرض انقراض قرار دارد و این موضوع بسیاری از کارشناسان محیط زیست را نگران کرده است.
سوسن چلچراغ، یک گیاه علفی مقاوم و تنها گونه ایرانی از تیره سوسن است که از لحاظ زیبایی با دیگر گونه‌های شناخته شده و پرورش یافته سوسن برابری می‌کند. سوسن چلچراغ یا سوسن سفید، گلی واژگون به رنگ روشن است که گلبرگ‌های آن به‌سمت بیرون برگشته‌اند و به همین علت، پرچم‌های آن کاملا در معرض دید هستند. دانه‌های برجسته بنفش رنگی روی گلبرگ‌های این گل وجود دارند که معطر هستند و بوی خاصی را در هوا پراکنده می‌کنند. هر ساقه سوسن چلچراغ، حدود چهار تا ۱۰ گل می‌دهد؛ اما در برخی نمونه‌ها تا بیش از ۱۵ گل، روی یک ساقه نیز گزارش شده است.
زیستگاه سوسن چلچراغ
سوسن چلچراغ در گذشته در هفت نقطه پراکنده و جدا از هم در کشور ایران وجود داشت که در میان آن‌ها می‌توان به شهر رودسر، داماش، تالش و روستای سرشمام رستم آباد در استان گیلان و همچنین ارتفاعات پلهم جان رامسر، تیلاکنار و خرماچال عباس‌آباد، دوهزار تنکابن و ارتفاعات منطقه بندپی شرقی در استان مازندران و استان اردبیل اشاره کرد؛ اما متاسفانه عدم توجه کافی و مراقبت از این گل منحصربه‌فرد منجر به این شد که سوسن چلچراغ در معرض انقراض قرار بگیرد. سوسن چلچراغ در خارج از ایران نیز تنها در شهرستان لنکران در کشور جمهوری آذربایجان رویت شده است. البته باید بدانید که لنکران در گذشته، بخشی از تالش ایران بوده است و به همین دلیل می‌توان، سوسن چلچراغ را منحصر به ایران دانست.
خوشبختانه این گل در چند سال اخیر در مازندارن و اشکورات رودسر نیز مشاهده شده است و امیدواریم که با توجه مسئولان و ایجاد مناطق محافظت شده، سوسن چلچراغ، فرصت بیشتری برای رویش و خودنمایی در دشت‌های سرسبز پیدا کند.
داماش کجاست؟
روستای داماش از توابع بخش عمارلو شهرستان رودبار محسوب می‌شود و در جنوب شرقی رودبار واقع شده است. متوسط دما و بارندگی سالانه در این منطقه به‌ترتیب ۱۰ درجه سانتی‌گراد و ۴۵۰ میلی‌متر است. داماش، اقلیمی نیمه مرطوب و معتدل دارد و به‌غیر از سوسن چلچراغ، گیاهان دیگری مانند اقطی، گزنه، بنفشه، انواع سرخس، گل قاصد، شبدر وحشی و سرخ ولیک نیز در آن می‌رویند. گل سوسن چلچراغ برای رشد به یک محیط خشک و آفتابی در کنار خاک قابل نفوذ نیاز دارد و این شرایط رشد برای این گل در داماش فراهم است.
داماش در گذشته یک منطقه ییلاقی بود و اهالی جیرنده، پنج ماه گرم سال را به این منطقه کوچ می‌کردند؛ اما در حال حاضر در این روستا ساکنان دائمی وجود دارند. گویش مردم داماش، دیلمی است. داماش در واقع از ترکیب دو کلمه «دا» و «ماش» تشکیل شده است و در گویش کرمانجی به‌معنای «به کسی ماش داده» است. باغداری، پرورش طیور و دامداری از جمله پیشه‌هایی هستند که مردم روستای داماش از طریق آن‌ها امرار معاش می‌کنند.
سوغات داماش
در سفر به داماش، خرید صنایع دستی این منطقه مانند جوراب و گلیم‌های دستباف و همچنین محصولات تازه کشاورزی مانند گردو و فندق را به‌هیچ‌وجه فراموش نکنید. برای اقامت در روستای داماش، هیچ هتل یا مسافرخانه‌ای وجود ندارد و گردشگران پس تماشای سوسن چلچراغ می‌توانند به شهرهای اطراف بروند. البته گزینه کمپینگ در طبیعت یا اقامت در خانه‌های روستایی و ویلاهای شخصی نیز برای اقامت در این منطقه وجود دارند.
سوسن چلچراغ، اولین بار توسط یک گیاه‌شناس آلمانی کشف شد
گل زیبای سوسن چلچراغ، اولین بار توسط یک گیاه‌شناس آلمانی به نام «کارل فردریش فون لدبور» در سال ۱۳۵۴ در روستای داماش در استان گیلان کشف شد. وی پس از کشف این گل نادر در کتابی به نام «فلور شرق» به سوسن چلچراغ اشاره کرد؛ کتابی که به بررسی پوشش گیاهی مناطق شرقی پرداخته است. جالب است بدانید که نام علمی این گل را به افتخار این گیاه‌شناس، «لیلیوم لدربوری» انتخاب کرده‌اند. درست در همان زمان، شورای عالی محیط زیست، درخواستی برای ثبت ملی سوسن چلچراغ به دولت ارائه کرد و نام این گل از سال ۱۳۵۵ به‌عنوان اولین اثر طبیعی در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت.
سوسن چلچراغ در اوایل خرداد ماه آماده گل‌دهی می‌شود و در نهایت در اواسط خرداد گل می‌دهد. گل‌های سوسن چلچراغ عمر زیادی ندارند و فقط تا اواسط تیرماه دوام می‌آورند. برای همین، بهترین زمان سفر برای تماشای سوسن چلچراغ، از اواسط خرداد تا اواسط تیر است.
جشنواره سوسن چلچراغ
هر سال، مراسمی با نام جشنواره سوسن چلچراغ با شروع فصل گل‌دهی این گل در روستای داماش برگزار می‌شود. این مراسم با اجرای موسیقی محلی، رقص محلی و سنت‌های بومی، یکی از زیباترین رویدادهای فصل بهار در استان گیلان است که هر سال، گردشگران داخلی و خارجی بسیاری در آن شرکت می‌کنند.
مردم روستای داماش در جشنواره سوسن چلچراغ با لباس‌های محلی دست‌دوز حاضر می‌شوند و به جشن و پایکوبی می‌پردازند. آن‌ها همچنین در روزهای جشن با بازی‌های جالبی چون خرپشتک، کشتی گیله مردی، طناب کشی، چوب بازی، چرخ و فلک، تیش بازی، هلولک، دور بچرخان و گلفا توجه بازدیدکنندگان را به خود جلب می‌کنند.در روزهای جشن گل‌دهی، بازدید از بازارچه‌های محلی را فراموش نکنید؛ بازارهایی پر از صدای سازهای مختلف مانند تنبور، سنتور، کمانچه، و نی و تنبک و غرفه هایی که در آن، صنایع دستی به فروش می‌رسند.
چطور به داماش برویم؟
منطقه داماش در جاده رشت به تهران و بین لوشان و منجیل واقع شده است و برای رسیدن به آن، دو راه وجود دارد:
مسیر اول: برای تماشای سوسن چلچراغ باید از تهران به‌سمت قزوین حرکت کنید و سپس مسیر شهر لوشان را در پیش بگیرید تا به جاده فرعی جیرنده برسید. این جاده بسیار ناهموار و پیچ در پیچ است و از دامنه‌های خشک و با پوشش کم گیاه عبور می‌کند. پس از حدود ۴۲ کیلومتر رانندگی در این جاده و گذر از روستا‌های مختلفی مثل سنگرود، کرماک، بیوزرین، معدن زغال‌سنگ و پاکده به شهر جیرنده خواهید رسید.
از جیرنده تا روستای داماش، ۴۰ کیلومتر راه دارید. این جاده، کوهستانی و دارای سربالایی و سرازیری‌های زیادی است و دارای هیچ‌گونه تابلوی راهنمایی نیست؛ به همین دلیل بهتر است که با یک راهنمای محلی به این منطقه بروید یا با سوال از مردم محلی و ماشین‌های عبوری، رویشگاه این گل خارق‌العاده را پیدا کنید.
مسیر دوم: در بزرگراه قزوین به رشت، در ابتدای شهر رستم آباد، وارد بخش خورگام شوید. خورگام در فاصله ۴۰ کیلومتری از شهرستان رودبار قرار دارد. جاده خورگام، آسفالته است؛ اما پیچ‌وخم‌های بسیاری دارد. در نظر داشته باشید که این جاده کوهستانی است و تردد کمی در آن صورت می‌گیرد. پس بهتر است که با خودروی مجهز، باک بنزین پر و تجهیزات کامل از این جاده عبور کنید.
با گذر از روستا‌های سنرس، انار کول، چره، دشتویل، دره دشت، حشمت آباد، چلکاسر و چهار محل به تابلوی شهر «بره سر» می‌رسید. این شهر تا داماش، تنها ۶ کیلومتر فاصله دارد. جاده بره سر به داماش، یکی از زیباترین جاده‌های استان گیلان است و با آب و هوایی مطبوع از میان ابرها عبور می‌کند.
