جمجمه «ابن‌سینا» را کجا می توان دید؟
توریسم آنلاین: هنگام تخریب بنای قدیمی، بقایایی از استخوان‌های ابوسعید دخدوک و جمجمه شیخ‌الرئیس به دست آمد که عکس آن ثبت شد. سپس در جعبه‌های مخصوص مهر و موم قرار گرفت و مجدداً دفن شد.
60 سال پیش و درجشن هزاره تولد شیخ‌الرئیس ابوعلی سینا،بنای جدید آرامگاه این دانشمند بزرگ مورد بهره‌برداری قرار گرفت. بنایی شگفت انگیز با الهام از بنای گنبد کابوس در گلستان یکی از عظیم‌ترین شاهکارهای معماری عصر ابن سینا.
اگر گذرتان به خیابان «بوعلی» همدان افتاد ، می‌توانید بنایی را ببینید با ساخت امروزی، که در کنار این خیابان جا خوش کرده و پیکر بزرگترین پزشک و دانشمند ایرانی در آن آرمیده است.
ابوعلى سینا ، بزرگترین فیلسوف و پزشک نامدار ایران در جهان اسلام است. مقبره ابن سینا در ضلع غربی خیابان بوعلی شهر همدان قرار گرفته است. این مکان روزگاری منزل ابوسعید دخدوک از دوستان ابن‌سینا بوده که اکنون نیز در کنار او به خاک سپرده شده است.
این محل در آن زمان در حاشیه شهر قرار داشته و تا اواخر قرن سیزدهم هجری نیز معماری بنا همانند چهارطاقی کوچکی به عنوان مقبره بر مزار آن دو قرار داشته است.
ذبیح‌الله صفا در جلد نخست جشن‌نامه ابن‌سینا درباره محل تدفین این حکیم شهیر می‌نویسد: «…بنا بر آنچه ابن اصیبعه (پزشک مشهور قرن 6 و 7 هجری) و گروهی دیگر از محققان و مورخان نوشته‌اند… این چهار طاقی به دستور دختری به نام نگار که نوه فتحعلی‌شاه قاجار بوده، به گنبدی از آجر تبدیل شد و دو سنگ یکی روی قبر ابن سینا در طرف راست سرسرای ورودی و دیگری روی قبر ابوسعید دخدوک طرف چپ قرار گرفت.»
ابوسعید دخدوک از دوستان ابن سینا بوده و بوعلی بعد از غائله شورش سپاهیان شمس‌الدوله دیلمی، 40 روز در خانه وی پنهان بود و منزل ابوسعید در همین محل بوده که اکنون آرامگاه هر دو می‌باشد. این محل در آن روزگار پشت باروی جنوبی همدان بوده است.
در سال 1330 شمسی، انجمن آثار ملی ایران به مناسبت هزارمین سالروز تولد ابوعلی سینا تصمیم به ساخت آرامگاهی جدید گرفت. در خرداد 1334، طراحی نقشه این بنا میان فارغ‌التحصیلان رشته معماری به مسابقه گذاشته و طرح هوشنگ سیحون پذیرفته شد.
جالب اینکه هنگام تخریب بنای قدیمی، بقایایی از استخوان‌های ابوسعید دخدوک و جمجمه شیخ‌الرئیس به دست آمد که عکس آن ثبت شد. سپس در جعبه‌های مخصوص مهر و موم قرار گرفت و مجدداً دفن شد.
همچنین سنگ قبرهای قدیمی این دو که یک و نیم قرن قدمت دارد، در حصارهای شیشه‌ای قرار گرفت تا از تخریب و فرسودگی مصون بماند.
طرح مزبور از گنبد کاووس (مقبره قابوس بن وشمگیر) یکی از عظیم‌ترین شاهکارهای معماری عصر ابن سینا الهام گرفته است، با این تفاوت که گنبد قابوس هیچ منفذی در اطراف ندارد ولی این بنا 12 ستون دارد که نشان‌دهنده 12 دانش ابن سینا است. کار ساخت بنای جدید آرامگاه در سه هزار متر مربع در سال 1337 هجری شمسی به پایان رسید.
بقایای استخوان‌های دو بزرگمرد
بقایای استخوان‌های این دو بزرگمرد در جعبه‌های مخصوص، مهر و موم و در آرامگاه جدید بوعلی سینا مجدداً دفن شد. سنگ قبر بوعلی سینا در قسمت پایین به شکل مکعب مستطیل به طول یک متر و 25 سانتیمتر و عرض 54 سانتیمتر و ارتفاع 25 سانتیمتر تشکیل شده است.قسمت بالای این سنگ قبر از هر جهت 10 سانتیمتر کوچک‌تر از قسمت پایین است و حدود 33 سانتیمتر ارتفاع دارد و به صورت منشور درآمده است.
روی بدنه‌ها و حاشیه‌های این سنگ قبر، از هر 4 طرف به خط نسخ، آیات و عباراتی به شکل برجسته حک شده است. سنگ قبر و تصویر جمجمه بوعلی سینا، اکنون در موزه آرامگاه این دانشمند نگهداری می‌شود. این گونه سنگ قبرها در عهد مغول‌ها و بعد از آن دوره، متداول بوده است.
آرامگاه شیخ الرئیس بوعلی سینا در سال 1376 توسط سازمان میراث فرهنگی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
