این «چلغوز» آن چلغوز نیست!
مشهدی‌ها این دانه را به خوبی می‌شناسند و از طرفداران پر‌و‌پا‌قرص آن هستند. اگر سفری به قسمت‌های مختلف استان خراسان رضوی، بخصوص بجنورد داشته باشید، حتماً از شمال تا جنوب و از شرق تا غرب این استان، چلغوز را در مغازه‌ها و فروشگاه‌های خشکبار خواهید دید
توریسم آنلاین: گرچه در زبان عامیانه چلغوز ناسزاست اما چلغوز واقعی آجیلی است گران قیمت و پرخاصیت و هیچ سنخیتی با آن کاربرد چلغوز ندارد.
«چلغوز»، دانه‌ای پرچرب و سرشار از اسیدهای آمینه ضروری و اسیدهای چرب غیراشباع مفید است. شاید نام چلغوز از نظر برخی افراد جامعه، معنی و مفهوم خوبی نداشته باشد، اما اشتباه نکنید، چلغوز دانه‌ای آجیلی و سودمند است که مغزآن شبیه به تخمه آفتابگردان بوده و طعمی مشابه بادام و پسته دارد.
مشهدی‌ها این دانه را به خوبی می‌شناسند و از طرفداران پر‌و‌پا‌قرص آن هستند. اگر سفری به قسمت‌های مختلف استان خراسان رضوی، بخصوص بجنورد داشته باشید، حتماً از شمال تا جنوب و از شرق تا غرب این استان، چلغوز را در مغازه‌ها و فروشگاه‌های خشکبار خواهید دید؛ دانه‌ای قهوه‌ای رنگ که وقتی آن را در پوسته چوبی‌اش می‌بینی، به یاد هسته خرما می‌افتی. این دانه را وقتی بو می‌دهند، با صوت خاصی سر باز می‌کند و دانه چلغوز از آن خارج می‌شود. در واقع این دانه، میوه نوعی صنوبر بزرگ با برگ‌های سوزنی کوتاه و ضخیم بوده که بومی پاکستان، افغانستان و شمال شرق ایران از جمله شیروان است.
در قدیم، شیرازی‌ها و اراکی‌ها چلغوزخور قهاری بودند، اما امروزه در شمال، بخصوص گیلان و در سراسر مشهد، مصرف آن متداول شده است، اما پرسش اینجاست چلغوز چه مزیت تغذیه‌ای یا درمانی دارد که با توجه به قیمت گران آن، مردمان برخی شهرها و استان‌های کشورمان به مصرف آن روی آورده‌اند؟
خواص آجیل :
این دانه دانه‌ای پرچرب و سرشار از اسیدهای آمینه ضروری و اسیدهای چرب غیراشباع مفید است. روغن آن همچون روغن زیتون، از افزایش کلسترول بد خون جلوگیری کرده و سرخرگ‌ها را از آسیب حفظ می‌کند و از حملات قلبی می‌کاهد.
به دلیل کمک به کاهش تری‌گلیسیرید خون، یار مهربان کبد است و به جهت فیبر و چربی بالا، کور‌کننده خوب اشتهاست. پتاسیم و منگنز آن به تعادل فشار خون کمک کرده و منیزیم این دانه، از بی‌خوابی‌های شبانه می‌کاهد و دردهای عضلانی، خستگی مفرط، تنش و اضطراب را بر‌طرف می‌کند.
یک دنیا خاصیت:
به دلیل دارا بودن ویتامین‌های A، E و K برای شادابی و سلامت پوست و تقویت چشم نافع است. نیاسین یا همان ویتامین B3 آن برای تقویت حافظه و حفظ شادابی روح و روان مؤثر است و آهن گیاهی آن به اکسیژن‌رسانی سلول‌ها و بافت‌های بدن کمک می‌کند.
خصوصیات تغذیه‌ای و درمانی این دانه تقریباً با انواع مغزهای آجیلی برابری می‌کند، اما ویژگی قابل توجه، میزان بالای ترکیبات آنتی‌اکسیدانی چلغوز است که می‌تواند رادیکال‌های مضر حاصل از واکنش‌های مخرب بدن را به‌طور نسبی خنثی کند.
طبع گرم چلغوز:
لازم است بدانید این دانه، طبع بسیار گرمی دارد و برای همه افرادی که مزاج خشک دارند، همچون صفراوی‌ها و سوداوی‌ها مناسب نیست و مصرف آن فقط به مزاج‌های رطوبتی، یویژه بلغمی‌ها توصیه می‌شود.
این دانه در ظرف پذیرایی ایرانی‌ها جایی ندارد، اما با قیمت‌های بالا، تبدیل به خشکبار قشر مرفه شده است. البته قیمت بالای چلغوز، بسته به کیفیت و تازگی چلغوز دارد و می‌تواند کمی بالا یا پایین‌تر هم باشد. دلیل گرانی چلغوز، وارداتی بودن آن است. چلغوز از نوعی کاج که بومی هیمالیا، پاکستان و افغانستان است به دست می‌آید و به جز قیمت بالایش، پروتئین، فیبر، آنتی اکسیدان، پتاسیم، ویتامین E، چربی و انرژی بالایی هم دارد. روغن چلغوز خاصیت روغن زیتون را دارد و به عملکرد بهتر قلب و کبد کمک می‌کند.
این را هم بدانید اکنون در بسیاری از استان‌های کشورمان چلغوز ناشناخته بوده و کمتر به فروش می‌رسد. حال اگر وسوسه شده‌اید که مزه این مغز پرچرب را امتحان کنید، اگر به مشهد سفر کردید، آن را از آجیل‌فروشی‌های معتبر خریداری کنید.
