توریسم آنلاین: پُل کلهر را در استان لرستان باید دید. در شهر ملاوی، در شهرستان پُل دختر و در بخشی که به آن معمولان می‌گویند. این سازه نزدیک به 60 کیلومتر از شهر ملاوی دور است و بر روی رود کشکان ساخته شده و نزدیک به روستای مملو و تنگه‌ی شمالی آن است. از آن تنگه راهی هست که به طرهان، از بخش‌های شهرستان کوهدشت، راه می‌بَرد.
در گویش لُری به بُز کوهی «کَل» گفته می‌شود. هنگامی که این جانور خوش‌خُرام از کوه پایین می‌آید بومی‌ها رفتار او را که بسیار تماشایی هم هست، «هُر» می‌نامند. پل کلهر (کَلَه هُر) در میان کوه‌ها پی افکنده شده است. پس کلهر به معنای جایی ست که بزهای کوهی را می‌توان دید که از کوه سرازیر می‌شوند. این نام‌گذاری نشان از هماهنگی زندگی مردمان کوهستان‌نشین با زیست‌بوم دارد. در آنجا، زندگی و بایسته‌های آن درهم گره خورده‌اند و نام‌هایشان نیز گواه آن آمیختگی‌هاست.
نشانه‌های سازه‌ای پل کلهر باستان‌شناسان را بی‌گمان (:مطمئن) کرده است که بنای آغازین آن در روزگاران دور تاریخی، شاید در زمان هخامنشیان، یا به گمانی دیگر در زمان شهریاری ساسانیان، ساخته شده است. در سده‌ی چهارم ، فرمانروایی از خاندان حسنویه به نام بدر که بر بخش‌های گسترده‌ای از قلمرو مردمان زاگرس‌نشین فرمان می‌راند، پل کلهر را بازسازی کرد.
در دو سوی باختر و خاور پل یاد شده، دو سنگ‌نبشته (:کتیبه) هست که به خط کوفی و به زبان تازی نوشته شده‌اند. یکی از سنگ‌نبشته‌ها، همان که در بخش خاوری پل دیده می‌شد، در زمان پهلوی دوم و در هنگام راه‌سازی و حفر تونل، شکسته شد و از میان رفت. این سنگ‌نبشته درست به مانند سنگ‌نبشته‌ی بخش باختری پل بود. در سنگ‌نگاره‌ی نخست به تاریخ بازسازی پل کلهر در زمان بدرِ حسنویه اشاره شده و آن را در سال 374 مهی رقم زده است. برگردان سنگ‌نبشته‌ی تازی پل کلهر چنین است: «به نام خداوند بخشنده‌ی مهربان. این چیزی است که امیر بزرگ، بدر پسر حسنویه، که خداوند زندگانی‌اش را پُربهره کند، برای خشنودی خداوند، دستور به ساخت آن داد، به سال 374. باشد که خداوند پاداش نیک ارزانی او کند».
درازای پل کلهر (کله هر) نزدیک به 150 متر است. در ساخت آن از سنگ و آجر استفاده کرده‌اند و آهک آمیخته با خاکستر، یا همان ساروج را بدان افزوده‌اند تا سنگ‌ها چفت و بست محکمی پیدا کند.
پایه‌های پل کلهر بیضی شکل است. از همه دیدنی‌تر رنگ سرخ پایه‌های سازه است. رنگی بودن پایه‌ها به سبب ترکیب مصالح با گونه‌ای از گیاه آن گستره است که بومی‌ها به آن «تره» می‌گویند. تره سرخ‌رنگ است و سنگ‌ها و شن‌های آنجا را به رنگ خود درآورده است. اندازه‌ی هر پایه‌ی پل اندکی بیش از 10 متر در 15 متر است. پنج متر از هر کدام از پایه‌ها با سنگ‌های تراش‌خورده بالا آمده است. از دیدنی‌های پایه‌های پل کلهر، سکوهایی است که در درون دو پایه‌ی اصلی ساخته شده‌اند. هر سکو 12 پله دارد. سازه‌شناسان به‌درستی نمی‌دانند که کاربرد سکوها و پله‌های آن چیست؟ شاید گونه‌ای پشت‌بند بوده است. پشت‌بندها برای آن ساخته می‌شدند تا از ریزش دیواره‌ی سازه جلوگیری کنند.
دو سوی پل کلهر چشم‌اندازی دارد که از هر سو بنگریم کوه‌های لهور را برابر خود می‌بینیم. می‌توان تصور کرد که پیرامون این پل کهن، تا چه اندازه زیبا و چه‌بسا اندکی دلهره‌آور می‌تواند باشد. این را باید از خاورشناسانی پرسید که در یک سده پیش پل کلهر را دیده‌اند و یادداشت‌های بسیاری درباره‌ی آن نگاشته‌اند.
یکی از آن مسافران اروپایی، سِر آرنولد ویلسون است، همان افسر انگلیسی که در سال‌های آغازین سده‌ی بیستم میلادی در آن گستره جولان می‌داد و در کشف نخستین چاه نفت ایران در مسجد سلیمان نقش داشت. ویلسون از شمار نخستین اروپاییانی بود که به اهمیت و ارزش پل کلهر پی بُرد و درباره‌ی آن نوشته‌هایی به‌جا گذاشت.
به همان گونه، ارنست هرتسفلد، باستان‌شناس آلمانی، در سفر رضاشاه به لرستان، در سال 1307 خورشیدی همراه او شد و پل کلهر را از نزدیک دید و یادداشت‌ها و نقشه‌هایی از آن فراهم آورد و آگاهی‌های بسیار ارزشمندی از این سازه به دست داد. طرح‌های سردستی هرتسفلد هنوز هم وجود دارد و از ارزش تاریخی برخوردار است.
از ایرانیانی که درباره‌ی پل کلهر پژوهش‌های دامنه‌داری کرده‌اند، زنده‌یاد حمید ایزدپناه، تاریخ‌شناس برجسته‌ی لرستانی (درگذشته به سال 1392)می‌توان نام برد. بسیاری از آگاهی‌های دیگران درباره‌ی پل تاریخی کلهر، برگرفته از نوشته‌های اوست.
پل کلهر پابرجا و استوار بود تا آنکه در سیل ویرانگر فروردین‌ماه 1398 آسیب‌های بسیاری دید و نیاز به مرمت و بازسازی پیدا کرد. در آن رخداد، طغیان رودخانه‌ی کشکان و افزایش ناگهانی آب، پل کلهر را در آستانه‌ی ویرانی قرار داد. اگر این رویداد ناخوشایند پیش می‌آمد نه تنها پل کلهر به تمامی ویران می‌شد، بلکه بخش گسترده‌ای از شهر معمولان نیز به زیر آب می‌رفت و پیوند روستاهای آن گستره بُریده می‌شد. خوشبختانه پل کلهر در برابر طغیان رودخانه پایداری کرد و فرونریخت. چندی پس از آن بازسازی‌های کوتاه مدت آغاز شد و در تیرماه امسال مرمت‌های پایه‌ای‌تر به پایان رسید (خبرگزاری ایرنا). در این بازنده‌سازی، تاق شمالی پل که بیشترین آسیب را دیده بود، بازسازی شد.
پل کلهر که در بهمن‌ماه 1378 خورشیدی، در شمار آثار ملی ایران ثبت شده است، افزون‌بر این که شاهکاری از هنر پل‌سازی ایرانیان باید دانسته شود، ارزش مکانی بسیاری نیز دارد و راه دست‌کند کلهر را شکل می‌دهد و هویت می‌بخشد.
