در پیچ و خم 10 بازار تاریخی

اگر بخواهیم به میان مردم برویم، چه جایی بهتر از بازارهای سنتی که از قدیم، سمبل شهرها و هویت حرفه‌ای و شغلی قومیت‌های مختلف ایران زمین بوده است.

توریسم آنلاین: بازارهای قدیمی و تاریخی در شهرهای مختلف ایران هنوز هم برای گردشگران راسته ای جذاب و پر از انرژی مثبت هستند.اگر بخواهیم به میان مردم برویم، چه جایی بهتر از بازار تاریخی که از قدیم، سمبل شهرها و هویت حرفه‌ای و شغلی قومیت‌های مختلف ایران زمین بوده است.

روزگاری دورتر که هنوز پاساژ‌ها و مراکز خرید چند طبقه، دنیای تجارت و کسب و کار مردمان را به تسخیر خود در نیاورده بود، هر شهر و دیاری برای خود بازاری داشت که مرکز تجاری و صنعتی آن شهر به شمار می‌رفت و بخش‌های مختلف محله‌های بزرگ را به هم متصل می‌کرد.

راسته‌های مجزا و تیمچه‌ها و حجره‌ها که به یکدیگر متصل می‌شدند و چهار سوق‌های متعددی که بازار را به دنیایی پیچ در پیچ و سرشار از رنگ و صدا و زندگی تبدیل می‌کرد، اگر ناآشنایی وارد آن می‌شد، ممکن بود در راسته‌های مختلف آن گم شود و ساعت‌ها در جستجوی حجره مورد نظر خود، بازار را چندین بار زیر پا بگذارد. هر‌چند‌ ساختار بازارها در ظاهر سردرگم و گیج‌کننده است، ولی وقتی به نظم و ساختار آن پی ببرید، به راحتی می‌توان در آن ساعت‌ها جستجو کرد و لذت برد.

امروزه پس از گذشت قرن‌ها از روزگار رونق بازارهای سنتی، هنوز هم در بسیاری از شهرهای ایران و حتی سایر کشور‌های شرقی، بازارهای قدیمی با گذشت سالیان طولانی، همچنان پابرجا مانده‌اند و نقش مهمی در تجارت و بازرگانی شهرها بر عهده دارند. با پرسه در این بازارهای قدیمی، علاوه بر در اختیار داشتن طیف گسترده‌ای از مراکز عرضه کالا، با حس و حال شگفت‌انگیز و متفاوتی برای خرید رو به رو می‌شوید؛ حس و حالی که سبب شده است این بازارها همچنان به حیات خود ادامه دهند.

بازار ‌بزرگ تهران:

بازار بزرگ تهران از معدود بازارهای سنتی ایران است که هنوز نقش بسیار مهمی در اقتصاد و بازرگانی کشور ایفا می‌کند و همچنان پر رونق و آباد است. بازار سنتی تهران که برای دیدن کامل آن به زمانی بیشتر از یک روز نیاز دارید،‌ از سازه‌های مربوط به دوره قاجار به شمار می‌رود و بیش از 200 سال قدمت دارد.

بازار بزرگ تهران حتی امروزه نیز ساختار سنتی و راسته‌های قدیمی خود را حفظ کرده و از این نظر می‌تواند شرایط منحصر به فردی برای خریداران به وجود بیاورد، زیرا به‌دلیل رقابت و تجمع اعضای یک صنف در یک محل، امکان تهیه و خریداری اجناس با کیفیت مطلوب و قیمت مناسب‌تر وجود دارد.

بازار تاریخی ‌زنجان:

شهر زنجان با سوغاتی‌های مشهورش و بازار چاروق و چاقوهای معروف و البته ملیله کاری‌هایش، در بین مردم ایران شهرت خاصی دارد. بدون تردید بهترین مکان برای خرید این سوغاتی‌های ارزشمند، بازار سنتی و تاریخی این شهر است که خرید و گشت‌و‌گذار در آن، هم به منزله دیدار از یک فضای تاریخی و باستانی است و هم طیف گسترده و متنوعی از محصولات را ارائه می‌دهد. تاریخچه ساخت بازار زنجان که به روایتی طولانی‌ترین بازار ایران به شمار می‌رود، به ابتدای عصر قاجار، یعنی بیش از دو‌ قرن پیش باز می‌گردد.

این بازار هم مانند سایر بازارهای سنتی ایران، دارای راسته‌های مخصوص به خود است که البته امروزه در حالت اولیه آن کمی دخل و تصرف صورت گرفته است. مشهورترین این راسته‌ها عبارتند از راسته کفاش‌ها، زرگرها، چراغ ساز‌ها و پارچه فروش‌ها. شهر زنجان به دلیل موقعیت مهم خود در مسیر کاروان‌های بازرگانی، دارای تعداد زیادی کاروانسرا بوده که امروزه بسیاری از آنها در این بازار، به یادگار باقی مانده‌اند.

بازار بزرگ نائین:

بازار تاریخی نائین را می‌توان یکی از قدیمی‌ترین بازارهای ایران دانست. برخلاف بازار زنجان که پیشینه آن بیش از دو سده است، قدمت بازار نائین به حدود 800 سال پیش باز می‌گردد. بازار این شهر، به صورت خطی مستقیم ساخته شده است و آنچه در ابتدای امر، جلب توجه می‌کند، نوع معماری خاص آن است، به طوری‌که همه مراکز مهم محله‌ها، با کوچه‌های فرعی و اصلی، به مرکز آن مرتبط می‌شوند.

مهم‌ترین محور بازرگانی و تجاری شهر قدیم نائین در گذشته بازار این شهر بوده است که خود یکی از کهن‌ترین بازار‌های ایران محسوب می‌شود. ورودی اصلی بازار نائین، از دروازه مهم و اصلی شهر، یعنی دروازه تاریخی «چهل دختران» عبور کرده و به داخل بازار می‌رسد.

بازار بزرگ کرمانشاه:

بازار سرپوشیده شهر کرمانشاه، به روایتی بزرگ‌ترین بازار سرپوشیده ایران به شمار می‌رود و قدمت آن به دوره قاجاریه باز‌می‌گردد. فراموش نکنیم که منطقه کرمانشاه از نظر جغرافیایی، دروازه ورودی بین‌النهرین به ایران بوده و از دیرباز اهمیتی فراوان داشته است، بویژه‌ آنکه کاروان‌های زیارتی به مقصد کربلا و نجف، اغلب از این شهر عبور می‌کردند. این بازار که قلب تپنده بخش قدیمی شهر به شمار می‌رود، یکی از مراکز اصلی تولید گیوه – پاپوش سنتی ایران- است که با خرید آن می‌توانید یادگاری زیبا و متفاوت از سفر به کرمانشاه داشته باشید.

بازار بزرگ قزوین:

قدمت بازار تاریخی قزوین به قرون چهارم و پنجم می‌رسد، اما امروزه آنچه از این بازار می‌بینیم، بیشتر مربوط به دوران صفویه و عصر قاجار است. قزوین در آغاز روزگار صفویه، مدتی به عنوان پایتخت ایران مطرح بود و به همین دلیل، آثار و ابنیه فراوانی در این شهر ساخته شد که بازار قزوین از آن جمله است.

از بخش‌های معروف بازار قزوین، قیصریه است که در گذشته دارای شهرت و اعتبار بسیاری بوده و امروزه نیز بخش‌هایی از آن همچنان پابرجا باقی مانده است. از دیگر بخش‌های متمایز و خاص بازار قزوین، سرای سعد السلطنه است که از بزرگ‌ترین مراکز بازارهای سنتی ایران به شمار می‌رود. از دیگر بخش‌های دیدنی این بازار، می‌توان به سرای رضوی، سرای وزیر، تیمچه سرباز و تیمچه درویش مهدی اشاره کرد.

بازار بزرگ کرمان:

بازار تاریخی و زیبای کرمان، از میدان ارگ این شهر شروع و به میدان مشتاقیه وصل می‌شود و البته در بین راه، با الحاقات و بخش‌های فرعی خود، به خیابان‌ها و مراکز دیگر شهر هم منتهی می‌شود. در واقع، بازار بزرگ کرمان از تعداد زیادی بازار کوچک‌ تشکیل شده که توسط چهارسوق‌هایی به یکدیگر متصل هستند.

در قدیم، هر یک از این بازارها کاربری خاص خود را داشت و به نام حرفه خاصی مشهور بود. بازار وسیع و پهناور کرمان با داشتن چندین اثر تاریخی و دیدنی، به مجموعه‌ای بی‌نظیر برای گردشگری تبدیل شده است که مجموعه تاریخی وکیل شامل بازار، حمام، کاروانسرا و مسجد، ‌مهم‌ترین جاذبه آن است.

بازار بزرگ شیراز:

شهر شیراز در دوران زندیه، پایتخت ایران بود و به همین علت، آثار و ابنیه فراوانی در آن ساخته شد که بازار وکیل از آن جمله است. کریم خان زند، خود را با عنوان پادشاه نمی‌شناخت و از همین رو، از لقب وکیل الرعایا استفاده می‌کرد که دلیل نامگذاری بازار وکیل نیز به همین موضوع باز می‌گردد. بازار سنتی شیراز از نظر جغرافیایی تقریباً در مرکز شهر قرار گرفته و آسان‌ترین مسیر دسترسی به آن از طریق خیابان زند ‌یا میدان شهدای این شهر است.

برای گشت و گذار در بازار شیراز باید کمی مراقب باشید تا مسیرتان را گم نکنید، زیرا این بازار از دو بخش مختلف تشکیل شده که یکدیگر را به صورت ضربدری قطع می‌کنند و هر کدام از این بخش‌های اصلی نیز دارای الحاقات و مسیرهای فرعی هستند.

بازار تاریخی تبریز:

به باور بسیاری از کارشناسان، بازار بزرگ تبریز زیباترین، بزرگ‌ترین و با شکوه‌ترین بازار سنتی ایران و همچنین وسیع‌ترین مجموعه سرپوشیده جهان به شمار می‌رود.

برای توصیف وسعت این مجموعه بی‌نظیر که در فهرست آثار میراث جهانی یونسکو ثبت شده است، کافی است اشاره کنیم که مجموعه مسقف این بازار، دارای مساحتی بالغ بر یک کیلومتر مربع است. شهر تبریز که دروازه ورودی اروپا به ایران به شمار می‌رود، از جمله شهرهای اصلی در مسیر جاده ابریشم است و بازار این شهر نیز از دوران‌های بسیار دور، دارای اهمیت و رونق بسیار داشته است.

بازار بزرگ تبریز در روزگار زندیه، در اثر زمین لرزه تخریب ‌و سپس به سرعت بازسازی شد و در روزگار قاجاریه نیز به دلیل این‌که پایتخت دوم ایران به شمار می‌رفت، بر رونق و شکوه آن افزوده شد.

این بازار به‌دلیل گستردگی مسافت و پلان پیچیده‌ای که دارد، از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است که به نوعی زیر مجموعه بازار به شمار می‌روند. از مهم‌ترین این قسمت‌ها می‌توان به راسته‌بازار، بازار حرمخانه، بازار کفاشان، بازار شیشه‌گرخانه، بازار عباچی، بازار صادقیه و بازار یمنی‌دوز اشاره کرد.

بازار بزرگ یزد:

بازار تاریخی یزد، یکی از عناصر تاریخی و اصلی‌ترین بخش بافت تاریخی این شهر به شمار می‌رود. قدمت بازار سنتی یزد که قدیمی‌ترین بخش آن هنوز هم پابرجا است، به قرون 8 و 9‌هجری برمی‌گردد که در دوران‌های مختلف، بخش‌های بسیاری به آن اضافه شد. بازار یزد از نظر وسعت و تعداد راسته‌ها، یکی از بزرگترین بازارهای شرقی به شمار می‌رود و بازدید از بخش‌های مختلف آن بسیار جذاب و دیدنی است.

در این بازار شما می‌توانید مراحل ساخت و تولید رنگ طبیعی حنا، تولید حلوا ارده مشهور یزد و حتی رنگ آمیزی طبیعی نخ و الیاف را ببینید.

بازار تاریخی اصفهان:

شهر اصفهان که قطب گردشگری ایران به شمار می‌رود، با دارا بودن صنایع دستی بسیار زیبا وارزشمند، طبعاً از بازاری بسیار بزرگ و تاریخی هم برخوردار است. گرچه در بسیاری از بخش‌های این شهر، هر نوع محصول و فرآورده‌ای قابل دسترسی است، اما برای تهیه صنایع بی‌بدیل دست‌ساز، چه مکانی بهتر از بازار تاریخی و بسیار زیبای اصفهان که به باور بسیاری از کارشناسان، یکی از بزرگترین و زیباترین بازارهای جهان به شمار می‌رود.

بافت تاریخی بازار اصفهان به نسبت سایر بازارهای تاریخی ایران، کمتر مورد تغییر و دگرگونی قرار گرفته و همواره نیز از رونق قابل توجهی  برخوردار بوده است. بازار اصفهان علاوه بر دارا بودن حجره‌ها و مغازه‌های متعدد، تعداد زیادی آثار تاریخی و دیدنی را نیز در دل خود جای داده است.