توریسم آنلاین: یکی از گزینه های ما برای سفرهای بهار، استان زیبای کردستان است؛ سرزمین شقایق های وحشی، سرزمین هزار رنگ و هزار ترانه، دیار سنگ‌های سخت، رودخانه پرخروش سیروان و مسیرهای پیچ در پیچ کوهستانی با مردمانی بسیار مهمان نواز و مهربان که از گردشگران مثل یک میزبان دلسوز پذیرایی می کنند.
کوه، جنگل، چشمه، آسمان آبی و بناهای تاریخی؛ کدام را ترجیح می‌دهید؟ اگر گذارتان به سرزمین چهار فصل ایران بیفتد، برای لذت بردن از طبیعت، نیازی ندارید راه دوری بروید؛ هر گوشه ای از این استان پهناور، پر از دار و درخت و سرسبزی است که به ویژه در فصل بهار، زیبایی خیره کننده ای دارد.
کردستان با آن دیرینگی و پیشینه تاریخی تاریخی خود، بر صفحه روزگار هنوز خوش می‌درخشد و اینک تو مسافری هستی با احساسی سرشار از شور و نشاط که می‌توانی بر هر مرکبی سوار شوی و نگاهت را برای لحظه‌ای به آسمان این دیار زیبا خیره کنی.
حالا که راهی می‌شوی، گوش بسپار تا نغمه‌های خفته را در دل این مردمان 7هزار ساله بشنوی؛ سختی سنگ‌ها حکایت از مردمانی دارد که از مسیر هزاره‌ها عبور کرده‌اند و اینک آرام و صبور، آن نوای کهن را سر می‌دهند.
استان کردستان با قرار گرفتن در دامنه های سلسله جبال زاگرس و به دلیل شرایط ویژه جغرافیایی و طبیعی، یکی از استان‌های منحصربه فرد کشور در زمینه وجود آثار بی‌شمار طبیعی و تاریخی با آب و هوایی بسیار مطبوع و دلپذیر است.
روی نقشه که نگاه کنید، استان کردستان را در غرب کشور و بین استان‌های آذربایجان غربی، زنجان، همدان، کرمانشاه و از سمت غرب همجوار کشور عراق و استان کردنشین سلیمانیه می‌بینید. این استان از لحاظ اقلیمی و طبیعی، منطقه‌ای کوهستانی با دشت‌های مرتفع و دره‌های پهن است.
برخی از تاریخ نویسان، کُردها را از قدیمی ترین ایرانیان این سرزمین می دانند و اعتقاد دارند که کردستان بخشی از سرزمینی است که تحت حاکمیت مادها بوده است. شهر سنندج که کُردها به آن «سنه» می گویند، واقعاً غافلگیر کننده است؛ تمیز، شیک و بافت زیبایی که روز به روز رشد می کند. پارک تفریحی آبیدر در این شهر، بسیار سرشناس است و شما می توانید بهترین نمای سنندج را از فراز این پارک ببینید.
در سفر به کردستان، هر طور شده برنامه سفرتان را به گونه ای بچینید که یک شب کنار دریاچه «زریوار» در مریوان باشید. صبح وقتی چشم باز می کنید، این دریاچه را که مثل نگینی کبود در میان کوه می درخشد، خواهید دید. آنجا می توانید سوار قایق شوید و موسیقی کُردی گوش بدهید و اگر خیلی خوش شانس باشید، کاروان عروسی مریوانی ها را نیز می بینید که برای انداختن عکس یادگاری، کنار دریاچه گرد هم می آیند و پایکوبی می کنند.
یک نیمروز بهاری کنار «زریوار»
مریوان، شاعر دارد، افسانه هم دارد. نزدیک مرز است، با اورامان شگفت انگیز فاصله‌ای ندارد، دریاچه‌ای درون جوش و به غایت زیبا دارد. مریوان، شهر زیبای کردستان است.
از سنندج، مرکز کردستان تا مریوان، حدود ۱۲۵ کیلومتر راه است، راهی پرپیچ و خم و البته زیبا. در میانه راه، روستای «نوگل» قرار دارد، همان روستایی که عشق مردمش، قرآنی است که در مسجد‌شان از آن نگهداری می‌کنند، همان قرآنی که بر پوست آهو و در زمان عثمان نوشته شده و تا به حال چندین بار به سرقت رفته و اکنون در جای خود قرار دارد.
مریوان شهر کوچکی است که درک آن زمان زیادی می‌طلبد، درک مردمی که ترانه‌های گورانی می‌خوانند و گیوه می‌بافند. لباس کردی می‌پوشند و با اقتدار گام بر می‌دارند. وقتی کالایی را به تو می‌فروشند، نگاهت می‌کنند و لبخند می‌زنند و آرزوی سلامتی برایت می‌کنند. مریوان دریاچه‌ای دارد به نام «زریوار» که در زبان کردی به معنای دریاچه است. مردم مریوان معتقدند که قبلاً در محل دریاچه، شهری بود که به نفرین درویشی که مردم با او و خانواده‌اش خوب رفتار نکرده بودند، زیر آب رفت. جالب این است که این افسانه در نظر مردم چنان واقعی است که هم‌اکنون در نزدیکی دریاچه، مقبره‌ای منسوب به همان درویش قرار دارد و زیارتگاه مردم مریوان است.
مطالعات نشان می‌دهد چشمه‌های متعدد موجود در کف دریاچه و همچنین رودخانه‌های فصلی و ندرتاً دائمی، تامین کننده آب دریاچه هستند، تا این دریاچه برکتی باشد برای رونق مریوان و زیبایی های آن. این شهر دیدنی در نزدیکی مرز عراق و در نقطه ای به نام «باشماق» قرار دارد و از همین رو، گردشگران بسیاری برای خرید کالا به آنجا می‌روند و این خود یکی از جذابیت‌های سفر به مریوان است.
از هر سو آمده باشی، به بیجار خواهی رسید
آذربایجان، کردستان، همدان، زنجان فرقی نمی‌کند؛ از هر سو که آمده باشی، آنقدر جاده‌ها را نرم به سمت افق بالا رفته‌ای تا به یکباره از روی شانه یکی از کوههای «نسار» و «نقاره کوب» و «زاغه»، به سمت شهر سرازیر شده‌ای! اینجا یکی از بام‌های ایران است، شهری که گویی در گلوگاه آتشفشان و بر شیب دره‌های ملایم و در حصار کوههای بلند بنا شده است و برف و باد الفتی دیرینه دارد با کوچه‌های آن.
می‌گویند ناصرالدین شاه و امیرنظام گروسی به این شهر آمدند و قرار شد جارچی‌ها خبری را از سوی پادشاه جار بکشند، اما پیش از آنکه بر طبل و دهل کوبیده باشند، خبر لو رفته بود! شاهِ قجر وقتی چنین دید، فریاد زد «جار، بیجار!»، بعد از آن نام مرکز منطقه گروس به «بیجار» تغییر کرد!
شهرستان بیجار با پیشینه تاریخی خود، دارای اماکن گردشگری بسیاری است که هر ساله در تعطیلات عید، به استقبال مسافران نوروزی می‌رود و آنها را به دل زیبایی‌های خود می‌کشاند.
سوغات بیجار گروس را همگان خوب می‌شناسند؛ فرش پولادینی که شهرت جهانی دارد؛ قالی بیجار، یکی از اصیل‌ترین فرش‌های ایرانی است و زیبایی و دوام آن شهرت جهانی دارد. گلیم بیجار نیز از نظر مرغوبیت، بسیار مشهور است.
تعداد زیادی از قالی‌های قدیمی کردستان که هم‌اینک در موزه‌های بزرگ فرش در داخل و خارج کشور نگهداری می‌شوند، از قالی‌های بافت بیجار است. گلیم بیجار با توجه به ترکیب نقش و رنگ، حجم کم و قیمت مناسب، به عنوان بهترین و ماندگارترین سوغات کردستان به شمار می‌رود.
چشمه آب تلخ پیر مداح، برج آجری روشقون بابا، تپه کهنه قلعه قحور، مسجد خسروآباد گروس، قلعه قم چقای، شکارگاه و منطقه حفاظت شده بیجار، از نقاط دیدنی و جذاب گردشگری این شهر است.
در بانه با یک تیر دو نشان بزنید؛خرید با طعم کباب ماهی!
شاید خرید جهیزیه، مهمترین و اصلی‌ترین دغدغه خانواده‌هایی باشد که دختر دم بخت دارند، اما این روزها برخی از آژانس‌ها، با برگزاری تورهای 2 یا چند روزه به بانه و مریوان، کار را برای خانواده‌ها راحت کرده‌اند و فرد می‌تواند با یک تیر، دو نشان بزند؛ هم خرید کند و هم از مناظر دیدنی آن خطه لذت ببرد.
در سفر به بانه، اگر مبدأ را تهران در نظر بگیریم، رسیدن تا مقصد دست کم ۱۲ ساعت وقت می‌برد، یعنی سفری طولانی که غروب آفتابِ تهران و شبِ قزوین و تاکستان و ابهر و زنجان و بیجار را می‌بینید و روشنی سپیده و بعد هم طلوع آفتاب درخشان دیواندره و سقز و در نهایت بانه را درک خواهید کرد.
آسمان بانه، واقعاً قشنگ است؛ چنانکه حس می‌کنید ستاره‌هایش آنقدر به شما نزدیک است که میتوانید آنها را بچینید! شهر از بالای کوههای آربابا، بابوس و دوزین هم بسیار زیباست. فقط می‌ماند اراده‌ای برای رفتن به این سه کوه و دیدن زیبایی‌های شهر از فراز این کوهها.
حالا اگر گذرتان به بانه افتاد و خواستید تا یک وعده غذا را در هوای آزاد میل کنید، پیشنهاد می‌کنیم کباب ماهی قزل آلای روستای «مجسه» را در اولویت قرار دهید.
روستای «مجسه» که در 5 کیلومتری شمال شرقی شهر بانه قرار دارد، به دلیل قرار گرفتن در قسمت جنوبی سد بانه، دارای طبیعت سرسبز و جنگل نسبتاً انبوهی است، اما شهرت اصلی آن بیشتر به دلیل کباب ماهی تازه آن است.
کوره‌هایی که برای کباب کردن این ماهی مورد استفاده قرار می‌گیرد، چند متر طول دارد تا تعداد ماهی‌هایی که همزمان کباب می‌شوند، افزایش یابد و به موقع در اختیار مشتری ها قرار بگیرند.
عمارت به عمارت در سنندج!
در شهر سنندج، مسافر را از یک سرا به سرای دیگر آدرس می‌دهند، ولی صاحبان اصلی این خانه‌ها خود در دیار دیگر خفته‌اند. با این وجود از آن همه شکوه ساکنان پیشین آنها، تنها نامی بر خانه باقی مانده است و رسمشان در تاریخ به یادگار.
عمارت خسروآباد یکی از آنهاست که در بلوار خسروآباد (شبلی) قرار دارد. این عمارت در نوع خود بی‌نظیر و مرکز حکومت خسروخان اردلان بوده است. چهار باغ و عمارت خسروآباد که به سبک چهارباغ اصفهان ساخته شده، یکی از زیباترین چهارباغ‌های ایران است و در دوره قاجار، مقر حکومت والیان کردستان منسوب به خاندان اردلان بوده است. البته برخی از پژوهشگران، ساخت این عمارت را به دوره حکومت زندیه مربوط می‌دانند و توسعه و تکمیل آن را به امان الله خان نسبت می‌دهند. به هر روی، عمارت خسرو آباد در دوره قاجار بیشتر به عنوان محل برگزاری مراسم تشریفاتی و استقبال از شاهان و امیران مورد استفاده قرار می‌گرفت، چنانکه عروسی دختر فتحعلی شاه با خسرو خان، پسر امان اله خان، در این باغ برگزار شد و نیز ناصرالدین شاه در زمان سفر به کردستان، در عمارت خسرو آباد اقامت داشت.
از دیگر عمارت‌های معروف سنندج، عمارت وکیل است. جالب آن که خاندان وکیل در طول تاریخ این خطه، بیشتر شغل وکالت را عهده‌دار بوده‌اند. این مجموعه بزرگ در خیابان کشاورز واقع شده است و بخش اصلی آن در دوران زندیه ساخته شده و بخش‌های دیگر متعلق به دوره قاجار است. عمارت «مشیر دیوان» نیز با هفت حیاط مرتبط با هم، یادگار دوره قاجار است.
گشت و گذار در «دیواندره»
تخت سلیمان در تکاب، آبشار بل در اورامان، روستای پالنگان در کامیاران، چشمه باباگرگر در قروه و دریاچه زریوار در مریوان را هم اگر ببینید، باز هم یک پیشنهاد فوق العاده برایتان داریم!
در سفر به کردستان، حتی اگر از دیدن غارها می ترسید و فکر می کنید هر آن ممکن است از توی تاریکی غار، دسته ای خفاش با آن پوست نمناک، گوش های تیز و بال های نازک از بالای سرتان پرواز کنند و توی دلتان خالی شود، باز هم باید برای دیدن «غار کرفتو»- بر وزن پرستو- به دیواندره در 95 کیلومتری سنندج بروید.
تالارهای عجیبی در این غار یافت می شود که دهان آدمی از حیرت باز می ماند. حالا چطور در آن ارتفاع بسیار بالا و بدون داشتن ابزار لازم توانسته اند این اتاق ها و تالارها را حفاری کنند، بماند، اما بد نیست بدانید غار کرفتو، یک غار طبیعی و کلسیمی است و چهار طبقه دارد. طول آن به 750 متر می رسد و طی کردن آن می‌تواند بهترین تجربه غارنوردی شما باشد. البته انسان‌های غارنشین در این غار تغییرات زیادی ایجاد کرده‌اند. مثلاً اتاق ساخته‌اند و سالن درست کرده‌اند. اتاق‌ها و گذرگاه‌های این غار به هم متصل است و تعدادی پنجره و سوراخ در نمای بیرونی آن تعبیه شده و حکاکی‌های زیادی با شکل و شمایل حیوان، انسان و گیاهان در روی دیوارهای آن به چشم می‌خورد.
سیاحت در ماسوله کردستان
فکر می‌کنید چند نفر می‌دانند این روستا گوشه‌ای از بهشت است؟ چند نفر خبر دارند در 10 کیلومتری شمال‌غرب این روستا در دامنه کوههای «گواز»، چشمه‌های داغ آب‌معدنی شفابخشی از دل کوه بیرون می‌جوشند که از فراوانی ترکیبات گوگردی و آهنی، شیری رنگ شده‌اند؟
اصلاً چند نفر وصف قلعه عظیم و اسرارآمیز این روستا را شنیده‌اند؟ باید بگوئیم خیلی کم! به همین دلیل است که بعضی‌ها ترجیح می‌دهند نوروز امسال راهی ماسوله کردستان شوند و بیشتر وقت تعطیلاتشان را در طبیعت روستای زیبای «پالنگان» بگذرانند؛ چرا که پالنگان، بسیار دنج و خوش آب و هوا و پر از چشمه‌ها و رودهای خروشان و طبیعتی دست نخورده است با کردهای مهربانی که به اورامی سخن می‌گویند و اگر شاد باشند، آن وقت باید ببینید با دو تا دستمال رنگی و یک دهل چه طور هنرنمایی می‌کنند. هنگام برگشت هم فراموش نکنید از پالنگانی‌های شریف، کشک و گیوه بخرید به رسم سوغات و اگر تعارفتان کردند به خوردن ولوشه یا غازینه یا شلمین، دستشان را رد نکنید، چون غذاهای کردی واقعا لذیذ است.
پالنگان از طریق شهرهای کامیاران و پاوه و سروآباد و سنندج قابل دسترسی است. پس بهانه نگیرید که چون دقیقاً نمی‌دانید کجاست، آن را برای سفر انتخاب نمی‌کنید!
رنگین ترین لحظه‌های زندگی در «اورامان»
منظره‌ای زیبا که تو را با خود به رنگین‌ترین لحظه‌ها می‌برد و تو باید خود را در آغوش جاده رها کنی؛ اینجا «اورامان تخت» است، روستایی با قدمت چند صدساله با فرهنگ و آدابی یادگار دوان زرتشت؛ سرزمین ایرانیان اصیل، مهمان‌نواز و مهربان.
روستای اورامان تخت، یکی از جذاب‌ترین مناطق روستایی کردستان است که با انبوه کوهستان‌ها و دشت‌های پهناور، همراه با چشم انداز زیبای جنگل‌های زاگرس، منطقه‌ای به یادماندنی برای طبیعت دوستان پدید آورده است.
اگرتصمیم به رفتن گرفتید و تمایل ندارید با وسیله شخصی بروید، اتوبوس‌های مریوان هر روزه در پایانه غرب تهران، منتظر شماست. یادتان نرود 15 کیلومتر مانده به مریوان، از اتوبوس پیاده شوید و از آنجا با ماشین‌های دیگر، مسیر 75 کیلومتری تا اورامان را طی کنید.
به اورامان که رسیدید، خیالتان آسوده باشد که شب بدون سرپناه نخواهید ماند. شما میتوانید در یک هتل سنگی و زیبا اقامت کنید، یا در دامن طبیعت چادر بزنید.
در فصل بهار، تنوع غذاهای محلی در اورامان بیشتر می شود، این هم تنها به دلیل روییدن گیاهان معطر است. فراموش نکنید که این نوع غذاها دارای خواص دارویی فراوانی است و به قول اهالی، این غذاها حکیم هستند!
در عین حال، دست خالی هم بر نگردید. کلاش یا همان گیوه محلی، گلیم، سجاده شامل موج و جاجیم، شال و پارچه های پشمی، زیورآلات محلی و حصیر و سبد، از جمله صنایع دستی اورامان است. اگر دلتان خواست، میتوانید عسل طبیعی نیز خریداری کنید، آن هم به قیمت عادلانه!
پله پله تا «آبیدر» بر بام سنندج
سنندج را با «آبیدر» می‌شناسند، کوهی با صلابت و پرشکوه، که به میان شعر و غزل دلدادگی مردم کرد راه یافته است. حالا شب و روز، مسافر و بومی قدم بر دامن سبزش می‌گذارند و پانورامای شهر را بر ارتفاع آن در ذهن خود نقش می‌بندند.
بر دامنه این کوه، پارکی ساخته شده است زیبا و کم نظیر. البته ساخته دست بشر تنها زینت‌دهنده طبیعت بی‌وصفش بوده است، چرا که در این پارک چندین باغ و چشمه طبیعی هم وجود دارد. یکی از بزرگ‌ترین باغ‌های این مجموعه، باغ امیریه است و جالب است بدانید بزرگ‌ترین سینمای رو باز و تابستانه کشور نیز در این جا قرار دارد. شب هنگام، شهر جواهری می‌شود که مکان دیدنش آبیدر است و بس. روزها نیز مسحور طبیعت و جلوه‌های رنگین آن خواهید شد.
کوه آبیدر، بلندترین کوه اطراف سنندج است که درغرب شهر قرار دارد. آبیدر به معنای جایی است که آب فراوان از آن تراوش می‌کند و این مجموعه نیز نامش را از چشمه‌های فراوان این ارتفاعات وام گرفته است. در سال‌های اخیر در این کوه مجموعه تفریحی بزرگی احداث شده که تفرجگاه اصلی مردم سنندج در اوقات مختلف سال است. در دامنه های کوه آبیدر و در میان پارک جنگلی بسیار زیبایی که احداث شده است، مکان هایی برای کمپینگ مسافرین درنظر گرفته شده است که برای شب مانی، بسیار جای مناسبی است.
کلانه؛ غذای بهاری کردها
با نمایان شدن نخستین آثار روح بخش بهار که به شکل مخملی سبز بر دامنه کوهها و پهنه دشت‌های کردستان جلوه‌گر می‌شود، مصرف پیش غذایی لذیذ بر گرفته از سخاوت طبیعت در این دیار رایج می‌شود که آن را «کلانه» می‌نامند.
«کلانه» یکی از غذاهای سنتی منطقه کردستان است که با آغاز فصل بهار در سفره مردم کرد قرار می‌گیرد. این غذای خوشمزه و بسیار ساده فقط با استفاده از مقداری « پیازچه» یا «پیچک» و نان پخته شده بر روی «ساج» مخصوص درست می شود. تهیه این غذا اغلب به صورت خانگی و در میهمانی های فامیلی رواج دارد که معمولاً آن را با روغن حیوانی و یا کره چرب کرده و همراه با دوغ مصرف می‌کنند.
آش خوشمزه‌ای هم در سنندج عرضه می‌شود که بعید می‌دانیم در هیچ کجای ایران بتوانید نمونه آن را پیدا کنید. اسم این آش «دوغه وا» یا بهتر است بگوییم نوعی «آش دوغ» است که داخل آن تکه‌های گوشت، مانند کوفته ریزه می‌ریزند و البته حبوباتش هم عمدتاً نخود و بلغور و برنج است، همراه با نوعی سبزی که فوق‌العاده به شما مزه می دهد.
چی بخریم؟ اگر قصد خرید سوغات دارید یا از آن قبیل افرادی هستید که دوست دارند از هر سفر یادگاری داشته باشند، جای خوبی را برای سفر انتخاب کرده‌اید؛ سنندج تا بخواهید سوغات و یادگاری دارد؛ هم خوراکی هم غیر خوراکی.
شیرینی کنجدی در دو نوع شکری و گزانگبین، معروف‌ترین سوغات خوراکی سنندج است و به اینها باید نان برنجی، بادام سوخته و باسلق را هم افزود. فرش و گلیم کردستان هم از گذشته‌های دور شهرت فراوانی داشته است. استفاده از رنگ گیاهی و خامه طبیعی و نیز طرح‌های عشایری و اصیل از دلایل مقبولیت فرش‌های این خطه است.
«کلاش»، نوعی گیوه است که در بسیاری از شهرهای کردستان از جمله سنندج تولید می‌شود. تمام مراحل ساخت این پاپوش سنتی با دست صورت می‌گیرد و بر همین اساس، کلاش یکی از صنایع دستی ارزشمند سنندج محسوب می شود.
