«جاده ابریشم» قصه‌ای دارد و ماجرایی شنیدنی از گذشته های دور تا به امروز؛ ادویه، چای، کاغذ، ظروف چینی، یونجه و انگور، شیشه و بخور از این راه و از کشورهای مبدا به کشورهای مقصد می‌رسید، جاده ابریشم فقط یک راه نبود.
توریسم آنلاین: امروز دیگر در مسیر جاده ابریشم نه دیوی در راه می‌بینید و نه از تشنگی تلف می‌شوید، نه تجارت می‌کنید و نه دزدی در راه است، نه می‌فروشید و نه می‌خرید، نه خطری دارد و نه دلهره‌ای.
شما از مسیری می‌گذرید که روزگاری جاده پیوند و صلح بود. شاهان از این جاده هدایا را برای هم می‌فرستادند. بیماری‌ها از این راه انتقال می‌یافت. افسانه‌ها و اسطوره‌ها و داستان‌ها و دین‌ها از جاده ابریشم از دیاری به دیار دیگر می‌رفتند و کماکان به حیات خود ادامه می‌دادند. جاده ابریشم تلاقی میان شرق و غرب بود در ورای هزاره‌ها و سده‌ها. ادویه، چای، کاغذ، ظروف چینی، یونجه و انگور، شیشه و بخور از این راه و از کشورهای مبدا به کشورهای مقصد می‌رسید. جاده ابریشم فقط یک راه نبود. جاده اصلی‌اش هم گستره‌ای از شهر شیان در چین دارد تا ونیز در ایتالیا. از این میان ما آن مسیری را شرح می‌دهیم که در مرز سیاسی ایران است و یکی از راه‌های اصلی ابریشم به شمار می‌رفت. نکته دیگر این‌که مسیر جاده ابریشمی که شرح داده می‌شود، در میانه راه به جاده شاهی زمان هخامنشیان و راه عتبات عالیات در زمان فعلی می‌پیوندد.
گذر از سرخس درجاده ابریشم
سرخس که یکی از شهر های قدیمی ایران به حساب می آید دارای کاروانسرا ها و عمارت های بسیار قدیمی است که یکی از انها در ۶ کیلومتری جاده مشهد سرخس قرار دارد. این کاروانسرا که در کنار جاده ابریشم(مسیر فعلی جاده نیشابور به سرخس) است، یکی از بناهای با شکوه زمان خود بوده است. مزار شیخ لقمان سرخسی عارف قرن چهارم هجری شمسی، پل خاتون و رباط شرف مربوط به دوران سلجوقیان، غار مزدوران، دریاچه و غار بزنگان از دیدنی‌های سرخس هستند. کاروانسرای رباط شرف از هنر معماری ایران حکایات بسیاری برایتان نقل می‌کند. با همه بلاهایی که بر سرش آمد، از هجوم تاتار و بلای تیمور و مصیبت ازبک و تکان زلزله و کوبندگی باد و باران در برّ بیابان، اماکاروانسرای رباط شرف هنوز استوار است.
از سرخص به مشهد
حمدالله مستوفی در قرن هشتم از نخستین کسانی است که سناباد (دهکده‌ای قدیمی) را مشهد نامیده و از آن زمان تا‌کنون آن‌جا را همچنان مشهد، یعنی جایگاه شهادت حضرت امام رضا(ع) می‌گویند. مشهد از آن شهرهایی است که حداقل باید دو روز کامل را در آن سپری کرد تا اندکی از بسیارش را درک کرد. بارگاه امام رضا (ع)، مسجد گوهر شاد، آرامگاه نادرشاه، موزه آستان قدس رضوی، گنبد سبز، آرامگاه خواجه ربیع، ارگ باغ ملی و بازه هو از دیدنی‌های مشهد می‌باشد.
مکان‌های دیدنی اطراف مشهد هم شامل توس، آرامگاه فردوسی و گنبد، ییلاقات اطراف مشهد، به خصوص شاندیز و طرقبه، کوهسنگی، پارک جنگلی وکیل‌آباد و بوستان ملت است.
اگر دوست‌داشتید مسافرت‌تان بیشتر طول بکشد، به سمت شمال مشهد، چناران و قوچان یا برای گشت و گذار به سمت جنوب، تربت جام و تربت حیدریه و کاشمر بروید و از شگفتی‌های آن سرزمین‌ها هم حظ خاطری ببرید. مقابر قطب‌الدین حیدر و ابوسعید ابی‌الخیر در تربت حیدریه و مقبره شیخ احمد جامی در تربت جام واقع‌اند.
حرکت از مشهد به سمت نیشابور
نیشابور منسوب به شاپور دوم است که در قرن چهارم میلادی به تجدید بنای آن همت گماشت. بانی اول این شهر، شاپور اول پسر اردشیر بابکان موسس سلسله ساسانی است. در اوائل دوران اسلامی نیشابور به «ابرشهر» نیز معروف بود و به همین نام در سکه‌هایی که خلفای اموی و عباسی در آن شهر ضرب کرده‌اند، یاد شده است. نیشابور در سال 618 که لشکریان مغول به آن هجوم بردند، غارت شد و به قول یاقوت مغول‌ها در آن‌جا حتی یک دیوار هم برجا نگذاردند. از دیدنی های نیشابور می توان به مسجد جامع نیشابور، موزه نیشابور، مزار شیخ عطارنیشابوری، مزار عمر خیام، کمال‌الملک اشاره کرد.
حرکت به سمت سبزوار: مسجد جامع سبزوار، یخچال‌های قدیمی، آتشکده آذر برزین مهر (یکی از سه آتشکده مهم در روزگار ساسانیان)، کاروانسرای ریوند، آرامگاه بیهقی، موزه مردم شناسی سبزوار، مسجد جامع فریومد، مدرسه فخریه، آرامگاه پیر مراد و آرامگاه ملا‌هادی سبزواری از مکان‌های دیدنی این شهر می‌باشند.
اکنون شما در ایالت باستانی قومس و استان سمنان فعلی هستید. شاهرود، در حد فاصل دو نوع آب و هوای خشک و کویری در جنوب و مرطوب و پرباران در شمال واقع شده که آب و هوایی مطبوع برای این شهر فراهم کرده و آن را در ردیف خوش‌آب و هواترین شهرهای ایران قرار داده است. کویر «حاج علی قلی» (حدود 70 کیلومتر به سمت جنوب)، منطقه حفاظت‌شده خوار توران در جنوب شرقی شاهرود و منطقه‌حفاظت شده خوش ییلاق در شمال شرقی شاهرود از دیدنی‌های این منطقه است. از شاهرود چند کیلومتری را به سمت شمال برانید تا به بسطام برسید. شهر عارف بزرگ، بایزید بسطامی. زیارت مقبره بایزید بسطامی و دیدار از دیدنی‌های این شهر کوچک زیبا، صفایی به حال و هوای سفر شما می‌بخشد.
از شاهرود به دامغان در جاده ابریشم
دامغان، زمانی با نام «صد دروازه» (هکاتوم پلیس) یکی از شهرهای مهم و به نوعی پایتخت دولت اشکانیان بوده است. یکی از قدیمی‌ترین مساجـد ایران به نام مسجد تاریخانه در این شهر واقع شده. این ساختمان مظهر عظمت و اعتماد و در عین حال فروتنی است و همواره احساسی از شکوه و زیبایی را در بیننده ایجاد می‌کند. پایه‌های عظیم آن محکم‌تر از حد نیاز به نظر می‌رسد و از این روست که این بنا را جزو اولین بناهای ضدزلزله در دوران اولیه اسلامی قلمداد می‌کنند. به هر حال این مکان که به خانه خدا معروف است، هوش عاطفی هر کسی را که ساعتی را در آن به سکوت بگذراند، برمی‌انگیزد.
مسجد جامع، برج چهل دختران، تپه حصار، آرامگاه پیر علمدار و آرامگاه اما‌زادگان جعفر و محمد از نقاط دیدنی این شهر است. دامغان دو گونه آب‌وهوا دارد. از جنوب به دشت کویر و از شمال به دامنه‌های جنوبی رشته کوه البرز متصل است و به همین دلیل بیشتر گونه‌های میوه در این شهر می‌رویند.
سمنان و حرکت به سمت تهران: 20 کیلومتر بعد از سمنان به جایی می‌رسید که راهی به روستای «صوفی‌آباد» دارد. صوفی آباد از آن روستاهای زیبای کویری با معماری خانه‌های ایرانی و البته محل دفن شیخ علاء‌الدوله سمنانی عارف بزرگ قرن هشتم است.در کنار جاده، کاروانسرای لاسجرد نظرتان را جلب می‌کند.
ایوانکی نیز محل رویارویى دو دنیاى متفاوت است. جاده مشهور سنگفرش کویر از حوالى ایوانکى آغاز مى‌شود و تا قلب کویر راه مى‌یابد. قدمت این جاده به ۴۰۰ تا ۶۰۰ سال پیش مى‌رسد. مى توان گفت که قدیمى‌ترین جاده جهان است. جاده به این معنى که زیر سازى داشته باشد و تاسیسات میان راهى.
از تهران تا بیستون: به تهران می‌رسیم، شهری که امروز پایتخت دیار ماست، ییلاقی قدیمی است که به قله چهار هزار متری توچال تکیه زده و روزگاری چنارستان ها و قنات های آن شهرت بسیار داشته است.این شهر روزگاری دیوارهایی داشته و دروازه‌هایی و خندقی که امروز هیچ کدام از آنها را ندارد. جای عجیبی است. از آن جاهایی که هم کوهستان دارد و هم کویر.در فصل بهار در شمالش می‌توان اسکی کرد و در جنوبش شنا.در اطراف شهر شلوغ تهران پر است از ییلاق‌هایی که روزهای تعطیل پایتخت‌نشینان را به خود می‌خواند تا کمی بیاسایند.
لواسان و فشم و اوشان و آهار و دربندسر و شهرستانک و … موزه هایش دیدنی است و کاخ های عهد قاجاری و پهلوی‌اش گفتنی.
بعد از تهران برای پا گذاشتن به مسیر جاده ابریشم باید از ری و ورامین گذشت. این‌ها قصه خودشان را دارند. تاریخ سه هزار ساله ری خیلی بیشتر از استودان‌‌های گبری و چشمه‌علی و نقوش قاجاری است و فضای ورامین اگر چه از مسجد جامع با آن معماری کم‌نظیرش و برج علاالدین تاثیر می‌گیرد، ولی روایت ورامین عیمق تر از اینهاست. رهسپار ساوه و همدان می‌شویم. دیدار از جذابیت‌های شهر همدان به تنهایی فرصتی چندین روزه می‌خواهد. کتیبه گنجنامه، تپه‌های عباس آباد، آرامگاه ابن‌سینا، مقبره باباطاهر و مقبره پیامبر یهودی از دیدنی‌های همدان هستند. از همدان به سمت کنگاور، سرزمین ایزدبانوی آب های روان ایران باستان رهسپار می‌شویم که معبدی برای ستایش از او در کنگاور ساخته‌اند.
بازدید از بیستون: بیستون کوهی است که فرهاد در آن نقش عاشقی‌اش را کند (بنا به فرهنگ مردم محلی). همان جایی است که داریوش، شاه‌شاهان هخامنشی برای دوست و دشمن نگاشت که با «بردیای دروغین» چه کرد. و همان جایی است که هرکول سال‌هاست که در آن لمیده و گویی به کرمانشاه می‌نگرد. ما در این‌جا مشهورترین کتیبه میخی جهان را داریم. ما در این‌جا طولانی‌ترین کتیبه فارسی باستان را می‌بینیم. این‌جا همان جایی است که مهم‌ترین سند تاریخی زمان داریوش هخامنشی تقریبا بدون هیچ تحریفی به ما رسیده است.
در تاق‌بستان، گویی شاهان ساسانی، در سر راه مردمان آن روزگاران، تایید پادشاهی‌شان توسط اهورامزدا را به رخ می‌کشند. اهورامزدا و مهر و آناهیتا، هر سه این ایزدان و ایزدبانوان، در این مکان جمع‌اند.گویی این کوه مکانی است برای شور و مشورت آنها.
جاده ابریشم پس از گذشتن از ساوه، مزدقان، همدان، گردنه اسدآباد، کنگاور، بیستون، قرمیس (کرمانشاه)، مازورستان، حلوان، قصر شیرین، جلولاء، دسکره الملک (دستگرد ساسانی) و نهروان وارد بغداد می‌شده است و در کرانه رود فرات ادامه می‌یافت و به حدیثه می رسید و سپس در ساحل دریای مدیترانه به شهر انکاکیه می‌انجامید که آخرین منزل راه زمینی بود.
