سفرارزان ؛ وعده ای که سالهاست  با طرح های غیرعملی دست نیافتنی شده است

میل انباشته سفر و شوق دیدار با اقوام و آشنایان و دوستان پس از دوسال خانه نشینی ناشی از شیوع بیماری کرونا موجی سنگین از سفر را در نوروز 1401 رقم زد.

نویسنده : هما حاصلی

توریسم آنلاین :  انبوه سفرهای نوروزی صرف نظر از شرایط خاص دو سال گذشته اتفاق تازه و عجیبی نبوده و  آنچنان که متولیان گردشگری کشور این روزها مدعی آن هستند دستاورد مدیریت ،طرح ها و برنامه های تخصصی و هوشمندانه وزارتخانه میراث فرهنگی وگردشگری و ستاد هماهنگی خدمات سفر هم نیست.

ایرانی ها طبق معمول سالیان مدید ،امسال هم وبندیل سفر بستند، به جاده ها زدند و درصد قابل توجهی از آنها یا درخانه بستگان اقامت کردند یا درچادرهای مسافرتی و اقامتگاههای نامناسب.

درچنین سفرهایی آنها تا جای ممکن خورد و خوراک را هم با خود می برند تا به حداقل خرید در شهرهای مقصد مجبور شوند ،گذشته از اینکه در گفتگو با آنها اکثرا از گرانی و چند برابر شدن قیمت ها درمقاصد گردشگری عصبانی هستند.

آن روی سکه سونامی سفرهای نوروزی

سونامی سفر و شلوغی شهرها گرچه پس از دو سال قرنطینه هیجان و شوق مضاعف دارد (آنچنان که من تنها به عنوان شهروند شهری گردشگر پذیر در اولین مواجهه با گردشگران نوروزی در تعطیلات امسال اشک شوق ریختم ) اما انتظار صنعت گردشگری کشور از متولیان ، تدبیر در توسعه گردشگری پایدار و هدایت بازار سفر است چرا که سونامی سفرهای نوروزی عملا جز انباشت زباله در شهرها و طبیعت ، شلوغی و کلافگی شهروندان در ترافیک خیابان های منتهی به اماکن گردشگری ، خستگی ناشی از شب مانی درچادر، ساعت ها نشستن در خودرو و رانندگی های طولانی ، عدد فاجعه بار جانباختگان و مصدومان سفرهای نوروزی آورده ای در خور این حجم سفر برای صنعت نیمه جان گردشگری ندارد.

سفر با کیفیت ،اقامت در اماکنی در شان مردم ایران  و سفری بی دغدغه و مطلوب حق همه است ؛ درحالیکه اکنون  سفر حتی با کیفیت نازلی که از آن سخن رفت هم در استطاعت شمار  زیادی از خانوارهای ایرانی نیست.

سفر ارزان و طرح هایی که به جایی نرسید

درچند روزگذشته معاون اول رئیس‌جمهور با حضور در ستاد مرکزی هماهنگی خدمات سفرگفت : دولت با جدیت به دنبال برنامه‌ریزی برای انجام «سفر ارزان» است که در این زمینه طرح‌های پیشنهادی وزارت میراث برای حل این موضوع در دست بررسی است.

طبق اعلام مرکزپژوهشهای مجلس حدود ۴۰درصد مردم ایران اصلا به سفر نمی‌روند و همچنین ۳۰درصد کارمندان باتوجه به شرایط اقتصادی و نبود تعطیلات کافی فرصت رفتن به سفر را ندارند.

با این اوصاف ارزان سازی سفر مهم ترین اصل برای رونق این صنعت و ایجاد نشاط و امید بین مردم است.

در سال های اخیر در دوره های مختلف، مسئولان وقت میراث فرهنگی طرح هایی مثل «سفرکارت »و «سفر اقساطی »را برای ارزان سازی سفرمطرح کردند که یا نصف و نیمه اجرا شد یا هرگز به اجرا نرسید.

طرح سفرکارت ملی در دهه ۸۰ توسط مسئولان سازمان میراث فرهنگی ارائه و تعریف شد وحتی چند سال هم درگیر و دار اجرای آن بودند اما در نهایت شکست خورد. طرح سفر کارت ملی عنوان طرحی بود که سازمان میراث فرهنگی برای قسطی کردن سفرها اجرا کرد و سردرگمی ها و اجرای نامناسب موجب شد تا هرگز کارکردی نداشته باشد.

ولی تیموری معاون سابق گردشگری وزارت میراث فرهنگی نیز طرح تسهیلات 5 تا 50 میلیونی سفر به مناطق کمتر توسعه یافته داخل کشور را ارائه کرد تا مردم به سفر بروند و بعد اقساط آن را بپردازند.

در همان دوران محمدرضا رستمی معاون فرهنگی، گردشگری و صنایع خلاق دبیرخانه شورای‌عالی مناطق آزاد نیز طرح «کاما» را برای رونق سفر به مناطق آزاد ارائه داد که به موجب آن کارمندان دولت به عنوان گروه اول با دریافت  کارت کاما ودریافت تسهیلات تا میزان ۲۰۰ میلیون ریال با کارمزد ۴ درصد و باز پرداخت یک ساله تا ۱۸ ماهه به مناطق آزاد سفر کنند.

طرحی که قرار بود کم کم به اقشار دیگر هم عرضه شود اما هرگز به این مرحله نرسید. چون سفرهایی با  پروازهای گران و نرخ بالای هتل و خدمات اندک مجتمع های بین راهی و غیره و بدترازهمه  تا ماهها بدهکار شدن مسافر، قطعا پیشنهاد جذابی برای سفر نبوده و نیست.

طرح سفر ارزان در دوره ضرغامی به کجا می کشد؟

ضرغامی وزیر میراث فرهنگی دولت سیزدهم  نیز از ابتدای مسئولیت خود در این وزارتخانه با تاکید بر اینکه سفرحق همه مردم است ، بارها بحث سفرهایی دراستطاعت همه خانوارها را مطرح کرده است اما ارزان سازی سفر بدون ارائه راهکار مناسب و بی توجهی به ریشه‌ علمی و دقیق مشکلات گردشگری ایران به جایی نخواهد رسید و مثل طرح های پیشین  شکست خورده و در حد شعار و وعده باقی خواهد ماند.

در این میان پیش از هرچیز وزارت میراث فرهنگی باید در خصوص تعیین تکلیف طرح دو روزه شدن تعطیلات آخر هفته پافشاری کند.

طرحی که امتحان خود را در کشورهای جهان پس داده و فرصت سفر به مقاصد مختلف کشوررا ایجاد و از سفرهای تهاجمی به مناطق خاص در تعطیلات مناسبتی و چندبرابر شدن نرخ خدمات گردشگری  جلوگیری خواهد کرد.

توزیع مکانی و زمانی سفر راهکار ارزانی سفر

مطمئنا توزیع زمانی و مکانی سفردر تمام ایام سال فرصت افزایش عرضه  را برای صاحبان کسب و کارهای گردشگری  فراهم خواهد کرد و فضای رقابتی برای ارتقا کیفیت خدمات  را در بر خواهد داشت ضمن آنکه برای بخش خصوصی امکان ارائه پکیج های متنوع سفر متناسب با استطاعت خانوارها را ایجاد می کند.

از آن سو ورود گردشگر به مقاصد کمتر شناخته شده الزام به ایجاد تاسیسات گردشگری را فراهم کرده و پای سرمایه گذاران را  به این مناطق باز می کند.

بهرحال تا زمانی که تعطیلات چند روزه به نوروز و چند مناسبت خاص بسنده شود و تاسیسات گردشگری تنها در همین ایام مشتری داشته باشند ازدحام ،نرخ بالا و کیفیت پایین مشخصه های ناگزیر و آزارهنده گردشگری خواهد بود ضمن آنکه اقشار فرودست جامعه هرگز نخواهند توانست سفر را وارد سبد خانوارشان کنند.