قدیم‌تر‌ها، اما بیشتر ایرانی‌ها به جای سفارش انواع سم و به راه انداختن یک قتل‌عام مورچه‌ای، ارسی‌های زیبا و دارای شیشه‌های رنگی سفارش می‌دادند که افزون بر تأمین بخشی از زیبایی خانه، رنگ‌های تند آنها حشره‌ها را فراری می‌داد.
توریسم آنلاین:خانه «مرتاض»در زمان قاچار و توسط علی آقا شیرازی (جد بزرگ مرتاض‌ها) ساخته شده و در سال 1377 به شماره 2085 به عنوان یکی از آثار ملی ایران در لیست ثبت شده.
کاری به این روز‌ها نداریم که داخل قوطی‌کبریت‌هایی که روی هم چیده شده‌اند و نامشان «خانه» است، تا سر و کله چند پشه بینوا پیدا می‌شود، یکی پشه‌کش در هوا اسپری می‌کند و دیگری چند متر آن‌طرف‌تر، از کودکی که چهار‌دست‌وپا راه می‌رود، پودر سفیدی گوشه دیوار‌ها می‌پاشد.قدیم‌تر‌ها، اما بیشتر ایرانی‌ها به جای سفارش انواع سم و به راه انداختن یک قتل‌عام مورچه‌ای، ارسی‌های زیبا و دارای شیشه‌های رنگی سفارش می‌دادند که افزون بر تأمین بخشی از زیبایی خانه، رنگ‌های تند آنها حشره‌ها را فراری می‌داد.
برای آشنا شدن با یک خانه واقعی که ترجمان رویش هندسی سیمان، آهن، سنگ و سقف بی‌کفتر نباشد، می‌توان راهی یزد شد و برای نمونه به دیدار خانه «مرتاض» رفت؛ هر چند بیشتر خانه‌های قدیمی یزد مایه افتخار هر ایرانی است، اما در این خانه دوره قاجار هر عنصر معماری را در نهایت زیبایی خود می‌توان دید.
خانه «مرتاض»یزد خانه ای قاجاری است که در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است، در کوچه «مرتاضیون» شهر یزد قرار دارد و دارای دو بخش بیرونی و اندرونی است. مساحت حیاط اندرونی تقریباً سه برابر مساحت حیاط بیرونی و تالار بزرگ آن از بناهای پیرامون بلندتر است. این تالار در راس حیاط قرار گرفته و کاملاً بر آن تسلط دارد.
فضاهای اطراف با نظم معموی خانه های سنتی است. بدین شرح که فضاهای مهم تر در محوطه اصلی خانه و فضاهای کم اهمیت، بین آن ها قرار دارند. از دیگر ویژگی های این بنادو طبقه بودن کلیه فضاها است. حیاط اندرونی دارای مقرنس‌ها و کاربندی‌های گچی بر روی دریچه‌های طبقه فوقانی است.
خانه «مرتاض»در زمان قاچار و توسط علی آقا شیرازی (جد بزرگ مرتاض‌ها) ساخته شده و در سال 1377 به شماره 2085 به عنوان یکی از آثار ملی ایران در لیست ثبت شده. این خانه همانند بناهای هم دوره خود از سبک و سیاق جدا شدن بخش خصوصی و عمومی خانه بهره برده است. این نوع ساخت به دلیل راحت بودن بانوان منزل به هنگام وارد شدن غریبه یا آمدن میهمان به منزل بوده.
خانه «مرتاض» دارای دوبخش و هر بخش حیاط و ورودی خاص خود را دارد. بادگیر این خانه نیز بسیار جلوه‌گر است که در حیاط بزرگ قرار دارد. تزیینات و نمای زیبای خانه مانند پنجره‌ها و ارسی‌ها چوبی و آب نما از ویژگی‌های بارز این بناست. این خانه در سال 1374 توسط خانواده مرتاض به دانشکده هنر و معماری دانشگاه یزد اهدا شد.
