خیلی ساده ؛ خیلی سخت!

«عشایر ؛ همیشه گفته اند ذخیره است ؛ واقعا هم ذخیره است. هرجایی که به ما نیاز است باید باشیم » این را تاج ماه می گوید. بانویی از عشایرچهارمحال و بختیاری.

توریسم آنلاین: روزنامه توریسم به قلم هما حاصلی نوشت:  «عشایر ؛ همیشه گفته اند ذخیره است ؛ واقعا هم ذخیره است. هرجایی که به ما نیاز است باید باشیم » این را تاج ماه می گوید. بانویی از عشایرچهارمحال و بختیاری که با حضور دراولین رویداد ملی گردشگری عشایر امیدوار است با نمایش توانمندی جامعه عشایری کشور فصل تازه ای در ارتقا کیفیت زندگی این قشر صبور و سختکوش که به گفته وی آن طور که باید و شاید  دیده نمی شوند گشوده شود.

به گزارش توریسم ، نخستین رویداد ملی گردشگری عشایر، از سوی  وزارت میراث فرهنگی ، گردشگری و صنایع دستی  کشور و اداره کل امور عشایر فارس با حضور دکتر شالبافیان، معاونت گردشگری کشور هفته گذشته در مقابل مجموعه فرهنگی، ‌تاریخی آرامگاه حافظ با مشارکت گروه‌های عشایری از استان‌های فارس، چهارمحال و بختیاری ، کهکیلویه و بویراحمد ، کرمان و خوزستان  افتتاح شد و به مدت 5 روز از ۲2 تا ۲6 آبان ماه در شیراز برگزاری شد. در ادامه گزارشی از این رویداد را می خوانید:

گردشگری الگوی جایگزین برای شیوه نوین زندگی عشایری است

سید محمد میرتقیان رودسری  مسئول میز گردشگری عشایری جامعه بنیاد سازمان امور گردشگری کشور در حاشیه نخستین رویداد گردشگری عشایر در شیرازدر گفتگو با خبرنگارما در این خصوص گفت:  در سراسر ایران 105ایل و 565 طایفه و تیره مستقل وجود دارد که  به اعتبار پژوهشهایی که انجام شده این سبک زندگی پتانسیل هایی دارد که به نوع خودش منحصربفرد است .

وی با اشاره به تغییرات اقلیمی و سبک جدید زندگی عشایر گفت: باید الگوهای جایگزین برای این شیوه نوین داشت و یکی از این الگوها گردشگری است .ما گردشگری عشایری را به عنوان یک محصول در نظر می گیریم که خود به چهار زیر مجموعه تقسیم می شود . مسیر محل های گردشگری که در واقع ترجمه وبرگردان پکیج های گردشگری است که می خواهیم با ادبیات گردشگری آن را جا بیاندازیم و بحث رویدادهای گردشگری و بعد از آن تاسیسات گردشگری است و در نهایت تاسیسات ویژه مثل موزه ها و مادر این چهار قالب گردشگری عشایر را تعریف می کنیم.

مسئول میز گردشگری عشایری جامعه بنیاد سازمان امور گردشگری کشور افزود : رویداد ملی  گردشگری عشایر به عنوان محصول گردشگری عشایری در دو قالب است هم نمایشی و هم همایشی که هم ظرفیت ها را نمایش می دهد و  از جنبه همایشی افراد حرفه ای یعنی ذی نفعان این حوزه را به هم وصل کرده و به تحکیم شبکه گردشگری عشایری کمک می کند. در گام دوم ما باید به دنبال طراحی مسیر محل ها باشیم  یعنی بعد از اینکه مردم آشنا شدند باید به آنها در بستر واقعی را نشان داد  تا در تورهای تجربه گرای عشایری شرکت کنند و هدف از این نوع گردشگری این است که عایدی آن به جامعه عشایر برسد واز لحاظ اقتصادی و فرهنگی آنها روز به روز غنی تر سازد.

نیازمند طراحی پکیج و برندسازی گردشگری قومی در سطح ملی و بین المللی هستیم

اسماعیل خسروانی دبیر میز ملی گردشگری عشایر کشور نیز در گفتگو با خبرنگار ما با اشاره به آنکه اولین رویداد ملی  گردشگری عشایر کشور رویداد  تخصصی  گردشگری و ورود این مقوله به زندگی عشایر است  گفت: با وجود آنکه ایران تنوع قومی و  ظرفیت گسترده ای که برای توسعه گردشگری قومی (tribal) دارد اما کشور مغولستان بدون تنوع قومی اکنون جایگاه اول گردشگری عشایر را دارد و تا 4 میلیارد دلار در سال از محل این نوع گردشگری عشایر درآمد کسب می کند.

وی افزود:  در ایران تا کنون  تورهایی  گردشگری عشایری سلیقه ای برگزار شده و ساماندهی شده نبوده اند.  از این رو میز ملی توسعه گرشگری عشایری از سوی معاونت گردشگری وزارت میراث فرهنگی و دفتر توسعه گردشگری داخلی راه اندازی شد و جلساتی هم با امور عشایر انجام شد تا با ورود گردشگری حرفه ای به جامعه عشایری تحولی در اقتصاد این جوامع اتفاق بیفتد.

خسروانی  اذعان داشت: امسال شعار سال گردشگری گردشگری سبز،اشتغال زنان  و آموزش است که عشایر مصداق این شعار است .وظیفه ای که میز ملی دارد  اولا فعالان گردشگری عشایر را شناسایی و سازماندهی کند و دوم با ایجاد پکیج تورو  شناسنامه دار کردن صنایع دستی و محصولات عشایر  بستر خرید بی واسطه را برای گردشگران مهیا کند. در وهله بعد  سازماندهی نمایشگاهها است که متاسفانه تاکنون جشنوارها و نمایشگاههای برگزار شده بیشتر جنبه بازارچه ای برای  فروش اغذیه بوده اند اما   در این رویداد با برگزاری ورکشاپ های تخصصی برای همه علاقمندان این حوزه امید داریم که گام اول توسعه گردشگری  پایدارعشایر به صورت سازماندهی شده و هدفمند برداشته شود.

خسروانی با تاکید بر اهمیت قوانینی که گردشگری پایدار عشایری را تضمین کند و ضمن احترام به جوامع بومی حافظ محیط زیست نیز باشد افزود : ما نیازمند طراحی پکیج و برندسازی گردشگری قومی در سطح ملی و بین المللی هستیم  و این نیازمند حمایت دولت و ارگان های مختلف است.

دبیر میز ملی گردشگری عشایر کشور  با اشاره به آنکه در 10 سال گذشته جمعیت  عشایر کشور نصف شده  و اگر به همین منوال پیش برود روزی فقط عشایر را به صورت نمادین در نمایشگاهها خواهیم دید گفت :  نمی شود جلو ورود مدرنیته به زندگی  عشایر را گرفت اما باید در کنار آن این سبک زندگی را حفظ کرد .آموزش ، طراحی بسته گردشگری عشایری و ارائه آن به آژانس ها، ایجاد موزه منطقه ای دست سازها و میراث عشایرو برگزاری جشنواره ها می تواند با معرفی این مدل گردشگری نه تنها به تحول اقتصاد عشایری بلکه به ارزآوری و درآمدزایی برای صنعت گردشگری کشور منجر شود.

زن عشایر بیمه ندارد

تاج ماه حیدریان گلسفیدی فعال گردشگری عشایری  از استان چهارمحال بختیاری طایفه هفت لنگ منطقه مشایخ سبز کوه بختیاری نیز که با برپایی سیاهچادر در این رویداد حضور پیدا کرده است با تاکید بر تداوم برگزاری چنین رویدادهایی گفت: این زندگی نمادین است و ما  روی سنگفرش خیابان چادربرپا کرده ایم زندگی واقعی عشایر روی گل و خاک با سختی ها و چالش های خاص خودش است که گردشگر با وارد شدن و تجربه آن از نزدیک می تواند این سبک زندگی را تجربه کند جایی که نه گاز هست و آب شهری. نان و غذا روی اتش طبخ می شود. زنان آب از چشمه می آورند و با هیزمی که  روی دوششان می گذارند آتش برپا می کنند. خصوصا زندگی زن عشایر را با مصائبش ببینند.زن عشایر ستون خانه است مرد به چوپانی می رود و زن از بام تا شام آشپزی می کند محصولات لبنی تولید می کند سیاهچادرش را می بافد و ترمیم می کند فرش خانه اش را می بافد .

تاج ماه حیدریان گلسفیدی  در ادامه گفت : زن عشایر بیمه ندارد.بیمه عشایری و روستایی بیمه درمانی ندارد دفترچه اش همه جا مورد قبول نیست زن عشایر اگر بیمار شود حتی اگر بتوانند به نزدیکترین مرکز درمانی او را برسانند آنجا بیمه ای ندارد.  ای کاش صدای عشایر به جایی برسد. عشایر همیشه گفته اند ذخیره است واقعا هم ذخیره است. هرجایی که به ما نیاز است باید باشیم عشایر دیده نمی شوند.

توسعه گردشگری عشایر یعنی  اشتغال پایدار مبتنی برتوسعه پایدار

علی جان آبکار فعال گردشگری کرمان با برشمردن ظرفیت های زندگی عشایری  گفت : وجود چنین رویدادهایی و برگزاری جشنواره هاو نمایشگاهها  کمک شایانی در توسعه گردشگری عشایری دارد.  جامعه عشایر  با وجود توانمندی و جاذبه هایی فوق العاده به دلیل دوری راه یا روحیات خاصشان نمی توانند آن را ارائه و معرفی کنند ، این رویدادها به آنها فرصت می دهد که توانمندی های خود را به مردم و مسئولین نشان دهند.

وی افزود:  با اوضاع خشکسالی زندگی عشایر به شکل قبلی خود دارد از بین می رود باید جایگزینی برای  پیدا کنیم ؛ اگر عشایر به شهر نشینی روی بیاورند قطعا آسیب زاست وبرای دولت هزینه بر است.اگر دولت هزینه ها را خرج عشایر کند هم می تواند از عرصه ها استفاده کند هم محیط زیست را حفظ کند و هم برای عشایر اشتغال ایجاد کند در واقع این رویدادها  و توسعه گردشگری عشایر می تواند به اشتغال پایدار مبتنی برتوسعه پایدار محیط زیست و توامندی جامعه عشایر منجر شود که من از مسئولان بابت این برگزاری این رویداد تشکر می کنم.

دولت زمینه ورود گردشگر به کشور را فراهم کند

رضا دانشمندی  فعال گردشگری عشایری و  مدیر مرکز اقامتی عشایری ایل یورد هدف از برگزاری این جشنواره معرفی ظرفیت های عشایر برای جذب توریست است که شامل سه بخش می شود بخش اول فرهنگی است که نشان دادن فرهنگ های زندگی عشایر و دوم تجربه زنگی عشایر است که یک توریست بتواند جذب شود و کارهای زندگی عشایری انجام دهد یعنی چوپانی کند،طبیعتگردی کند و خوراک عشایری طبخ کند و مانند عشایر زندگی کند و زندگی های اولیه ای که هنوز تغییر نکرده را بتواند تجربه کند.  سوم غذاهای عشایری است که با گیاهان دارویی گوشت ارگانیک مواد ارگانیک تهیه شده  و از این طریق بتوانیم توریست جذب کنیم و شاهد تغییر و تحول در اقتصاد و معیشت زندگی عشایری باشیم.

ما استقبال خوبی از سوی گردشگران داخلی و خارجی داشته ایم در توسعه گردشگری عشایر زیرساخت اولیه آماده است خانه عشایر و امکانات  عشایر هست و نیازی نیست دولت در این بخش سرمایه گذاری چندانی کند. قطعا اگر توریست خارجی وارد شود زندگی عشایری برایش جالب است و جذب می شود دولت زمینه جذب توریست به کشور را وارد کند توریست که وارد شود تغییر و تحول و رونق برای جوامع بومی و عشایری اتفاق می افتد.

آموزش مهم ترین اصل توسعه گردشگری عشایر

علی حیدری راهنمای گردشگری استان خوزستان  نیز با اشاره به  تنوع قومی و فرهنگی در عشایر خوزستان از رنگ چفیه گرفته تا حتی نوع بستن گفت:  این تنوع  ظرفیت گسترده ای برای توسعه  گردشگری عشایری است اما به شرطی که اصولی بوده و استانداردهای این نوع گردشگری رعایت شود.

علی حیدری آموزش را  مهم ترین اصل توسعه گردشگری عشایر دانسته و اذعان داشت:  باید عشایر را آموزش داد و آنها را برای ورود گردشگری به زندگی آنها متقاعد کرد و همچنین زیرساخت های لازم را فراهم ساخت تا در نهایت گردشگری منجر به  درآمدزایی برای عشایر شود. وی اضافه کرد : باید با آموزش به جامعه محلی بستر ورود را  گردشگر آماده کرد تا ناهماهنگی ها برای جامعه محلی آسیب زا نباشد.

حیدری گفت: معاونت گردشگری وزارت میراث فرهنگی و دفتر توسعه گردشگری داخلی ونیز  امور عشایر  با راه اندازی میز ملی عشایر این فرصت را فراهم کرده اند  و امیدوارم کارهای بزرگتری صورت گیرد.

گردشگری عشایری یعنی گردشگری تجربه گرا و چالش پذیر

صحرا عبدالهی فعال گردشگری کهکیلویه و بویراحمد نیز گفت: در این رویداد عشایر زاگرس نشین با عنوان گردشگری تجربه گرا  دور هم جمع شده اند . در گردشگری عشایری گردشگران می آیند با ما زندگی می کنند و کل سبک زندگی ما را با محوریت تجربه گرایی و چالش پذیری تجربه می کنند.

هدف این کار کمک به توانمندسازی عشایر با فروش محصولات و مواد ارگانیک و ارتباط با سایر جوامع و امیدبخشی به آنها است .وی افزود : عشایردر سال های اخیر به دلیل سوددهی پایین دام دچار یاس شده اند و گردشگری عشایری می تواند به پایداری این سبک زندگی منجر شود و افراد تشویق شوند تا سبک زندگی عشایری را حفظ کنند.

برای فروش محصولات عشایر بازارچه های دائمی ایجاد شود

مریم جانبازلو فعال گردشگری فارس از ایل قشقایی نیز تداوم این جشنواره ها و ایجاد بازارچه های دائمی برای فروش محصولات عشایر  را لازم دانست و گفت: جوانان تحصیلکرده با آموزش صنایع دستی که در حال فراموشی است برای خود اشتغال ایجاد کنند.

گفتنی است این نمایشگاه با محورهایی از جمله عشایر تا گردشگری، ورکشاپ‌ها و آموزش‌های گردشگری عشایر، صنایع دستی عشایر، عشایر و محیط زیست همراه با اجرای برنامه‌های فرهنگی و هنری، آموزش و شناسایی فعالان عشایر و رونمایی از پکیج‌های تورگردانی عشایرشب گذشته به کار خود پایان داد.