در کمتر جایی می‌توان در یک طبیعت‌گردی ناب، به فاصله اندکی از تالاب‌ها، به چشمه‌سارها، دریاچه‌ها و جنگل‌های سرشار از درختان بلوط رسید که چهارفصل سال را در یک روز به تماشا می‌گذارند!
توریسم آنلاین: شاید در کمتر جایی بتوان به فاصله چند کیلومتری تالاب‌های منطقه گرمسیر پلدختر، به رشته کوههای پربرف اشترانکوه و تونل برفی ازنا رسید؛ اقلیم چهارفصل لرستان فرصتی است برای یک طبیعت گردی ناب برای گردشگران و صعود به ارتفاعات بسیار زیبای آن، برای کوهنوردان ماجراجو!
لرستان، نگین سرسبز و زیبای زاگرس را شاید بتوان یگانه دیار بهشت‌وار و طبیعت بکر ایران زمین نامید که با چشم‌اندازی بی‌بدیل از زیبایی‌های طبیعت، در میان رشته کوههای سر به فلک کشیده زاگرس آرمیده است؛ سرزمینی زیبا با آب و هوای دلپذیر و محصور درکوههای مرتفع و صعب العبورِ اشترانکوهِ سرافراز با 4 هزار و 150 متر ارتفاع که بلندترین نقطه استان لرستان است.
در فصل زمستان هنگامی که در شمال لرستان برف و کولاک در حال باریدن است، قسمتهای جنوبی لرستان دارای آب و هوایی مطبوع وبهاری است. بخش‌های غربی این استان مانند سفید کوه نسبت به قسمتهای شرقی، یعنی دورود و الیگودرز نزولات جوی بیشتری دارد.
تنوع آب وهوایی در شهر های لرستان به گونه‌ای است که خرم آباد، از اعتدال زمستانی و گرمای تابستانی، بروجرد از سرمای زمستانی واعتدال تابستانی و الیگودرز از آب وهوای بسیار سرد در زمستان و معتدل در تابستان برخوردار است که این امر موجب شده است که به یقین، لرستان را سرزمین چهار فصل ایران بنامند.
جاذبه‌های رنگین!
ازجمله مواهب طبیعی و اکوتوریستی لرستان، وجود چشمه‌ها و سراب‌های متعدد در سطح شهرستان‌های مختلف این استان است. اطراف بسیاری از این چشمه‌ها و سراب‌ها، سرشار از پوشش گیاهی نادری است که بهار و تابستان، لرستان را به گلزار بزرگی از گلهای زیبا و خوش رنگ تبدیل می‌کند.
در واقع، لرستان را می‌توان سرزمین کوههای سربه فلک کشیده، رودخانه‌های خروشان و آبشارهای سحرانگیز، دشت‌های بهشتی، دریاچه‌های منحصر به فرد، تالاب‌های بکر و جنگل‌های انبوه بلوط نامید؛ سرزمینی که با جاذبه‌های هفت رنگ آذین شده و یک خطه ناب از طبیعت بهشت‌وار ایران را در خود جای داده است.
سفر به ارتفاعات ایران و صعود به «اشترانکوه»، دنیایی از زیبایی‌های طبیعت بکر ایران را به رویمان می‌گشاید که در دشت و دمن، دست‌یافتنی نیست، بنابراین کوله‌باری می‌خواهد جمع و جور و تا حد امکان سبک و در عین حال، مفید و مناسب.
این سفر و این کوهنوردی، برنامه‌ریزی می‌خواهد و تجربه و اشتیاق فراوان. اگر شیفته‌اش نباشی، به احتمال زیاد در نیمه راه ماندن است و سفری نیست که یک‌نفره بودن را بپذیرد. بایستی با جمع باشی و تابع کسی به عنوان سرپرست. حداقل تعداد برای این گونه سفرها، 3 نفر است، آن هم برای مسیرها و مناطق نزدیک که برنامه‌ای یک‌روزه باشد، وگرنه بیش از 5 نفر توصیه می‌شود، چراکه احتیاط و استفاده از تجربیات دیگران در این قبیل از سفرها، شرط اول است.
در قرارگاه کوهنوردان:
شهرستان دورود لرستان را همه می‌شناسند؛ آن را که بیابیم به سمت شهرستان ازنا به حرکت خود ادامه می‌دهیم و حدود 30 کیلومتری شهرستان دورود، به روستای دربند که سمت راست جاده دورود ـ ازنا قرار دارد، به روستای «تیان» یا «تیون» می‌رسیم که قرارگاه کوهنوردانی است که قصد صعود به یکی از قله‌های اشترانکوه را دارند.
پس از این روستا، با طی مسیر نیمه‌سنگین 3 ساعته، به جان‌پناه «گل‌گل» که در ارتفاع 2750 متری در نزدیکی چشمه معروف «گل‌گل» قرار دارد، می‌رسیم. بهترین حالت از نظر زمانی برای این مسیر، این است که بعدازظهر از «تیان» حرکت کرده، شب به اولین جان‌پناه برسیم تا پس از استراحت شبانه در جان‌پناه «گل‌گل»، صبح خیلی زود، به سمت بالا و جان‌پناه «چال‌کبود» حرکت کنیم. در این مسیر باید گردنه معروف «گرده ماهی» را رد کنیم که حدود 30 تا 45 دقیقه بعد از حرکت، به شیب تندی با همین نام می‌رسیم که البته شیب تند و نفسگیری دارد و انتهای آن به ابتدای «چال کبود» می‌رسد.
برفراز «چال کبود»:
با احتساب دو ساعت حرکت روی این گرده و استراحتی کوتاه در حد ده دقیقه، پس از حدود دو ساعت و نیم وارد دره قوسی شکل «چال کبود» می‌شویم که جان‌پناه «چال‌کبود» در ارتفاع 3650 متری آن واقع است و ابهت و عظمت کوه و یخچال‌های آن بیشتر خودنمایی می‌کند. چال‌کبود، جان‌پناهی فلزی به رنگ نارنجی است که ظرفیت 10 تا 15 نفر را دارد.
با احتساب نیم ساعت استراحت در این جان‌پناه، حدود دو ساعت و نیم دیگر برای صعود به قله «سن‌بران» که بلندترین قله از مجموعه هشت قله بالای 4000 متری اشترانکوه است، وقت لازم داریم و همه این زمان‌ها برای وقتی است که آمادگی جسمانی خوبی داشته و حرکت آهسته هم نداشته باشیم.
در میانه نگین اشترانکوه:
عبور از یال‌های پر از برف و یخچال‌های طبیعی به سمت صخره‌های تیز و بران، مسیری است که بایستی برای رسیدن به قله «سن‌بران» طی شود. در صورت نبودن مه غلیظ، شاهد یکی از بدیع‌ترین و کمیاب‌ترین مناظر طبیعی، یعنی دریاچه گهر خواهید بود که بین کوههای اشترانکوه همچون نگین می‌درخشد و حدود 100 متر پایین‌تر از قله «سن‌بران» قرار دارد. گفتنی است، قله‌های هشت‌گانه بالای 4000 متر که مانند شتر به هم متصل هستند، دلیل نامیدن این رشته کوه به «شترکوه» یا «اشترانکوه» است و به دلیل وجود سنگ‌های بران و تیز، بلندترین قله آن را در گویش محلی «سن‌بران» یا همان «سنگ بران» نامیده‌اند. همچنین سال 1310 گروه کوهنوردی لهستانی و چند سال بعد، کوهنوردان آلمانی با دیدن کوههای اشترانکوه، نام آلپ ایران را بر این قله‌ها نهادند.
برای بازگشت اگر نخواهیم به سمت دریاچه گهر برویم، همان مسیر رفته را بازمی‌گردیم که با وقت ناهار، حدود 12 ساعت کوهپیمایی برای بازگشت به روستای «تیان» لازم است.
کوهنوردی در قلل برفی:
لرستان، سرزمینی کوهستانی است و کوهها نیمی از مساحت آن را دربرگرفته‌اند. در این استان، 35 قله با ارتفاع بیش از 3 هزار متر وجود دارد. مرتفع ترین قلل استان لرستان در ناحیه شرقی و جنوب شرقی این استان واقع شده است و اشترانکوه، با حدود 4 هزار و 50 متر ارتفاع، از شمال غربی به جنوب شرقی امتداد یافته و دارای قلل متعدد است.
مسیری شن اسکی و پر برف:
پس از جان‌پناه اول، مسیر به دو قسمت تقسیم می‌شود. از سمت راست جان‌پناه، مسیر قله «گل‌گل» و از سمت چپ آن، مسیر قله «سن‌بران» در پیش است؛ هر دو قله دارای مسیرهای سنگلاخی است. کسانی که قصد دارند پس از صعود به قله، عازم دریاچه گهر شوند، باید از قیفی که بین دو قله «گل‌گل» و «سن‌بران» است، به سمت دریاچه حرکت کنند که معمولاً از قله «گل‌گل» نزدیک‌تر است. بعد از صعود قله، به سمت قیف از مسیر خط‌الراس حرکت کرده و در زمان فرود باید کاملاً مراقب بود، چرا که این مسیر کاملا برفی یا شن اسکی است. زمان مناسب برای فرود از این قیف، در روزهای گرم سال است. قیف در بیشتر فصول سال برفی است و حرکت روی آن نیاز به وسایل فنی (کرامپون ـ کلنگ ـ طناب) دارد. قله‌های اشترانکوه به صورت قوس‌هایی است که در منتهی‌الیه هر قوس آن، برفچال یا یخچال بزرگی حد فاصل دو قله مهم قرار گرفته است. از مهم‌ترین این یخچال‌ها، «چال‌کبود» است که در‌حد فاصل بین دو قله گل‌گل و سن‌بران قرار دارد
هشدار!
زمان و فصل این سفر بسیار مهم است. در اردیبهشت احتمال برخورد با باد و بوران و مه غلیظ بسیار زیاد است، اما لذت خاصی هم دارد. در عین حال، حتماً از آمادگی جسمانی خود مطمئن شوید و از قبل، تمرینات یا صعودهایی برای آمادگی بیشتر داشته باشید که البته این آمادگی برای همه صعودها لازم است. تیم‌هایی که از شهرستان‌های اطراف یا دیگر استان‌ها می‌آیند، با احتساب مسیر رفت و برگشت تا پای کوه، باید برای 3 تا 4 روز برنامه غذایی تهیه کنند و کوله‌پشتی لازم برای برنامه‌های چندروزه این چنینی، 50 و 60 لیتر به بالاست.
تجهیزات ضروری:
با تجهیزات کامل به این سفر بروید؛ لباس گرم، کفش مناسب، بادگیر، عینک و کلاه آفتابگیر، باتوم، دستکش، لوازم شخصی، بطری آب، کرم ضدآفتاب، یک دست لباس سبک اضافه، یخ‌شکن و کیسه‌خواب، از جمله تجهیزات بدیهی و حتمی است که هر کوهنورد حرفه‌ای، حتی در صورت گرم یا خوب بودن هوا هم بایستی در برنامه‌های بیشتر از دو روزه به همراه داشته باشد، چراکه هوای کوهستان به‌سرعت تغییر می‌کند.
همراه داشتن آب اضافی در این صعود ضروری است، بویژه بعد از پناهگاه «گل‌گل» تا صعود به قله، به آب دسترسی نخواهید داشت. در عین حال، بدون آشنایی به مسیر و بدون راهنما یا سرپرست یا همراهی کسی که از قبل، مسیر را رفته باشد، وارد این راه نشوید.
چگونه برویم؟
بعد از رسیدن به یکی از شهرستان‌های دورود یا ازنا (بستگی به مسیر شما دارد) که هر دو شهرستان دارای ایستگاه راه‌آهن هستند، باید به سمت روستای «تیان» که محل شروع کوهنوردی است، حرکت کرد. این روستا بین دو شهرستان دورود و ازنا قرار دارد. بهترین زمان حرکت از روستا، ساعت 12 ظهر است. مسیر به صورت پاکوب بوده و باید تپه ماهورهای پشت سر هم را طی کرد. در مسیر پناهگاه سنگی «گل‌گل»، جوی‌های آب روان است. این پناهگاه ظرفیت حدود 30 نفر را داراست و البته پناهگاه کوچک‌تری هم در کنار این پناهگاه وجود دارد که قدیمی و قابل استفاده است.
