دل به غمزه های ساکنان قمیشلو!

پارک ملی قمیشلو یکی از بزرگترین پناهگاه های حیات وحش ایران است که در گذشته یکی از شکارگاه های مورد علاقه شاهان قاجار بود.

توریسم آنلاین: اصفهان با آثار و جاذبه های باستانی اش نصف جهان ماست؛ اما شاید کمتر در مورد جاذبه های طبیعی آن شنیده باشیم. پارک ملی قمیشلو یکی از بزرگترین پناهگاه های حیات وحش ایران است که در گذشته یکی از شکارگاه های مورد علاقه شاهان قاجار بود.

این پارک که به نوعی کهن ترین منطقه حفاظت شده جهان بشمار می رود، در شمال غرب خمینی شهر، اصفهان قرار دارد و بخشی از شهرستان تیران و کرون محسوب می شود. در این پارک آثار تاریخی فرهنگی متعددی مانند قلعه تاریخی قمیشلو به چشم می خورد و دارای پوشش گیاهی و جانوری مختلفی است.

برخی از سنگ نگاره های این منطقه، قدمتی سه هزار ساله دارند. با رفتن به پارک ملی قمیشلو، این فرصت را دارید که حیات وحش و چشم اندازهای جذاب را از نزدیک ببینید.

پارک ملی و منطقه حفاظت‌شده قمیشلو در میان چهار جاده اصلی قرار گرفته است که مسیرهای دسترسی متنوعی را برای گردشگران فراهم می‌کند. مسیر نخست،  جاده‌ای است که از پلیس راه اصفهان تهران به علویجه و دهق می‌رود و در سمت شمال منطقه حفاظت‌شده قمیشلو قرار دارد. در سمت شرق منطقه حفاظت‌شده قمیشلو، جاده بزرگراه خلیج فارس قرار گرفته است که کمربندی غرب اصفهان محسوب می‌شود و از ادامه اتوبان کاشان به اصفهان به کمربندی شمال نجف‌آباد می‌رسد.

علاوه بر این، جاده تیران به داران نیز در سمت جنوب منطقه حفاظت‌شده قمیشلو قرار گرفته است و همچنین در سمت غرب منطقه حفاظت‌شده قمیشلو، جاده‌ای به‌چشم می‌خورد که از میانه مسیر دهق علویه به جاده تیران به داران می‌رسد و روستاهای حسین‌آباد و میرآباد در امتداد آن قرار دارند.

پناهگاه حیات‌وحش قمیشلو به‌عنوان یکی از اکوسیستم‌های نیمه‌بیابانی در بخش مرکزی کشور ایران یکی از مناطق بسیار با ارزش در ناحیه پالئارکتیک (paleoarctic) محسوب می‌شود. این زیستگاه گونه‌های متعددی از حیات وحش خصوصا گونه‌های شاخص جانوران وحشی گیاه‌خوار نظیر کل و بز و قوچ و میش اصفهانی در خود جای داده است. با وجود جمعیت گونه‌های چشمگیر، این منطقه به‌عنوان یک ذخیره‌گاه ژنتیکی دارای ارزش‌های فراوان است و برخورداری از چنین ارزش‌های اکولوژیکی و بیولوژیکی و اقتصادی، تحقیقاتی و تفرجی ضرورت حفاظت از آن را دو چندان کرده است.

پناهگاه حیات‌وحش قمیشلو در منطقه استپی از ناحیه بزرگ رویشی ایرانی و تورانی قرار دارد و بوته‌زارهای منطقه نشان‌دهنده سیمای کلی جامعه مناطق استپی یعنی Artemisia.Astragalus است. در بررسی پوشش گیاهی منطقه، دو بخش عمده قابل تفکیک و تمایز است که از مناطق دشتی و ارتفاعات پایین به سمت بلندی‌ها و ارتفاعات بالا ادامه می‌یابد.

در این منطقه به طور بسیار پراکنده شاهد حضور گونه‌های درختی و درختچه‌ای هستیم. طبق بررسی‌های صورت گرفته و با استفاده از منابع گیاه‌شناسی در این محدوده، تعداد ۳۴۴ گونه متعلق به ۲۲۳ جنس و ۵۵ خانواده شناسایی شده است و به طور کلی این منطقه از تنوع خوب گونه‌ای برخوردار است.

از نظر ارزش‌های ویژه، در بین گونه‌های شناسایی شده حداقل ۲۳ گونه دارای ارزش دارویی و ۱۰ گونه دارای ارزش صنعتی هستند که به دلیل پراکندگی و عدم صرفه اقتصادی و ضرورت محافظت آن‌ها، استفاده از آن‌ها امکان‌پذیر نیست.

مهم‌ترین منابع آبی در منطقه پناهگاه حیات وحش قمیشلو شامل رودخانه‌ها و آبراهه‌های فصلی، چاه‌‌ها، چشمه‌ها و قنوات مختلف  فصلی است. تنها رودخانه قابل ذکر در این منطقه خشکه‌رود نام دارد که از مجموع دو مسیر آب فصلی تشکیل می‌شود، اولی مسیر آبی که از اشن شروع شده و به طرف شرق ادامه دارد و دیگری مسیر آبی که از طرف جنوب غربی حوزه به طرف شمال شرق ادامه دارد. در انتها هر دو مسیر در منطقه علویجه بهم پیوسته و در نهایت از منطقه علویجه وارد دشت مورچه خورت می‌شود. چون کمیت و کیفیت آب سطحی برای استفاده کشاورزی در این نواحی مناسب نیست، لذا از منابع آب زیر‌زمینی به این منظور استفاده می‌شود.

سیلاب‌های این حوزه به علت جنس و نوع خاک منطقه و عدم نفوذ کافی، سریع از منطقه خارج شده و حوزه تخلیه می‌شود به همین دلیل سفره آب‌های زیرزمینی در این منطقه ضعیف است، ولی تعداد زیادی چشمه موجود است که از بهترین آبشخورهای منطقه برای حیات‌وحش محسوب می‌شود .قلعه قمیشلو از معماری زیبایی برخوردار است. این قلعه که منسوب به دوران ناصرالدین‌شاه قاجار است یکی از دیدنی‌ترین آثار باستانی واقع در داخل منطقه محسوب می‌شود.

قلعه قمیشلو اتاق‌های متعدد دارد و برج و باروی اطراف آن نشان‌دهنده اهمیت قلعه است. منطقه قمیشلو یکی از شکارگاه‌های تاریخی ایران به شمار می‌آید و بارها در کتب تاریخی اواخر عصر قاجاریه از آن به‌عنوان یک شکارگاه یاد شده است. مناسب بودن این منطقه و وجود تعداد زیادی شکار از انواع بز و بازن، ‌قوچ و میش و آهو باعث شد تا پسر ناصرالدین‌شاه آن را به‌عنوان یکی از زیستگاه‌های قرق خود برگزیند و در آن قلعه زیبا و معروف قمیشلو را احداث کند.

با توجه به اینکه در محدوده قلعه قمیشلو در قدیم نیزارها و تالاب‌هایی وجود داشته و هنوز نیز بقایای آنها موجود است، به نظر می‌رسد پس از احداث قلعه توسط ظل‌السلطان، حاکم وقت اصفهان، در این محل وجود باتلاق‌های دارای نی، نام این قلعه را قلعه قمیشلو (قلعه واقع در حاشیه نیزارها) و نام منطقه شکارگاه قرق اطراف آن را منطقه قرق قمیشلو نامیده‌اند .