یخ های این کوه چندهزار سال است آب نشده!

پس از پایان فصل زمستان آغاز بهار در ایران برف ها به سرعت آب می‌شوند و تا اواخر اردیبهشت ماه هرسال چهره کوهستان های کشور کم کم از برف پاک می‌گردد و درخردادماه زبانه های برفچالی متعددی به وجود می‌آید که معمولاًدرارتفاع بالای3500متردرکنار یخچال های دائمی دیده می شوند.

قله‌های بلند و پربرف، دره‌های ژرف و طولانی، رودهای دائمی، پوشش گیاهی و جانوری بسیار متنوع، روستاهای کوهپایه‌ای از جمله ویژگی‌های اشترانکوه می‌باشد که به سبب بلندی در شعاع 100 کیلومتری به خوبی پیدا است.

به طور کلی یخچال عبارت است از یک توده یخ که تحت تأثیر نیروی ثقل زمین ازبالا ی مرز مرتفع برف به آهستگی به پایین یک دره درحرکت است.یکی از ارزش‌های یخچال‌ها این است که به‌عنوان ذخایر آب تلقی می‌شوند. همچنین پوشش گیاهی و جانوری در مناطق کوهستانی و طبیعی کاملا وابسته به یخچال‌ها هستند.

یکی دیگر از مهم‌ترین ارزش‌های آنها این است که به‌عنوان میراث اقلیمی هستند؛ به این معنا که اگر به مناطق یخچالی رفته و تکه‌ای از یخ موجود را از عمق بیرون بکشید و مطالعه کنید می‌توانید تاثیرات اقلیم و آب و هوا را در چند صد یا چند هزار سال در آن تکه یخ ببینید و مطالعه کنید. برای مثال یخ‌هایی که در حال حاضر در ارتفاع ۵۲۰۰ متری دره یخار در دماوند، به‌عنوان مرتفع‌ترین توده یخی ایران وجود دارد قطعا بیش از چند هزار سال است که یخ دارد؛ چراکه این یخ‌ها تا این زمان به‌دلیل قرار گرفتن در ارتفاع بالا اصلا فرصت آب شدن پیدا نکرده‌اند.

دریخچال طبیعی فشار ناشی ازعمق فوق العاده برف نقطه انجماد راپایین می‌آورد. بنابراین برف درلایه های پایین ذوب شده سپس دوباره به شکل یخ  دانه دانه یا یخ برف سخت می‌گرددکه بعداً به وسیله  فشار مدام به یخ شفاف مبدل می شود. یخچال ممکن است از برفنا یعنی ازجایی که منشأ می‌گیرد تا سطوحی به مراتب پایین تراز مرز برف امتداد یابد.

در محل سرچشمه آن، ذخیره فراوانی ازیخ وجود دارد و عمل ذوب آن آهسته انجام می‌شود. بعضی یخچال‌ها معمولاً در برفنا پهن و عمیق هستند ولی در سطوح پایین تر به علت بالاتر بودن دما ذوب یخ بیشتر است بنابراین اندازه یخچال کاهش می‌یابد واین گونه است که غالباً یخچال‌ها شکل زبانه‌ای به خود می‌گیرد اگر چه شکل عمومی آنها همواره با شکل دره‌ای که در آن قرار دارند مطابقت می‌کند.

عمر برفچال‌ها تا تیرماه

مرکز یخچال معمولاً عمیق ترین جوانب آن است. بنابراین  بخش میانی سطح آن کمی محدب است. سطح یخچال ناهمواراست و گاهی به وسیله شکاف ها یخی بریده می‌شود. دلیل عمده ناهمواری سطح یخچال می‌توان ذوب لایه های تحتانی یخ ممکن است به وسیله سنگ‌ها یا مواد سخت دیگر از ذوب شدن در امان باشند و بدین صورت تپه های کوچک یخ پوشیده با آوار در سطح آن تشکیل می‌شود.

این یخچال ها در ایران عموماًبه صورت‌های گوناگونی از قبیل یخچال سنگی، میزیخچالی، رسوبات یخچالی قابل مشاهده اند. معمولاًپس از پایان فصل زمستان آغاز بهار در ایران برف ها به سرعت آب می‌شوند و تا اواخر اردیبهشت ماه هرسال چهره کوهستان های کشور کم کم از برف پاک می‌گردد و درخردادماه زبانه های برفچالی متعددی به وجود می‌آید که معمولاًدرارتفاع بالای3500متردرکنار یخچال های دائمی دیده می شوند.

سپس درتیرماه عمربرفچال به پایان می‌رسد و یخچال های دائمی  جلوه بیشتری می‌یابند. یخچال های ایران پس ازطی تابستان گرم در پاییز هرسال به صورت توده های برفی پوشیده شده ازخرده سنگ حالتی سیاه رنگ به خودمی گیرند وکاملاً سفت و براق می‌شوند.

کوه 30 میلیون ساله

اُشْتُران‌ْ‌کوه، رشته‌کوهی در شرق استان لرستان و یکی از بلندترین رشته‌کوه‌های زاگرس است. اشترانکوه از غرب به شهرستان دورود، از شمال به شهرستان ازنا و از شرق و جنوب به شهرستان الیگودرز محدود می‌شود. بلندترین قله این رشته‌کوه به نام «سن‌بُران» 4150 متر بلندا دارد و مرتفع‌ترین نقطه استان لرستان است.

این رشته‌کوه سرچشمه یکی از سرشاخه‌های رود دز به نام ماربره است که در دوره کوهزایی جدید ایجاد شده ‌است. این کوه از جمله کوه‌های جوان می‌باشد که در حدود 30 میلیون سال پیش ایجاد شده‌ است.

قله‌های بلند و پربرف، دره‌های ژرف و طولانی، رودهای دائمی، پوشش گیاهی و جانوری بسیار متنوع، روستاهای کوهپایه‌ای از جمله ویژگی‌های اشترانکوه می‌باشد که به سبب بلندی در شعاع 100 کیلومتری به خوبی پیدا است.

وجه تسمیه اشتران کوه به سبب چینش کاروانی قله هاست که همانند کاروانی از شتران در یک راسته قرار گرفته اند. اشتران کوه دارای حیات وحش غنی و حفاظت شده ای است که از این نظر یکی از مناطق کم نظیر کشور محسوب می شود. از جاذبه های طبیعی دیگر می‌توان به دریاچه گهر در دامنه های جنوبی این رشته کوه اشاره کرد.

بررسی توپوگرافی قلل

قلل مهم و مشهور خط الرأس اشترانکوه از شمال به جنوب به ترتیب عبارتند از: کولورید 3866 متر، گل گهر 3950 متر، کوله لایو 4070 متر، سن بران 4150 متر، میرزایی 3800 متر، فیالستون 3850 متر، مهرجام 3850 متر، پیاره 3800 متر، ازنودر 3700 متر، و کوله جنون 3850 متر که جملگی بر روی این خط الرأس قرار گرفته اند.

قلل اشترانکوه به صورت قوس هایی هستند که در منتهی الیه هر قوس آن برفچال و یا یخچال بزرگی حد فاصله دو قله مهم قرار گرفته است. از مهمترین این یخچال ها یخچال «چال کبود» در حد فاصل بین دو قله گل گل و سن بران است. در سال 1310 گروهی لهستانی و چند سال بعد گروهی آلمانی با دیدن کوه های اشترانکوه نام آلپ ایران را بر این قلل نهادند. خرسه در، چال بران وفیالسون. تعداد دیگری از مهم‌ترین یخچال های اشترانکوه می‌باشند.

سراسر جناح های شرقی و غربی اشترانکوه در محاصره دیواره ها و بندهای سنگی بزرگ می باشد که به نسبت می توان از یال های شرقی منطقه به نحو بهتری برای صعود نام برد.

یخچال خرسه در

این یخچال نسبتاً کوچک درشمال غربی اشترانکوه زیرقله گل گل مشرف به قریه قلعه رستم واقع شده است.

یخچال چال بران

این یخچال حدفاصله قلل سن بران ومیرزایی بوده ودر ارتفاع 3500متری قراردارد.زبانه های یخچال سن بران تا لبه خط الرأس بالا می رود.

یخچال چال کبود

یخچال فوق درارتفاع 3550متری حد فاصله قلل گل گل وسن بران قرار گرفته ودارای زبانه های یخچال متعددی است که هرکدام تا لبه خط الرأس قلل کوله لا یه وگل گهر بالا می رود.این یخچال دارای یک برکه آبگیر زیبای فیروزی رنگ نیز  می باشد.

یخچال فیالسون

این یخچال نیز حدفاصله قلل فیالسون ومیرزایی بوده ومنبع آب تخت شاه می باشد که درزبان محلی با ماهور نیز شهرت دارد. دراین منطقه 5الی6 یخچال بسیار کوچک دیگر نیز در میان  چال ها وجود دارد.