عجایب چشمه ای که هم زمان ؛هم آبش سرد است هم گرم !/فیلم

اینجا چشمه مرتضی علی (ع) است، اعجابی در دل عجیب‌ترین کویر ایران، پدیده‌ای نادر در طبس!

توریسم آنلاین:تصور کنید که در یک رودخانه‌ کوچک پاهایتان را بگذارید و در عین حال که پاهایتان در یک جریان آب است به پای راست تان آب خنک برخورد کند و به پای چپ تان آب گرم! اینجا چشمه مرتضی علی  است، اعجابی در دل عجیب‌ترین کویر ایران، پدیده‌ای نادر در طبس!

چشمه مرتضی علی و طاق شاه‌ عباسی از جمله مناطق نمونه گردشگری استان خراسان جنوبی به حساب می‌آیند. این چشمه در مسیر گردشگری روستای خرو و در فاصله ۲۷  کیلومتری شهر طبس واقع شده‌ است.

چشمه مرتضی علی، چشمه‌ای منحصربه‌فرد است که نه تنها به خاطر وجود چشمه‌های آب گرم و سرد در یک بستر بلکه به خاطر وجود نازک‌ترین سد قوسی جهان که به آن طاق شاه عباسی هم می‌گویند، شهرت دارد. بسیاری از گردشگران به خاطر خاصیت درمانی چشمه‌های مرتضی علی از آن بازدید می‌کنند.

در انتهای مسیر چشمه نازک‌ترین و بلندترین سد قوسی جهان یعنی سد قوسی عباسی قرار دارد.

در میان دیواره‌های چشمه مرتضی علی قبرهای بسیار قدیمی وجود دارد که متعلق به زرتشتیانی است که سال‌ها پیش در این حوالی زندگی می‌کرده‌اند.

در 30 کیلومتری شهر طبس و 2 کیلومتری روستای خرو، میان کوه‌های خشن و تاب آورده از آفتاب گرم و بی امان کویر، چشمه اعجاب‌انگیزی با نام مرتضی علی وجود دارد که در یک سویش آب گرم می‌جوشد و در سوی دیگر آب خنک که جان انسان را تازه می‌کند. این چشمه‌ها مسیر زیادی را طی می‌کنند تا وارد فضای دره مانندی شوند که شباهت بسیار زیادی به تنگه واشی دارد. کافی است کمی در این دره قدم بزنید تا به چشمه‌های کوچک و بزرگی برسید که از دیواره‌های دره پایین می‌ریزند و مسیر حرکت شما را پر از آب می‌کنند.

این چشمه را مرتضی علی نامیده‌اند؛ چون آب گرم آن از چشمه‌ای به نام مرتضی علی تامین می‌شود و به‌خاطر وجود میزان بسیار بالای املاح و مواد معدنی، غلظت زیادی دارد و به همین دلیل تا 300 متر به موازات آب‌های سرد حرکت کرده و با آن ترکیب نمی شود. در سمت راست دره، چشمه‌های آب گرم و در سمت چپ، چشمه‌های آب سرد قرار دارند و به محض آن که شما پایتان را در آب بگذارید این اختلاف دما را به راحتی احساس می‌کنید. گاهی اختلاف دمای آب چشمه‌ها با هم به 10 درجه سانتی‌گراد هم می‌رسد که در نوع خود بی‌نظیر است.

اگر پایتان را درون چشمه بگذارید گاهی خنک می‌شود و به محض آن که احساس سرما کردید می‌توانید پای خود را در حوضچه‌ای از آب گرم که دقیقا کنار حوضچه‌های آب سرد است بگذارید.

زیبایی‌های چشمه مرتضی علی حیرت‌انگیز است و چشم برداشتن از آن کاری دشوار؛ اما کمی سرتان را بالا بگیرید تا قبرهای زرتشتیان را در میان دیواره‌های دو طرف چشمه ببینید که هر کدام با تونلی به هم وصل شده‌اند؛ اما همه چیز به همین جا ختم نمی‌شود!

اوج هنرنمایی چشمه آخر داستان است که باشکوه هر چه تمام تر نازک‌ترین سد قوسی جهان یعنی سد عباسی را جلوی چشمانتان می‌آورد. این سد بسیار زیبا حرف‌های زیادی برای گفتن دارد که کارناوال در سفرهای بعدی مفصل‌تر به آن خواهد پرداخت.

در اصل هر دو! در مسیر چشمه رودخانه‌ای وجود دارد که نام آن سردر است. طبسی‌ها به خاطر آن که آب رود وارد این شکستگی تنگه مانند می‌شود به آن کال سردر می‌گویند. همین نام‌گذاری باعث شده است که گاهی به این چشمه کال سردر بگویند.

در این بخش برایتان از  تفریحاتی که در چشمه انتظارتان را می‌کشند، خواهیم گفت.

فضای شگفت انگیز دره

برای رسیدن به دره ابتدا ماشینتان را در پارکینگ پارک کرده و از پله‌هایی که در مسیر رسیدن به دره تعبیه شده‌اند، پایین بروید تا به فضای بازی برسید که آب چشمه مثل جویباری کوچک در آن جاری است. کمی که جلوتر بروید کم‌کم دره شروع به خودنمایی می‌کند و دیواره‌های صخره‌ای بلند و بلندتر می‌شوند. در مسیر چشمه که حرکت می‌کنید زیبایی‌های بسیار زیادی وجود دارد که آرام‌آرام در معرض دید شما قرار می‌گیرند.

در ابتدا، مسیرچشمه مرتضی علی بسیار باز است و حوضچه‌های آب قابل مشاهده نیستند و فقط مسیر صاف و پهنی را می‌بینید که سنگ‌ریزه‌هایی کف آن را پر کرده و دیواره‌های آن به خاطر رسوبات آبی به‌صورت لایه‌لایه در آمده‌اند و پدیده جالبی به نام ماسه سنگ یا کنگلومرا (1) را شکل داده‌اند؛ اما هرچه جلوتر می‌روید دیواره‌های دره سخت و خشن‌تر شده و از میزان خزه‌های سبز رنگی که به آن‌ها چسبیده کاسته م‌ شود. به اواسط چشمه که می‌رسید دهانه دره بسته‌تر می‌شود و سنگ‌های درشت و گاهی غول‌پیکر در مسیرتان قرار می‌گیرند که رد شدن از آن‌ها گاهی دشوار می‌شود.

 خواص درمانی چشمه مرتضی علی

چشمه مرتضی علی به خاطر وجود مواد معدنی و املاح، خاصیت درمانی زیادی دارد که می‌توانید به‌صورت کاملا رایگان از این موهبت الهی استفاده کنید. نکته جالب توجه آن است که بزرگ‌ترین حوضچه این چشمه که در میانه‌های مسیر قرار دارد، به خاطر عمق زیادش به حمام مرتضی علی مشهور شده و معمولا گردشگران در آن آب‌تنی می‌کنند چون آب آن بسیار گرم است و حتی گاهی محیط آن از گرما دم می‌کند و ممکن است تنفس کردن دچار اختلال شود.

و اما بخش هیجان‌انگیز ماجرا همیشه به بازی و تفریحات اختصاص پیدا می‌کند. چشمه مرتضی علی مسیری رودخانه مانند با سنگ‌های بزرگ و بعضا غول‌پیکر است که تمام مسیر را پوشش داده‌اند. چشمه‌های کوچک و بزرگ که از میان صخره‌های خزه بسته در حال جوشیدن‌اند، صدای بسیار دل‌انگیزی دارند؛ البته در میان هیاهوی مسافران گرمازده و فراری از کویر که به خنکای چشمه پناه آورده‌اند گم می‌شود.

در آب قدمی بزنید و کمی همدیگر را خیس کنید اما یادتان باشد که این سنگ‌های بزرگ به هیچ عنوان جای مناسبی برای شیرجه زدن یا شنا کردن را فراهم نمی‌کنند پس سعی کنید از شوخی‌های زیاد و یا دویدن در مسیر، آن هم بر روی سنگ‌هایی که خزه بسته‌اند و فوق‌العاده لیز هستند خودداری کنید.

گاهی هم می‌توانید خرده نانی درون حوضچه‌ها بریزید تا ببینید خرچنگ‌ها و ماهی‌های ریز و درشت چشمه چگونه به سمتتان می‌آیند تا غذایشان را بگیرند و بروند.

وقتی در مسیر چشمه مرتضی علی در حال حرکت هستید بر بلندای صخره‌هایی که دو طرف شما را احاطه کرده‌اند سوراخ‌هایی را می‌بینید که با نظمی خاص درون دیواره‌ها ایجاد شده‌اند و هر کدام با تونلی به یکدیگر راه دارند.

این سوراخ‌ها که به قبر یا خانه‌های گبر مشهورند در اصل محل دفن زرتشتیان هستند که عموما در مکان‌های بسیار مرتفع و دره مانند ایجاد می‌شده‌اند؛ اما عده‌ای دیگر بر این باورند که این حفره‌ها، خانه‌هایی بودند که با تونل به هم مرتبط می‌شدند. نکته جالب دیگر این است که حفره‌ها با نظم و فاصله خاصی از هم به‌صورت 2 تایی در بالا و پایین یکدیگر قرار گرفته‌اند و گفته می‌شود که حفره پایین محل ورود به خانه بوده است.

گبر واژه‌ای دری بوده و به معنای زرتشتی است اما بعدها این واژه معنای توهین‌آمیزی پیدا کرد و به افراد غیر مسلمان گفته می‌شد. در زبان لری نیز گبر به معنای قبر است.

پس از آن که حسابی خنک شدید و جانتان خسته شد به انتهای چشمه می‌رسید، البته منظور جایی است که آب چشمه به حداقل خود می‌رسد. در این جا شما با یکی دیگر از اعجاب‌انگیزترین آفریده‌های هوش و خلاقیت ایرانیان مواجه می‌شوید که نامش سد عباسی است. این سد با صفت‌هایی نظیر بلندترین، نازک‌ترین و قدیمی‌ترین سد قوسی جهان شناخته می‌شود که البته بیشتر شهرت خود را به خاطر تاج نازک 1 متری‌اش که از سنگ ساخته شده، به دست آورده است.

پل بند عباسی حوالی 500 سال پیش به دستور شاه عباس صفوی در این منطقه ساخته شد. بر روی بخش‌هایی از دیواره سد کنده‌کاری‌هایی از بزها را می‌بینید؛ برخی معتقدند این‌ها نمادی از فرشتگان هستند که نگهبانی این مایع ارزشمند یعنی آب را بر عهده دارند. عده‌ای دیگر نیز معتقدند نمادی از درخواست آب، زایش و فزونی نعمت هستند.

کنده‌کاری‌هایی که در غارها و مکان‌های مختلف در سراسر دنیا دیده می‌شود معمولا نمادی از بز هستند که شاخ‌های بلند و تاب‌خورده‌ای دارد. نمونه بزهای حجاری شده روی بند عباسی را می‌توان در شمال‌غرب ایران، شهر مشکین شهر، روی صخره‌های سیاه هم مشاهده کرد.