امروز آبانگان است

توریسم آنلاین: به شکرانه آب و ستایش «آناهیتا» ایزدبانوی آب‌های روان ایرانیان باستان در روز دهم آبان ماه جشن آبانگان برگزار می کردند.

به گزارش توریسم آنلاین ، جشن آبانگان از جشن‌های دوازده‌گانه ایران باستان به شمار می‌آید که در روز دهم آبان (آبان روز از آبان ماه) برگزار می‌شود. این جشن در نکوداشت «آناهیتا» فرشته موکل بر آب پدید آمد که ایزدبانویی بسیار برجسته در فرهنگ پارسی بوده است و در اعتقاد پارسیان، برف و باران و تگرگ را به فرمان اهورا مزدا بر زمین فرو می‌بارد.

در آیین ایرانیان باستان، عناصر چهارگانه (آب،‌ آتش، خاک و هوا) به‌عنوان پایه‌های نخستین زندگی، بسیار مقدس هستند و آلوده کردن آن‌ها گناهی بزرگ و نابخشودنی قلمداد می‌شود. ایرانیان ژرف‌اندیش پس از آتش، آب را مهم‌ترین عنصر حیات دانسته و حتی در آب روان، خود را شست‌وشو نمی‌دادند تا به ناپاکی آلوده‌اش نسازند.

جشن آبانگان نیز فرصتی برای یادآوری ارزش آب به‌عنوان مایه حیات و آبادانی و برکت است و سپس، شکرگزاری از این نعمت به درگاه آفریدگار،‌ تا آب فراوان بفرستد و از آن نگهداری کند. این جشن در کنار جوی‌ها و نهر‌ها و قنات‌ها برگزار می‌شود و چون دیگر آیین‌های ایرانیان،‌ نیایش و ستایش پرودگار با گردهمایی مردم، شادی و تفریح و دستگیری از نیازمندان همراه است.

پارسیان و به‌ویژه زنان و دختران، در جشن آبانگان در کنار نهر‌ها و رود‌ها و قنات‌ها گرد هم می‌آیند و ضمن گرامیداشت ایزدبانوی آب‌های روان، به ستایش اهورامزدا می‌پردازند و از وی طلب آب فراوان و نگهداری از آب‌های موجود را دارند. پس از نیایش و خواندن «اوستای آب‌زور» که به آب و آبان وابسته است، جشن و سرور و شادمانی آغاز می‌شود.

ایرانیان باستان آب را دومین عنصر مقدس پس از آتش و یکی از پایه‌های نخست زندگی می‌دانستند که مظهر پاکی بود و آلوده کردن آن گناهی نابخشودنی به حساب می‌آمد.در ایران پیش از اسلام و آیین‌های دین زرتشت، آب را دومین آفریده از آفریدگان هفت‌گانه و در کنار آتش،‌ خاک و هوا از پایه‌های نخست زندگی می‌دانستند. این عنصر گران‌بها و ارزشمند هستی را پس از آتش، مقدس‌ترین عنصر آفرینش نیز معرفی می‌کنند. بر این اساس، آب مظهر پاکی است که هرگز نباید به پلیدی‌ها آلوده گردد. در باور نیاکان ایران زمین، دو فرشته به نام‌های اپام نپات (Apam napat) و آناهیتا (Anahita) که در فارسی آناهید یا ناهید نیز نامیده می‌شود، وظیفه پاسداری از آب را بر عهده دارند.

آناهیتا ایزدی محبوب نزد ایرانیان بود و معابد بسیاری برای وی برپا می‌کردند که عمدتا در همسایگی آب روان قرار داشت. معابد همدان،‌ شوش و کنگاور، از مجلل‌ترین معابد آناهیتا به شمار می‌آید که در این میان، معبد آناهیتا در کنگاور را دومین بنای سنگی باستانی ایران پس از تخت جمشید معرفی می‌کنند.در اعتقاد ایرانیان باستان «آناهیتا» ایزدبانوی آب‌های روان، زنی خوش چهره و بلند بالا است که در بلندترین طبقه آسمان جای دارد و به فرمان اهورامزدا، برف و باران و تگرگ را بر زمین فرو می‌بارد.

جایگاه او در بلندترین طبقه آسمان است و به فرمان اهورا مزدا و از فراز ابرهای آسمان، باران و برف و تگرگ را فرو می‌بارد. گفته می‌شود ایزدبانوی آب‌ها بر کرانه هر دریاچه‌ای، خانه‌ای آراسته با ۱۰۰ پنجره درخشان و ۱۰۰۰ ستون خوش‌تراش دارد.در فرهنگ کهن ایران زمین نیز آب مظهر حیات، پاکی،‌ برکت، روشنی و آبادانی است. گذشتن از آب در فرهنگ باستانی ایرانیان به‌معنای تولدی تازه بود و اغلب قهرمانان پیش از موفقیت آن را انجام می‌دادند.

«استرابون» مورخ و جغرافی‌دان یونان نیز بر این سخنان صحه می‌گذارد: ایرانیان در آب جارى خود را شست‌وشو نمى‌دهند. زمانى که ایرانیان به دریاچه یا رود یا چشمه‌اى مى‌رسند، گودال‌هاى بزرگ کنده و قربانى در کنار آن مى‌کشند و سخت پرواى آن دارند که هرگز خون به آب نیامیزد، چون این کار سبب آلودگى آب خواهد شد. در آن لاشه و مردار نمى‌اندازند و عموما آنچه ناپاکى است در آن نمى‌ریزند.

بر این اساس مردمان نیک‌اندیش دیار پارس، همواره قداست و پاکی آب را حفظ کرده و هیچ‌گاه آن را آلوده نمی‌کردند. از سویی دیگر نیز هرگز آبی را که ویژگی سه‌گانه‌اش یعنی رنگ،‌ بو و مزه آن تغییر کرده بود،‌ برای شست‌وشو و آشامیدن به کار نمی‌بردند.تمام این توجهات و ارزشمندی آب برای ایرانیان باستان، فلسفه جشنی شد که نامش را آبانگان گذاشته‌اند. آنان دهمین روز ماه و هشتمین ماه سال را در تقویم خورشیدی «آبان» نامگذاری کردند که از ترکیب دو کلمه «آب و ان» تشکیل شده و به‌معنای «آب‌ها» یا «هنگام آب» به کار می‌رود.

از دیگر آیین‌های مخصوص جشن آبانگان اختصاص این روز به مردان یا زنان بود. اگر در این روز باران می‌بارید،‌ آبانگان به مردان تعلق می‌گرفت و آن‌ها تن و جانشان را در آب شست‌وشو می‌دادند. چنانچه این روز بدون بارش باران طی می‌شد،‌ آبانگان را زنانه می‌دانستند و آن‌ها درون آب می‌رفتند.