عاشقانه های دختران ایل در تار و پود قالی قشقایی

توریسم آنلاین : سرمه ای و لاکی ،گل گز و سفید و  طلایی و  باغ پرگل قالی هایی که  همیشه شادابند. دختران  ایل زیبایی های دشت و کوههای فراخ را می بافند ابهت و شوکت ایل را می بافند و عاشقانه ای که ذهن خلاق آنها را بر گستره قالی ها جاودانه می سازد.

به گزارش توریسم آنلاین ،قالی قشقایی یکی از مرغوب‌ترین و مشهورترین دست بافته های  ایرانی است.، فرش‌هایی که قدمتی تاریخی دارند و ثمره تلاش و نبوغ و هنر چندین صد ساله‌ی مردمان پرتلاش ایلات قشقایی است.

قالی بافی جزو مهم‌ترین صنایع دستی مردمان ایل قشقایی به‌حساب می‌آید و قالی‌های بافته شده توسط قشقایی‌ها را نیز قالی یا فرش قشقایی می‌نامیم. بافت فرش‌ قشقایی در ابتدا تنها برای استفاده شخصی خود عشایر قشقایی صورت می‌گرفت. ولی به مرور زمان و با افزایش محبوبیت این فرش در میان سایر مردم بافت فرش به‌عنوان پیشه و منبع درآمدی برای زنان عشایر قشقایی تلقی می‌شود. امروزه تولید و بافت فرش‌های قشقایی علاوه‌بر عشایر قشقایی توسط مردم روستایی یا گاها شهری نیز انجام می‌پذیرد درحالی‌که در گذشته بافندگان فرش قشقایی عمدتا زنان یا دختران عشایری بودند. به دلیل این که استان فارس مرکز اصلی سکونت ایل قشقایی است، قالی‌های قشقایی به نام‌های قالی قشقایی فارس یا قالی قشقایی شیراز نیز معروف هستند. فرش قشقایی را می‌توان یکی از مشهورترین و خاص‌ترین فرش‌های دست‌ باف ایرانی برشمرد.

مشخصات قالی قشقایی

فرش‌های‌ قشقایی ‌مانند سایر فرش های دستباف مناطق خصوصیات و ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود را دارند. ویژگی‌های فرش قشقایی به‌عنوان شناسه‌ و شاخصه‌ای برای فرش‌های قشقایی سبب تمایز آن‌ها از سایر فرش‌ها می‌شود.

عشایر قشقایی برای تار و پود فرش‌و قالیچه‌قشقایی اغلب از نخ‌ها و خامه‌های پشمی دستریس استفاده کنند. در بیشتر نمونه‌های شهری و روستایی فرش قشقایی به سبب کمیاب بودن پشم در آن نواحی یا تمایل به ظرافت هرچه بیشتر فرش، معمولا از نخ‌های پنبه‌ای یا ابریشمی در تار و پود و نیز بافت فرش و قالیچه قشقایی استفاده می‌کنند.

    شیوه رنگرزی قالی قشقایی

رنگرزی نخ‌ها یا خامه‌های مورد استفاده در فرش‌های قشقایی به‌ویژه در میان ایلات قشقایی عموما به‌شیوه سنتی انجام می‌گیرد. در نواحی مختلف استان فارس برای رنگرزی فرش‌های قشقایی اغلب از رنگ‌های طبیعی و گیاهی استفاده می‌کنند و استفاده از رنگ‌های مصنوعی بندرت دیده می‌شود. اگرچه استفاده از رنگ‌های طبیعی در مقایسه با رنگ‌های شیمیایی مستلزم هزینه‌های بیشتری است ولی رنگ‌های طبیعی دارای مزایای ارزنده‌ای از قبیل شفافیت، ماندگاری زیاد، مقاومت و پایداری در برابر نور و آب و… هستند.

    نقشه قالی قشقایی

یکی از نکات حیرت انگیز و قابل توجه در مورد قالی‌ و قالیچه‌های قشقایی این است که بافندگان اغلب از روش ذهنی بافی در بافت قالی بهره می‌گرفته‌اند. به عبارت ساده‌تر یعنی این‌که زنان عشایری برای بافت قالی‌های قشقایی به جای استفاده از نقشه‌قالی، از طرح‌ها و نقوش رایج محلی و سنتی ‌به شکل تغییر یافته‌تر (با توجه‌به علایق و مهارت هر شخص) استفاده می‌کردند.

اگرچه امروزه نیز اغلب فرش‌هایی که توسط عشایر تولید می‌شوند به روش ذهنی بافی و از روی آموخته‌ها و علایق خود بافنده فرش بافته می‌شوند، ولی با صنایع دستی ایرانی

توجه‌ به تولید فرش و قالیچه قشقایی توسط برخی روستاییان و شهرنشینان و نیز تجارت این کالای باارزش امروزه بیشتر قالی‌های قشقایی از روی نقشه‌قالی بافته می‌شوند.

از مشهورترین نقش و نگارهای فرش قشقایی می‌توان به کله اسبی، ترمه گل، شاه پسند، محرمات و… اشاره کرد. طرح‌ها و نقش‌ونگارهایی که در قالیچه قشقایی به‌کار برده می‌شوند به دو گروه اصلی و مجزا از هم طرح و نقش سنتی و طرح و نقش منظم تقسیم می‌شوند.

    طرح و نقش‌های سنتی

نقش و نگارهایی هستند که معمولا به روش ذهنی بافی بافته شده و از رعایت نظم و همچنین قرینه سازی اجتناب می‌شود. نقش‌های سنتی چارچوب و ساختاری هندسی دارند یعنی طرح‌هایی راست و شکسته هستند.

    طرح و نقش‌های منظم

نقش و نگارهایی هستند که به کمک نقشه بافته شده و خود به شش دسته نقش‌های ناظم، محرمات، ماهی درهم، بته‌ای، گیاهی و افشان تقسیم‌بندی می‌شوند.

عبدالله احراری، عضو انجمن علمی فرش ایران درباره قالی های قشقایی می گوید:  دست‌بافته‌های قشقایی اعم از قالی‌ها و گبه‌های متنوع قشقایی در بازار داخلی و خارجی از استقبال بسیار خوبی برخوردار است. دست‌بافته‌های این منطقه در بازار اروپایی جایگاه خاصی دارد و داخل کشور نیز بسیار مورد استقبال مردم قرار می‌گیرد.

احراری بازار شیراز و بازار تهران را مهم‌ترین بازارهای داخلی فروش فرش قشقایی معرفی کرد و ادامه داد: البته در سایر کلان‌ شهرهای ایران و تمام فروشگاه‌ها می‌توان فرش‌ها و قالی‌های قشقایی را دید.