نترس ها به رَغـِز می روند!

راهپیمایی، غار پیمایی، رودخانه گردی، کوه‌پیمایی، شیرجه در استخرهای طبیعی و شنا در آنها، سنگ‌نوردی و فرود با طناب از آبشارها و دره‌های عمیق را در تنگه رَغِز تجربه خواهید کرد؛ آخرین فرود هم از بلندترین آبشار تنگه به نام «وداع» خواهد بود که ارتفاعی به طول 46 متر دارد.

توریسم آنلاین: تنگه رَغـِز، یکی از دره‌های زیبای ایران است که در منطقه «حسن‌آباد» در 30 کیلومتری شهر داراب استان فارس قرار دارد؛ این دره متشکل از حدود 64 آبشار بلند و کوچک و 100 حوضچه است که توسط یک چشمه کوچک در ابتدای دره تغذیه می‌شود.

از زیبایی‌های تنگه رغز، می‌توان به نورخورشید و انعکاس آن در آب‌های فیروزه‌ای و زلال تنگه؛ سنگ‌ها و صخره‌های بستر تنگه به رنگ‌های مختلف، رویش گیاهان با طراوت در محل برخورد آب و سنگ، آبشارهای متعدد و حوضچه‌هایی که مانند جام‌های سرریز هستند، اشاره کرد.

این سفر هیجان انگیز، از تورهای ماجراجویانه‌ای است که باید آمادگی جسمانی مناسب با این برنامه و البته روحیه ماجراجویی داشته باشید. بد نیست بدانید معمولاً قبل از اجرای تور، یک جلسه آموزشی برای علاقه‌مندان برگزار می‌شود که در آن به‌طور کامل آموزش‌های مورد نیاز برای دره‌نوردی در تنگه رغز ارائه خواهد شد. همچنین اصول آشنایی با ابزارها و تجهیزات تنگه نوردی شامل ابزارشناسی، ست کردن لوازم روی بدن، فرود از دیواره با شیب 90 درجه و کار با ابزارهای فرود ارائه می‌شود.

از انتهای دره که به بالا نگاه می‌کنیم، دیواره‌های عمودی آن را می‌بینیم که به ارتفاع200 متر رخ نشان می‌دهد. اینجا، هیچ راه فراری وجود ندارد؛ وقتی از اولین آبشار فرود آمدید، باید تا آخرین آبشار پیش بروید و از دره خارج شوید. برای همین، قبل از فرود از اولین آبشار، باید فکر همه چیز را کرده باشید.

اوج ماجراجویی در رَغـِز:

رَغـِز را «رَقِز» هم می‌خوانند؛ دره‌ای که از دوران قدیم به خاطر وجود آب در آن، مورد توجه مردمان محلی بوده است، اما ورود به این دره و شکل داخلی آن، برای مردم محلی به دلیل وجود آبشارهای بلند در ابتدا و انتهای آن، هیچ وقت مقدور نبوده و شکل داخلی دره و عوارض طبیعی آن، همیشه معمایی بزرگ برای مرم محلی به وجود آورده بود، تا اینکه در دهه 70، کوهنوردان دارابی با تجهیزات خاص کوهنوردی و طناب و میخ و کارابین، از اولین آبشارهای بالای دره فرود رفته و سرانجام از انتهای آن خارج شده‌اند و در نهایت، معماری دره رغز و بهشت گمشده داخل آن، در همان سالها برای کوهنوردان داراب، آشکار شده است.

این کوهنوردان، از همان زمان، آبشارهای متعدد و گذرگاه‌های زیبای دره رغز را چنان توصیف کرده‌اند که با شنیدنش، دل هر ماجراجویی را برای رفتن به آنجا به تپش وا داشته است؛ مثل تمام کوهنوردانی که دل به راه می‌دهند تا به این تنگه در «فسارود»، در 30 کیلومتری شمال شهر داراب استان فارس حرکت کنند.

رو در رو با دره خطر:

از آنجایی که یکی از خطرات مهم در پیمایش دره‌ها، بارندگی و سیلاب است، اینگونه برنامه‌های دره نوردی هم باید در خشک‌ترین ماه‌های سال انجام شود و قبل از اجرای برنامه، وضعیت آب و هوا و بارندگی، از چندین مرجع معتبر بررسی شود تا در زمان حضور تیم در دره، کسی دچار سیلاب نشود، چرا که وجود سیلاب و بارندگی دره مساوی است با مرگ حتمی که نمونه‌هایی از این اتفاق در دره «اندرسم» چالوس  اتفاق افتاده است.

از دیگر خطراتی که دره‌نوردان با آنها مواجه می‌شوند، وجود آب‌های روان و رودخانه‌ای است که در کف دره جریان دارد. این آب انرژی زیادی دارد و در بسیاری از مواقع، موجب سقوط و در نهایت، خفگی کوهنوردان می‌شود و حتی جریان آب شدید و گرداب، دره نوردان را در حوضچه‌های عمیق کف دره گرفتار می‌کند، اما از آنجایی که جریان آب دره رغز از چند چشمه تامین می‌شود و جریان عبوری این چشمه‌ها ضعیف است، این خطر برای این دره کمتر است و از این لحاظ، رغز یکی از امن‌ترین و کم خطرترین دره‌ها به شمار می‌رود،  اما خطر دیگری هم دره‌نوردان را درون دره‌ها تهدید می‌کند و آن هم شکستگی‌ها و آسیب‌هایی است که بر اثر پرش‌های بلند در حوضچه‌های عمیق صورت می‌گیرد که باید نهایت احتیاط در این قبیل موارد، رعایت شود.

حرکت رو به سوی تنگه:

از شهر شیراز به سمت داراب حرکت می‌کنیم و تقریبا بعد از سه ساعت رانندگی، به منطقه‌ای به نام «فسارود» می‌رسیم که 30 کیلومتر تا شهر داراب از جاده «ششده» فاصله دارد. اینجا و از کنار جاده، دره رَغـِزبه خوبی دیده می‌شود؛ آن هم شکاف عمیقی در کوه مقابل دیده می‌شود که بسیار با ابهت و هیجان انگیز است.

با رسیدن به منطقه فسارود، باید از یک جاده فرعی به طول 3 کیلومتر که از میان باغات مرکبات عبور می‌کند، به سمت حسن آباد که روستایی در پای دره است، پیش برویم. مسیر پیمایش به این صورت است که باید از کوه کنار دره اصلی، بین 2 تا 3 ساعت صعود کنیم تا به بالای دره برسیم و از بالای دره رَغـِز وارد آن شویم و آبشارها و حوضچه‌های آن را یکی پس از دیگری پشت سربگذاریم.

بعد از چند ساعت کوهنوردی در گرمای هوا و عبور از میان صخره‌ها و کوه‌های اطراف، به بالای دره می‌رسیم؛ دره‌ای عمیق که نگاه کردن به آن از همان بالا هم ترسناک به نظر می‌رسد؛ از لابه‌لای صخره‌ها به پایین می‌رویم تا به کف دره برسیم. اینجا از رودخانه خبری نیست، اما کمی بالاتر، چشمه آبی قرار دارد که آب کف دره و آبشارها از آن تامین می‌شود.

بایدها و نبایدها:

پیمایش دره‌ها برای دره‌نوردان، آن هم بعد از فرود از اولین آبشار، دیگر راه بازگشتی وجود ندارد و مسیر دره باید تا انتها طی شود و بعد از فرود از آخرین آبشار، از دره خارج شد. این پیمایش‌ها معمولا بسته به طول دره و عوارض داخلی آن، از چند ساعت تا چند روز طول می‌کشد.

از آنجایی که طول دره رَغـِز 3 کیلومتر بیشتر نیست و تعداد آبشارهای بلند آن، فراتر از ده آبشار است، پیمایش آن برای تیم،  حدود یک روز کامل بیشتر زمان نمی‌برد و می‌توان بدون شب‌مانی که خود خطری مضاعف در دره‌نوردی است، از دره خارج شد.

برای وارد شدن به این گونه دره‌ها، تیم باید تجهیزات فنی بسیاری داشته باشد. از جمله وسایل فنی مورد نیاز برای اجرای این برنامه‌ها، همراه داشتن طناب های کوهنوردی 50 متری، انواع کارابین و حلقه‌های فلزی فرود، رول بولت، کمربندهای ایمنی، جلیقه نجات و لباس‌های غواصی و کوله پشتی‌های مخصوص دره‌نوردی ضد آب است که هر شخص باید به تنهایی آنها را داشته باشد.

رودخیز هزاران ساله رَغـِز:

تنگه زیبای «رَغـِز» به راستی یکی از شگفت‌انگیز‌ترین و زیبا‌ترین تنگه‌های ایران محسوب می‌شود؛ تنگه‌ای شناخته شده در بین کوهنوردان و طبیعت دوستان ایران که در زبان محلی، نام اصلی آن تنگه «رودخیز» است و آبی به زلالی اشک چشم دارد.

در تنگه‌رَغـِز، آب و سنگ در برخوردی هزاران ساله، انواع جلوه‌‌های زیبای طبیعت را پدید آورده‌اند. هر آبشار یا هر آبگیری، با دیگری متفاوت است و هر کدام زیبایی خاص خود را دارد.

دیواره‌‌های بزرگ و عظیم رغز در طول مسیر، گاه یک غار ترسناک را تداعی می‌کنند و گاه از هم فاصله می‌گیرند و محوطه‌ای زیبا می‌سازند. صدای دلنشین آبشار، فرود و صعود‌های بسیار زیبا، شنا در میان حوضچه‌‌های زلال و دیدن ماهی‌‌های زیبای قزل آلا همراه با آبشار‌هایی که تا 40 متر ارتفاع می‌یابند، از جاذبه‌های این دره‌نوردی است.

تعداد حوضچه‌ها و آبشار‌ها که تعداد آنها به حدود بیست آبشار می‌رسد و به نام‌هایی مانند نگین، کبوتر، وداع و غیره مزین شده‌اند، بسیار قابل توجه است. در کنار آخرین آبشار نیز یادبودی از کاشفان اولیه این تنگه و همچنین چند کوهنورد سفر کرده نصب شده است.

در اوج دره‌نوردی:

وارد دره می‌شویم؛ اولین حوضچه آب با عمق کم و دیواره‌های عمودی دره، دیده می‌شود. بعد از گذشتن از مناطق سرسبز و نیزاری که گاهی در آنها آب تا بالای زانو می‌رسد، به حوضچه‌های بعدی می‌رسیم. هرچه جلوتر می‌رویم، عمق حوضچه‌ها، به ترتیب زیاد و زیادتر می‌شود. برخی از حوضچه‌ها را باید از فرازشان عبور کرد و برخی دیگر را باید شیرجه زد و برخی را هم که دارای پرتگاه یا آبشار بلند و خطرناکی هستند، باید با طناب کوهنوردی فرود رفت.

در تمام این مراحل باید مراقب بود تا به هیچ سنگ و صخره‌ای برخورد نکنیم. آب حوضچه‌ها آنقدر زلال است که به راحتی می‌توانیم عمق هر حوضچه را ببینیم تا برای پریدن، خطری نداشته باشد و با سنگ‌های کف حوضچه برخورد نکنیم.

بعد از 2 تا 3 ساعت، اولین آبشار بلند شروع می‌شود؛ آبشاری با حدود 8 تا 10 متر ارتفاع و یک حوضچه آب عمیق به عمق 10 متر؛ از این لحظه به بعد، دره اشکال متفاوتی به خود می‌گیرد؛ گاهی عریض می‌شود و گاهی تنگ. حتی گاهی سبز می‌شود و گاهی دیواره‌ها عریان از گیاه. گاهی هم آن قدر عمیق که نور آفتاب به کف دره نمی‌رسد. در این نقطه، دره زیبایی خاصی پیدا می‌کند؛ اینجا شبیه به فیلم‌های رویایی و تخیلی از جزیره اسرار آمیز است.

تک خال زیبایی‌های «جام»:

اما تک خال زیبایی‌های این دره، آبشاری به نام آبشار «جام» است. جام، نامی است که دره‌نوردان داراب روی آن گذاشته‌اند. در این نقطه، زیبایی دره به اوج خود می‌رسد. چنان در عمق دره فرو می‌رویم که دیگر نور به آن نمی‌رسد و دره شبیه به غاری تاریک می‌شود، به طوری که در ابتدا فکر می‌کنیم باید با چراغ قوه وارد آن شویم.

دیواره‌های دره، چنان در پیچ و خم‌شان به بالا می‌روند که گویی این بخش از دره، در دل غار تاریکی عبور می‌کند. آبشار جام چیزی حدود 25 متر ارتفاع دارد و انتهای فرود از آبشار در تاریکی محو می‌شود و بسیار ترسناک است.

نکته: آب این منطقه، بسیار سرد است و نیاز به کاپشن و یا لباس غواصی است که پیشنهاد ما، استفاده از لباس غواصی است. در عین حال، از دمپایی یا کفش‌های جلو باز استفاده نکنید، اما داشتن جلیقه نجات ضروری است. بهترین زمان برای رفتن به این تنگه، حداکثر تا نیمه مهرماه است. در ضمن، مکان اقامتی در تنگه وجود ندارد و برای اقامت باید به شهر داراب بازگردید.

تنگه رغز دارای 64 آبشار است که از این 64 آبشار، 14 آبشار مورد استفاده است. این تنگه در دل کوه و میان صخره‌ها محصور شده است که بلندترین آبشارها، 65 متر و کوتاه‌ترین آن 6 متر است و بقیه آبشارها با پرش از روی آنها و افتادن در آب قابل عبور است.