این روزها در هوای گرم ماه پایانی تابستان، برداشت انجیر از بزرگترین انجیرستان دیم جهان در استهبانات فارس آغاز شده است. سطح زیرکشت انجیر در شهرستان استهبان بیش از 23 هزار هکتار است.
توریسم آنلاین: انجیر خشک استهبان علاوه بر مصارف داخل کشور به کشورهای چین، هند، مالزی، ارمنستان و تاجیکستان و کشورهای اروپایی و حوزه خلیج فارس هم صادر می‌شود. در گذشته، نام این شهر اصطهبانات بوده‌است که در آبان ۱۳۵۳ خورشیدی به نام کنونی آن، یعنی استهبان تغییر کرده‌است. استهبان به نامهای دیگری مانند اصبهبذات؛ اصطبهان؛ اصطهبانات؛ استنبات، سَوُنات، صابونات و استهبان نیز خوانده شده است.
استهبان در 190 کیلومتری شیراز قرار دارد، شهری سرسبز و آرام با ساختمان‌هایی که طعنه به ساختمان‌های تهران و اصفهان می‌زنند. در سالیان قبل روستای «گرده» در حوالی استهبان با فروش انجیر، پردرآمدترین روستای ایران شد، میوه‌ای که قیمت آن طعنه به پسته می‌زند.
ساخت ظروف سفالی لعابدار و ظریف و کاشی‌های رنگارنگ، مهم‌ترین صنعت دستی شهرستان استهبان است. فرش‌بافی هم در این منطقه بسیار رونق دارد و قالی‌هایش بیشتر توسط زنان و دختران و با نقش‌های محلی و شریعتمداری بافته می‌شوند. نمد مالی، کلاه بافی، صابون پزی و تخت گیوه سازی هم از دیگر صنایع دستی این منطقه است که برای فروش به دورترین شهرهای کشور صادر می‌شود.
جاذبه‌های طبیعی و تاریخی استهبان، یکی دوتا نیست؛ دره سبز و خرم تنگ استهبان با پوشش جنگلی و چشم اندازهای بسیار زیبا، مراتع و گلزارهای حاشیه دریاچه بختگان همراه با ماهی های آزاد و پرندگان وحشی، از چشم‌اندازهای طبیعت زیبای استهبان است که بسیار جذاب و دیدنی است.
سیمای استهبان
استهبان، کهن دیاری است در خاک گهربار فارس. اینجا مأمن مردمانی بزرگوار، نیک اندیش و ساده زیست و قناع پیشه است که همواره شعله صبر و پایداری و مهربانی را درسینه‌های خویش افروخته‌اند.
ذره ذره خاک این دیار با دست‌های نوازشگر پیرانش آشناست؛ سنگ‌هایش صدای گام‌های مردمانش را زمزمه می‌کنند و درختان انجیر و بادام و انگور دیم آن نشان از تلاش بی‌وقفه مردمانش دارد؛ آنانی که سینه کوه و دشت را شکافته و درختان مثمر غرس کرده‌اند و خاکشان به فراوانی رستنی‌ها، آرایش یافته و از چشمه سارهای بهشت نشان، مایه گرفته‌اند.
بردامنه کوه «بش»
در فاصله 3 کیلومتری جنوب استهبان و در دامنه کوه «بش»، تفرجگاهی دیدنی وجود دارد که آرامش و سکوت، زلالی آب چشمه، سایه‌سار درختان کهنسال چنار، هوای دلنشین، آوای دلکش پرندگان، عطر آویشن‌های کوهی و بوی وحشی گلهای روییده در اطراف شالیزارها، همه و همه، انسان را به آرامشی دلپذیر و نشاط انگیز دعوت می‌کنند. اینجا را باغ «جوزا» می‌گویند که بدون آن استهبان معنا نمی‌شود.
آبشار 16 پله‌ای
آبشار دست ساز و پله‌ای استهبان یکی از زیباترین آبشارهای این منطقه است که 60 سال پیش توسط یکی از معماران هنرمند آن دوران به نام «حاج حسین بنا» ساخته شده است. این آبشار دارای 16 پله است که با ریزش مداوم آبی زلال و گوارا که از چشمه سارهای ارتفاعات استهبان جاری می‌شود، زیبایی و طراوت خاصی پدید آورده است. این آبشار که در جنوب استهبان و در حاشیه یک بلوار سرسبز قرار دارد، محل استراحت مسافرانی است که از طریق این شهر عازم سیرجان و بندرعباس و کرمان و زاهدان هستند.
زیر سایه سار درختان
در گذشته‌های دور، مردم استهبان با استفاده از آب چندین چشمه که از شیب تند زمین به پایین سرازیر می‌شد، یازده آسیاب آبی تعبیه کرده بودند که خوشبختانه، هشت آسیاب همچنان سالم و پابرجا مانده‌اند، اما امروزه فقط سنگ‌های دو آسیاب می‌چرخند که آن هم به جای گندم و جو، سنگ را پودر می‌کنند و به مصرف تهیه «سفیداب» حمام می‌رسانند.
محیط اطراف این آسیاب‌ها که از سنگ و ساروج ساخته شده‌اند، در تابستان زیر سایه‌سار خنک درختان و خروش آب چشمه‌ها، آنقدر زیبا و دلپذیر می‌شود که عصرهای روز جمعه، میزبان خانواده‌هایی می‌شود که در اینجا گرد هم می‌آیند.
آتشکده ساسانی «غمپ»
در 40 کیلومتری باختر استهبان و در مسیر جاده استهبان- شیراز، در حاشیه «خرمن کوه»، منظرگاه بسیار زیبایی وجود دارد که به آن «غمپ آتشکده» می‌گویند. در واقع، «غمپ» به تالاب بسیار زیبا و دلنشینی گفته می‌شود که آب زلال و گوارایی از چشمه‌های متعددش می‌جوشد و استخر طبیعی جذابی را پدید آورده است.
در سمت چپ غمپ و درست آن سوی جاده، در رأس صخره‌ای چهارگوش و یکپارچه، گودال کوچکی قرار دارد که احتمالاً آتشکده‌ای متعلق به دوره ساسانیان بوده است که پاره‌ای از زرتشتیان پارس درآنجا سکونت داشته و آیین‌های مذهبی خود را انجام می‌داده‌اند.
درختان «مورد» که یکی از انواع درختان مورد تقدس زرتشتیان است، در سراسر این منطقه پراکنده‌اند و با این که در میان زمین‌های کشاورزی دهقانان رشد کرده‌اند، اما از بین بردن و کندن آنها را مردم استهبان جایز نمی‌دانند.
آب باریک در قلعه
در ده کیلومتری شرق استهبان و در نزدیکی جاده استهبان- نی ریز، در میان انجیرستانی معروف به «بناسک»، صخره استوانه ای شکلی قدبرافراشته که تنها راه ورود به آن، پلکان باریکی است که در سمت شمال این صخره قرار دارد. اگر در راه ورود به قلعه، مسیر پاکوب طبیعی در دل کوه پدید نیامده بود، صعود به آن توسط مردم عادی غیر ممکن بود. استحکام این قعله چنان زیاد است که ساکنان آن حتی در دو هزار سال پیش نیز در امنیت کامل زندگی می‌کرده‌اند. از آثار و بقایای به دست آمده از آن دوران، چنین برمی‌آید که مردمان روزگاران پیشین چگونه توانسته‌اند در این قلعه، از گزند عوامل طبیعی و تهاجم انسانی مصون بمانند.
جالب این است که در دامنه جنوبی قلعه دختر، آثاری از جدول کشی و استخر به جای مانده است که بدون شک آب چشمه معروف «آب باریک»را به این مکان هدایت می‌کردند و برای کشت و زرع مورد استفاده قرار می‌دادند. استحکام و عدم دسترسی آسان به این قلعه، احتمالاً پایگاه مناسبی برای مبارزین و مخالفین با حکومت وقت در طول تاریخ ایران بوده است.
